کمبود دارو و تخصیص ارز ربطی به سازمان غذا دارو ندارد؛ وظیفه‌ی اصلی سازمان روی زمین مانده است

سالم‌خبر: مدیرگروه اقتصاد و مدیریت دارویی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، گفت: کمبود دارو ربطی به سازمان غذا دارو ندارد. مسوولان سازمان غذا و دارو آنقدر درگیر مسائل و مشکلات روزمره می شوند که وظیفه‌ی اصلی سازمان روی زمین می ماند کمااینکه زمین مانده است.

به گزارش سالم‌خبر؛ فرزاد پیرویان در دومین همایش اقتصاد و مدیریت دارو با همراهی شرکت آسترازنکا تحت عنوان همایش کمبودهای دارویی؛ ریشه‌ها و راهکارها، با بیان این مطلب افزود:  به طور مثال در بحث برند و ژنریک سازمان باید مطالبه گر باشد نه در موضع دفاع باشد. وزارت صمت و وزارت بازرگانی وظیفه تنظیم بازار دارو را به دست دارد و سازمان باید پوست آنها را بکند و از موضع رگولاتوری خود نباید کوتاه بیاید.

وی همچنین افزود: پیگیری‌ها در کشور ما در صورتی پاسخ می دهد که دارکوبی باشد. بدین معنا که آنقدر قدر باید تکرار شود تا نتیجه دهد. بنابراین تمامی مسائل در حوزه کمبود دارو دائما باید تکرار کرد شود تا پیش برود.

پیرویان با تاکید بر تفاوت تعریف کمبود دارو از دیدگاه سازمان غذا و دارو با جامعه پزشکی و بیماران، تصریح کرد: در موضوع کمبودهای دارویی ما مشکل دیدگاه داریم. باید به این سوال پاسخ گفت که دیدگاه و منظر ما در مورد کمبودهای دارویی چیست؟ این مساله دو بخش دارد. یک بخش که بارها اشاره شده این است که ما در حوزه سلامت معلوم نیست پیرو چه مکتب اخلاقی هستیم نمی‌فهمیم چیست؟ یک جا در قانون اساسی یک بخشی در مورد سلامت می‌گوید حق همگانی است و به گونه ای خدمات سلامت را حالت لیبرالیستی به آن می دهد در جای دیگر می گوییم منابع محدود است نمی توانیم آزاد بگذاریم. هر یک از این دیدگاه‌ها را ملاک بگذاریم تعریف ما از کمبود دارویی متفاوت خواهد شد.

وی ادامه داد: ما می‌دانیم که منابع محدود است و باید تکلیف خود را روشن کنیم که در این حالت منفعت کشور چیست. این می‌شود مکتبی که دنبال می‌کنیم و بایدها مشخص می شود و گپ آنالیز می‌کنیم و متوجه می‌شویم که الان کجا هستیم.

پیرویان اظهار داشت: از یک منظر دیگر بخواهیم به کمبود دارویی نگاه کنیم آخر تمام این سیستم هایی که داریم می‌چینیم و تمام صغری کبراهایی که در وزارت بهداشت می کنیم با همه دم و دستگاه و تشکیلات Utilization ، دسترسی و استفاده بیمار است که باید از دارو بهره مند شود و هر آن چیزی که جلوی این بهره‌مندی بیمار را بگیرد عامل کمبود است.

وی تاکید کرد: این وظیفه حاکمیت است که این کمبودها و دلایل آن را درنظر بگیرد. ما کجا مشکل پیدا می‌کنیم وقتی که پرسپکتیو ما از پرسپکتیو جامعه جدا می‌شود و دولت، سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت اصلا به چه دلیل تشکیل شده است؟ ذات تشکیل وزارت بهداشت نوعی مارکت فیلر است در این مارکت رگولاتوری ایجاد شد. به چه معنا؟ یعنی هوای حقوق بیمار، حقوق حقه اش را داشته باشید پس باید پرسپکتیو بیمار را هم نگاه کرد.

