تفاوت های ارثی در پاسخگویی بدن به داروها تاثیر دارد

سالم خبر: رییس انجمن علمی متخصصین داروسازی بالینی ایران با اشاره به اینکه تفاوت‌های به ارث رسیده از طریق ژن‌ها می‌تواند پاسخ بدن به داروها را تحت تاثیر قرار دهد، ‌گفت: دارودرمانی شخصی شده یا personalized drug therapy شاخه‏ ای از فارماکوتراپی است که در آن بهینه سازی درمان بیماران با توجه به ویژگی های منحصر به فرد ژنومیکی هر بیمار انجام می‌گیرد.
 

به گزارش سالم خبر از روابط عمومی انجمن متخصصین داروسازی بالینی ایران ، جمشید سلام زاده، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در آستانه برگزاری دهمین همایش داروسازی بالینی ایران اظهارداشت: این همایش29 خرداد تا ۳۱ خرداد ماه سال 1398 در محل سالن همایش های بین المللی رازی برگزار خواهد شد و تلاش ما در انجمن متخصصین داروسازی بالینی همواره این بوده که موضوعات جدید و درعین حال کاربردی را در همایش های خودمان ارائه و عناوین و محتوای سخنرانی ها، پنل ها و کارگاه ها را در راستای همین موضوعات متمرکز کنیم.
 

 وی افزود: بر همین اساس، در سال 1398 نیز برای دهمین همایش داروسازی بالینی، تِم یا موضوع اصلی همایش را "دارودرمانی شخصی شده"  انتخاب کرده ایم. در واقع در همایش امسال، در برنامه های گنجانده شده در همایش، علاوه بر ارائه آخرین یافته ها و دانش موجود در حوزه دارودرمانی بیماری های رایج و شایع در جامعه، شناساندن این شاخه از علم داروشناسی بالینی به شرکت کنندگان نیز هدف گذاری شده است. 
 

رییس انجمن علمی متخصصین داروسازی بالینی ایران ادامه داد: علاوه بر اولین پنل سخنرانی در سالن اصلی همایش تحت عنوان "اصول دارودرمانی شخصی شده"، در طول 3 روز همایش نیز در سالن های اقماری، سخنرانی های متعددی در خصوص استفاده از دارودرمانی شخصی شده برای درمان بیماری های مختلف و آخرین دانش موجود در این خصوص را خواهیم داشت.
 

سلام زاده  گفت: "دارودرمانی شخصی شده" شاخه‏ ای از فارماکوتراپی است که در آن بهینه سازی درمان بیماران با توجه به ویژگی های منحصر به فرد هر بیمار و با لحاظ کردن دو دسته عوامل مرتبط با بیمار شامل خصوصیات ژنومیکی، سن، جنس، بیماری های همزمان، داروهای همزمان و عوامل محیطی نظیر استعمال دخانیات یا عادات غذایی و عوامل مرتبط با دارو شامل خصوصیات فارماکوکینتیک و فارماکودینامیک دارو، عوارض نامطلوب دارو و تداخلات دارویی، انجام می شود.
 

این استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی عنوان کرد: در واقع بر اساس دارودرمانی شخصی شده، روش جاری درمان بیماری ها که در آن یک داروی خاص یا یک دوز خاص از دارو می تواند برای همه بیماران با بیماری مشابه تجویز شود، زیر سوال می رود، و در دارودرمانی شخصی شده، عوامل دیگری که در صدر آنها خصوصیات ژنومیکی بیماران است در امر انتخاب دارو و دوز مناسب آن برای هر بیمار خاص تعیین کننده خواهد بود.  این بحث، حوزه جدیدی را در داروشناسی بالینی مطرح کرده است که از آن به فارماکوژنومیک یاد می شود.
 

سلام زاده افزود: علاوه بر دارودرمانی شخصی شده، امروزه امر تشخیص و پیشگیری از بیماری ها نیز تحت عرصه جدیدی به نام "پزشکی شخصی شده" یا personalized medicine مورد توجه جدی قرار گرفته است.
 

وی گفت: فارماکوژنومیک علم مطالعه اثرات ژن‌ها بر پاسخ های بیماران به داروها  است و در واقع فارماکوژنومیک حوزه جدیدی است که از تلفیق فارماکولوژی بالینی با ژنومیک یا علم مطالعه ژن‌ها و اثرات آنها، بوجود آمده است و هدف آن دست یابی به یک رژیم و برنامه دارویی موثر و سالم است که بر اساس خصوصیات ژنتیکی بیمار، اختصاصی شده است.
 

 سلام زاده افزود: در حال حاضر، پیش بینی اینکه کدام بیمار بیشترین انتفاع را از مصرف دارو خواهد برد و کدام بیمار ممکن است دارای کمترین پاسخ درمانی یا حتی بدون پاسخ درمانی باشد و کدام بیمار واکنش های نامطلوب دارویی را و با چه شدتی تجربه خواهد کرد، عملا یک چالش جدی برای فرایند تصمیم گیری decision-making در امر دارودرمانی بیماران است.
 

 رییس انجمن علمی متخصصین داروسازی بالینی ایران خاطرنشان کرد: اهمیت ورود به عرصه فارماکوژنومیک و دارودرمانی شخصی شده بر محققین حوزه داروسازی، پزشکی و ژنتیک پوشیده نبوده و در این راستا بویژه در سالهای اخیر، محققین زیادی در حال طراحی و اجرای مطالعات متعدد هستند. بخصوص، با دانشی که از پروژه ژنوم انسانی (Human Genome Project) بدست آمده است، محققین در حال واکاوی و دست یابی به اطلاعاتی هستند که نشان دهد چگونه تفاوت‌های به ارث رسیده از طریق ژن‌ها می تواند پاسخ بدن به داروها را تحت تاثیر قرار دهد.
 

سلام زاده گفت: اگرچه در خصوص برخی بیماری‌ها از قبیل سرطان، آسم، آلزایمر، بیماری های قلبی-عروقی و عفونت HIV یا ایدز مطالعات متعددی بصورت کارآزمایی های بالینی (clinical trial) انجام شده و بعضا نتایج امیدوارکننده و جالب توجهی نیز بدست آمده است ولی باید گفت که حوزه فارماکوژنومیک و دارودرمانی شخصی شده، هنوز در دوران نوزادی خود است و قطعا در آینده باید شاهد تلاش ها و دست آوردهای جدیدتری در این حوزه باشیم.
 

وی گفت: امیدواریم با آشنا شدن جامعه فرهیخته داروسازی و پزشکی کشورمان با این حوزه های جدید، شاهد بهره‏ مندی هر چه بیشتر بیماران عزیزمان از دست آوردها و نتایج این مطالعات در سال های آتی باشیم.