سیاست دارویی ما جزو ژنریک‌ترین‌های دنیاست

سالم‌خبر: وقتی ما پتنت داروهای برند اصلی را به رسمیت نمی شناسیم و هیچ محدودیت زمانی یا قانونی برای ورود ژنریک یک دارو به بازار حتی قبل از ورود برند اصلی قائل نیستیم و علاوه بر آن، سیاست هایی همچون ممنوعیت واردات دارو در صورت تولید ژنریک، محدودیت‌های سقف فروش ماهانه برای اقلام وارداتی برند اصلی، پوشش بیمه بر اساس ارزان‌ترین ژنریک موجود، مکانیسم مارک-آپ بیشتر برای حمایت از ژنریک و مواردی از این دست نیز در حال اجراست، لذا می‌توان گفت ما جزو ژنریک‌ترین سیاست‌های دارویی دنیا هستیم.

سیاست برند ژنریک از طریق ایجاد تمایز بین کیفیت ژنریک های مختلف به توسعه تجویز و مصرف از داروهای ژنریک در کشور کمک کرده است.
 
 
امیرهاشمی، مدیرعامل شرکت کوبل دارو در همایش نظام ژنریک، بایدها و نبایدها با بیان این مطلب افزود: نظام دارویی کشور به طور قطع براساس ژنریک است. تاکید زیاد در کشور ما در استفاده از عبارت تولید داخل در مقابل واردات و عدم ارائه آمار سهم ژنریک باعث شده برخی گمان کنند سیاست دارویی کشور به اندازه کافی ژنریک نیست در حالیکه اگر بدانیم که تمامی داروهای تولید داخل ژنریک و یا بایوسیمیلار هستند و سهم قابل توجهی از داروهای وارداتی هم ژنریک هستند آنوقت متوجه خواهیم شد که سیاست ژنریک در کشور تا چه حد بالایی اجرا شده است.

وی همچنین افزود: عباراتی مثل نظام ژنریک در مقابل نظام برند و مواردی از این قبیل بیشتر در داخل ایران کاربرد دارند و گاها تعاریف سلیقه ای و متناقضی نیز برایشان درست شده و استفاده می شود. در دنیا منظور از سیاست ژنریک، ابزارهایی هستند که توسط دولتها به کار گرفته می شود تا موجب رونق استفاده از داروهای ژنریک شوند تا در نهایت به کاهش هزینه های دارویی منجر شود. این سیاست ها شامل مواردی همچون محدود کردن قابلیت تمدید پتنت ها و انحصارهای مربوط به آن، تسهیل ورود زودهنگام ژنریک به بازار بلافاصله بعد از اتمام زمان پتنت، آموزش پزشکان و بیماران در مورد ژنریک، حمایت بیمه ای از داروهای ژنریک در مقایسه با داروهای برند، مارک آپ داروخانه ای بهتر برای داروهای ژنریک، اجازه تغییر نسخه برند به ژنریک توسط داروساز و استانداردهای سختگیرانه روی کیفیت ژنریک به منظور اطمینان مصرف کنندگان از یکسان بودن اثربخشی است.

هاشمی تاکید کرد: سیاست ژنریک را می توان به دو شکل دید، یکی ژنریک در مقابل ارجینال برند است و دیگری  ژنریک در مقابل پتنت. در شکل دوم یعنی ژنریک در مقابل پتنت، وقتی ما در کشور قانونی برای محافظت از پتنت دارو نداریم می توان اینگونه تحلیل کرد که اساسا هرآنچه در بازار دارویی ما موجود است به نوعی ژنریک است چون هیچ محدودیت زمانی یا قانونی برای ورود ژنریک یک دارو به بازار حتی قبل از برند اصلی وجود ندارد. علاوه بر این ممنوعیت واردات دارو در صورت تولید داخل شدن، محدودیت های سقف فروش ماهانه برای اقلام وارداتی برند اصلی، پوشش بیمه بر اساس ارزانترین ژنریک موجود، مکانیسم مارک آپ کاهشی برای حمایت از ژنریک و مواردی از این دست نیز در کشور اجرا می شود. از این جهات می توان گفت ما جزو ژنریک ترین سیاستهای دارویی دنیا هستیم.