پیرویان همچنین تصریح کرد: وقتی بیمار دسترسی به دارو در هریک از حالت‌های ممکن پیدا نمی کند و رگولاتور این کمبود را قبول ندارد و در نظر نمی‌گیرد، این گپ ایجاد می‌شود. رگولاتور باید حرف جامعه را درک کند مثلا این همه کمبود دارو وجود دارد اما از دیدگاه رگولاتور اینها کمبود نیست. آقای رگولاتور! تو نماینده همین جامعه ای باید دیدگاهت را تنظیم کنی. موضوع هم موضوع منظرهاست و اینکه در این مساله به شدت بلاتکلیفیم.

وی ادامه داد: اینگونه است که مشکلاتی که در حوزه دارو وجود دارد همیشه تکرار می شود و همیشه وجود دارد و ما معمولا در دوره های مختلف فکر می‌کنیم که می‌توانیم همه‌ی آنها را حل بکنیم در صورتی که اسیرش می‌شویم و به کارهای مهم تر نمی‌رسیم. راه حل بسیار مشخص است سازمان غذا و دارو باید کار خودش را بکند و دخالت نکند.

پیرویان همچنین در حوزه رگولاتوری کیفیت دارو، عنوان کرد: در بحث کیفیت نیز ما یک مقررات فعلی داریم که می‌گوییم کف کیفیت دارو همانی است که در فارماکوپه است. در حالی که کیفیت دارو باید از سوی پزشک بر بالین بیمار نیز دیده و بررسی شود. حال ما در رگولاتوری براساس فارماکوپه پیش می رویم که هر کس در تولید دارو باید براساس فارماکوپه پیش برود و رعایت کند مثل هم است و قابل جایگزینی است، در صورتی که کیفیت بر بالین بیمار نادیده گرفته می‌‌شود. پس اختلاف کجاست؟ از سویی کیفیت نیز سقف ندارد. داروی برند که بر اساس اطلاعات داروی برند وارد گایدلاین‌ها شده یک کلینیکال پروفایلی داشته که بقیه هم قرار است آن را دنبال کنند که خب سقفی هم ندارد. بهرحال تولید کننده روی منابع و مواد اولیه و روی تکنیک های تولید محصول جدیدش کار می کند تا کیفیت محصولاتش را بالا ببرد در صورت نداشتن سقف کیفیت ما مسیر را گم می کنیم. چون مشخص نیست تا کجا باید برویم. افزایش کیفیت که باشد یعنی گران و پرهزینه شدن دارو. حال راهکارهایی که وجود دارو و در حال حاضر در دنیا نیز استفاده می شود بحث های هزینه اثربخشی است. بدین معنا که آیا هزینه کردن برای دارویی با تولید به نتایج بالینی آن منطقی است یا نه؟ این نقطه ی trade off را در بسیاری از موارد ندارد . یعنی صرفا می‌گوییم که فارماکوپه برای ما ملاک است و نیاز جامعه و پزشک تامین نمی‌شود.

وی تاکید کرد: ما بسیاری از کارهای زمین مانده در سازمان غذا و دارو داریم. خود ما هم که در سازمان بودیم همین مصیبت را داشتیم. اولویت ما در سازمان فقط شده تامین! بخش خصوصی کار خود را بلد است و ما نباید در کار آنان تا این حد دخالت کنیم. اگر از لحاظ اقتصادی جذابیت‌هایی را ایجاد کنید بازار، داروی خود را تامین می کند. بخش خصوصی خود آگاهی دارد که به چه شکل بازار را هدایت کند. بیشتر مشکلات از خود ماست و مشکل ما هم این است که در سازمان غذا و دارو کار اصلی خود را انجام نمی دهیم.

