هشدار پزشکان درباره موج تازه متاپنوموویروس hMPV؛ رقیب پنهان کووید‑۱۹ و آنفلوآنزا

سالم‌خبر: متاپنوموویروس انسانی (hMPV) اگرچه کمتر شناخته شده باشد اما قدرت بیماری‌زایی آن دست‌کم به اندازه کرونا، ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV) و آنفلوآنزا ارزیابی می‌شود.

این پاتوژن تنفسی نخستین‌بار سال ۲۰۰۱ در هلند شناسایی شد و از آن زمان، تقریباً تمام انسان‌ها تا بزرگسالی دست‌کم یک بار به آن مبتلا شده‌اند؛ بی‌آنکه لزوماً بدانند عامل سرماخوردگی یا سرفه طولانی‌شان چه بوده است. علت این ناآگاهی آن است که آزمایش تشخیصی hMPV خارج از بخش اورژانس یا بستری بیمارستان به‌ندرت انجام می‌شود و علائمش ــ تب، گرفتگی بینی، سرفه، خس‌خس سینه و در موارد شدید ذات‌الریه ــ با سرماخوردگی‌های رایج اشتباه گرفته می‌شود.

به گفته متخصصان، این ویروس همانند کرونا و RSV می‌تواند مجاری فوقانی و تحتانی تنفس را درگیر کند و برای خردسالان، سالمندان و افراد دارای نقص ایمنی خطرساز باشد. با وجود دو دهه شناخت علمی، هنوز واکسن یا داروی ضدویروسی اختصاصی برای مقابله با آن در دسترس نیست و درمان، صرفاً حمایتی و شامل کنترل تب، اکسیژن‌تراپی و مراقبت تنفسی است. همین خلأ درمانی موجب شده پزشکان نسبت به افزایش موارد ابتلا در زمستان و بهار گذشته هشدار دهند؛ دوره‌ای که آمار آزمایشگاهی در برخی کشورها ــ از جمله ایالات متحده ــ از جهش معنادار موارد مثبت حکایت داشت.

میزان سرایت hMPV از راه قطرات تنفسی، لمس سطوح آلوده و تماس نزدیک با فرد بیمار بسیار بالاست؛ درست شبیه ویروس‌های تنفسی شناخته‌شده‌تر. بنابراین، راهکارهای پیشگیرانه تغییری نمی‌کند: شست‌وشوی منظم دست‌ها، تهویه مناسب فضاهای بسته، پوشاندن دهان و بینی هنگام عطسه یا سرفه و ماندن در خانه در صورت بروز علائم. کارشناسان توصیه می‌کنند افرادی که سرفه شدید، تنگی نفس یا تب مداوم دارند ــ به‌ویژه اگر جزو گروه‌های پرخطر هستند ــ حتماً به پزشک مراجعه کنند تا در صورت نیاز تحت مراقبت بیمارستانی قرار گیرند.

پزشکان همچنین می‌گویند پایش دقیق‌تر این ویروس در آزمایشگاه‌ها و افزودن آن به پنل‌های تشخیصی می‌تواند به درک بهتر چرخه‌های فصلی و شدت اپیدمی‌ها کمک کند. این داده‌ها برای بیمارستان‌ها حیاتی است تا بتوانند ظرفیت بخش‌های مراقبت ویژه را مدیریت کرده و منابع تنفسی همچون ونتیلاتور را آماده نگه دارند.

با توجه به تجربه همه‌گیری کووید‑۱۹، متخصصان تأکید می‌کنند که نباید اجازه داد ناشناختگی یک ویروس، ما را از تهدید بالقوه‌اش غافل کند. آنان خواستار سرمایه‌گذاری فوری در پژوهش‌های واکسن و توسعه داروهای ضد hMPV شده‌اند؛ تلاشی که می‌تواند نه‌تنها جان بیماران پرخطر را نجات دهد، بلکه از فشار مضاعف بر نظام‌های سلامت در فصل‌های اوج بیماری‌های تنفسی جلوگیری کند. تا آن زمان، بهترین سلاح ما همان اصول بهداشت فردی و هوشیاری نسبت به علائم است؛ اصول ساده‌ای که بارها اثربخشی خود را نشان داده‌اند.