هاشمی با اشاره به چگونگی اجرای نظام ژنریک در کشورهای اروپایی و در حال توسعه، اظهار داشت: در کشورهای اروپایی و در حال توسعه که سیاست ژنریک در آنها اجرا می شود سهم ژنریک از کل بازار حداکثر 50 تا 60 درصد است در حالی که در کشور ما نزدیک به 90 درصد بازار ژنریک است. من هرچقدر در منابع اینترنتی جست‌وجو کردم واقعا کشوری را نیافتم که برای اجرای سیاست ژنریک، حق تجویز داروی برند را از پرشکان گرفته باشد یا جلوی تامین داروی برند اصلی را گرفته باشد.

وی همچنین اظهار داشت: براساس آمارنامه 1402 بازار دارویی کشور 159 همت است که 128 همت معادل 80 درصد آن مربوط به تولید دارو در داخل کشور است. براساس آمار به میزان 3.8 درصد بازار دارویی کشور به صورت تحت لیسانس تولید می‌شود و بسیار جالب است که از این میزان بیش از دو سوم آن ژنریک هستند.

مدیر عامل شرکت کوبل دارو همچنین افزود: سهم واردات ما تقریبا 19 درصد ریالی بازار است که با در نظر گرفتن داروهای فوریتی تقریبا بیش از یک سوم آن واردات ژنریک است و دوسوم آن برند اصلی است که بخش مهمی از آن مربوط به داروهایی است که اساسا تولید داخل یا ژنریک ندارند.

هاشمی همچنین با تاکید بر اینکه تولید داروی برند ژنریک در کشور داشته باشیم هیچ اشکالی ندارد و هیچ خللی در عرصه نظام ژنریک کشور ایجاد نمی کند، تصریح کرد: اصرار برخی افراد بر حذف نام تجاری به شکل فعلی و الزام شرکتها بر استفاده از نام شرکت در کنار نام INN دارو روی بسته بندی تقلیل موضوع است و جز زحمت، هیچ حاصلی در پی نخواهد داشت. در آنصورت باز هم پزشک اگر برتری ای در کیفیت محصول ژنریک یک شرکت نسبت به بقیه شرکت‌ها ببیند حتما آن‌ را به بیمار توصیه می کند.

وی افزود: گاها شنیده می شود که اجرای طرح برند ژنریک باعث اعطای قیمت بالاتر به داروها و افزایش هزینه های دارویی شده است. باید توجه کرد که اگر طبق ضابطه قیمت گذاری دارو، 20 درصد قیمت بالاتر به داروهای برند ژنریک داده می شود به علت نام تجاری آنها نیست بلکه این میزان افزایش بابت دارا بودن GMP توسط شرکت تولید کننده است و این امتیازی است که سازمان غذا و دارو برای تشویق تولیدکنندگان داخلی به سرمایه گذاری در کیفیت محصولات در نظر می گیرد لذا این امتیاز در قیمت گذاری ربطی به استفاده از نام تجاری برای ژنریک ندارد بلکه تنها شرکت‌هایی می توانند برند ژنریک داشته باشند که خط تولیدشان تاییدیه GMP داشته باشد.

وی در تکمیل سخنانش تاکید کرد: سیاست برند ژنریک حتما به توسعه استفاده از داروهای ژنریک در کشور کمک کرده است. اگر مشاهده می کنیم که پزشکان و بیماران ما در کشور به جای اصرار بر برند اصلی خارجی، به دنبال تجویز و مصرف یک یا چند برند ژنریک ایرانی از یک داروی خاص هستند نشان دهنده این است که این سیاست از طریق ایجاد تمایز و انگیزه دادن به شرکتهای ژنریک ساز داخلی برای ارتقای کیفیت، موجب اعتمادسازی بین تجویز کنندگان و مصرف کنندگان شده اند.