پیرویان افزود: وظیفه‌ی سازمان غذا و دارو رگولاتوریست کاری که انجام نمی‌دهد و فقط روی تامین تمرکز کرده است. این در حالیست که رگولاتوری را نهادهای دیگر برای ما انجام می‌دهند. شورای رقابت رگولاتوری دسترسی عوض می کند، فاصله می‌گذارد. آن تولیتی که سازمان غذا و دارو در حوزه دارو باید داشته بشود را ما نمی‌بینیم چرا چون گرفتار مسائلی است که ذاتا وظیفه آن نیست. مساله ارز هیچ ربطی به سازمان غذا و دارو ندارد. سازمان غذا و دارو باید مطالبه‌گر باشد اما الان آنقدر درگیر مسائل روزمره شده که به وظایف اصلی خود نمی رسد تا زمانی که پاشنه براین در بچرخد اتفاق خاصی نمی افتد.

وی تصریح کرد: فاتحه‌ی سازمان غذا و دارو زمانی خوانده شد که ما ریکال محرمانه زدیم. آیا شما می‌دانید حدود شاید 100 بچ از داروی متفورین یک شرکت ریکال شده بدون اینکه مردم بدانند. این به چه معناست؟ این یعنی که سازمان غذا و دارو کلا کار خود را انجام نمی دهد و از جایگاه خود دور افتاده است.

پیرویان همچنین ادامه داد: تابستان سال 92 در ابتدای ریاست دکتر دیناروند بر سازمان غذا و دارو در حالی که 640 قلم دارو گ کمبود داشتیم. ایشان هدف‌گذاری کردند که ظرف شش ماه این کمبود دارو رفع شود.  ظرف شش ماه رسید به 70 قلم و در اردیبهشت ماه سال بعد به 30 قلم رسید چرا؟ چون حرمت امامزاده را متولی نگه می‌دارد. وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو تمام این حواشی را حل کردند ما وظایف اصلی خود را انجام می‌دادیم و کسی جرات نمی کرد در حوزه دارو دخالت کند. کار فنی خودمان را انجام می دادیم رییس سازمان غذا و دارو و اقای وزیر در سطح هیئت دولت واقعا مجوز چند کار را در سطح شورای عالی امنیت ملی گرفتند و ما را نجات دادند این بسیار مهم است یعنی بالادست باید اجازه ی فراغ بال و کار کردن سازمان را بدهد کما اینکه مدیران سازمان غذا و دارو در حال حاضر 100 برابر ما تلاش می کنند اما همه‌ی تلاش آنان برای حاشیه‌ها هزینه می شود.

وی تاکید کرد: در حال حاضر سازمان غذا و دارو در مورد کیفیت دارو خیلی فوری نمی‌تواند کارهای شاخصی انجام دهد چیزی که فوری می‌شود روی آن کار کرد و ما هم حاضریم کمک بکنیم بحث دپوی استراتژیک داروست. شعار در این باره زیاد می‌دهیم اما ساختارمند و سیستماتیک این کار انجام نمی شود.

پیرویان همچنین ادامه داد:  تمرکز بر این مهم فکر کنم تا حدی سازمان می تواند مدیریت کمبودها را انجام بدهد و کار سختی هم نیست. ما خیلی روی این راهکار کار کرده‌ایم و مدل دارد. منابع آن نیز به نقل از دکتر پیکان‌پوردر نظرگرفته شده و بدون دخالت و حداقل دخالت بخش دولتی و نظارت البته در بخش دولتی قابل انجام است به شکلی بسیار خوب حداقل بخشی از کمبود‌ها مرتفع می‌شود.

وی افزود: بحث دیگر نیز این است که پنج تا 10 درصد از بازار را حتی در شرایط عدم وجود کمبود دارو به برند تخصیص بدهید. این اقدام برای بازار بسیار مزیت دارد. بهرحال یک بخشی از جامعه برند باز هستند بهرحال شما دولت این بخش از جامعه نیز هستید. شما نگاه کنید همین نمایندگان مجلس همه دنبال داروی برند هستند. یک مقدار اگر حواشی سازمان غذا و دارو کم شود دوستان بسیار بهتر می‌توانند کار کنند.