قاچاق مکمل های غذایی و تقلبی 20 درصد مکمل های ورزشی 70 درصد است

 سالم خبر:چندی پیش پیشنهاد تاسیس فروشگاه های سلامت طی چندین جلسه در سازمان غذا و دارو با مدیران این سازمان و وارد کنندگان و متولیان مکمل های غذایی و رژیمی به بحث و گفت و گو گذاشته شد. از سویی وارد کنندگان و متولیان مکمل ها با قیاس میانگین مصرف مکمل در کشور با کشورهای دیگر، عنوان می کنند که یکی از موانع توسعه بازار مکمل ها در ایران انحصار عرضه ی آن در داروخانه هاست و باید به موازات داروخانه ها با تاسیس فروشگاه های سلامت این محصولات از طرقی دیگر عرضه شوند. از سوی دیگر انجمن داروسازان و انجمن تولید کنندگان مکمل مخالفت شدید با تاسیس این فروشگاه ها است. درآخر طرح تاسیس فروشگاه های اقماری وابسته به داروخانه روزانه به انضمام داشتن مسوول فنی داروساز ازسوی سازمان غذا و دارو اگر چه قرار بود ختم غائله ای بر این موضوع باشد اما هنوز اما و اگرهای مختلفی در این زمینه مطرح می شود.

دکتر سید علی فاطمی نایب رییس انجمن داروسازان در این باره با اشاره حجم بازار مکمل ها می گوید: حجم بازارمکمل های غذایی جهان در سال ۲۰۱۷، معادل ۱۵۰ میلیارد دلار بوده است . تولید و تجارت این فرآورده ها با رشد سالانه ۸ درصد، یکی از زمینه های پر سود برای سرمایه گذاری محسوب می شود.

وی افزود: در کشور ما نیز در سال های اخیر  بازار این محصولات رشد قابل ملاحظه ای کرده است و هم اکنون (بر اساس آمار رسمی سال ۲۰۱۷) به ۵۴۰ میلیون دلار  رسیده است. حدود ۶۵ درصد از مکمل ها تولید داخل و ۳۵ درصد وارداتی هستند.

نایب رییس انجمن داروسازان درباره چگونگی شکل گیری پیشنهاد فروشگاه های سلامت عنوان کردزمینه چینی برای خارج کردن مکمل از داروخانه ها عنوان کرد که از حدود شش سال پیش با پایه گذاری همایش های سالانه مکمل های غذایی و رژیمی در ایران، بعضی از سخنران‌ها با ارائه آمارهای تطبیقی، نسبت ارزش دلاری بازار مکمل ها به جمعیت در ایران و جهان را با هم مقایسه کردند و نتیجه گرفتند که بازار مکمل ها در ایران کوچک است و باید به میزان سه برابر بزرگ تر شود تا به میانگین جهانی برسیم (سرانه مکمل یک آمریکائی  ۱۲۵ دلار، در جهان ۲۰.۳ دلار و  یک ایرانی  ۶.۵ دلار).

وی ادامه داد: آنها نتیجه گرفتند که یکی از موانع توسعه بازار مکمل ها در ایران، انحصار عرضه آنها در داروخانه هاست. در همین راستا پیشنهاد تاسیس فروشگاه های سلامت به سازمان غذا و دارو داده شد و در سال گذشته دو جلسه در این رابطه برگزار شد اگر چه نظر انجمن داروسازان و انجمن تولید کنندگان مکمل، مخالفت با تاسیس این فروشگاه ها و نظر انجمن وارد کنندگان پافشاری بر این پیشنهاد بوده است.
 
فاطمی درباره طرح پیشنهادی سازمان غذا و دارو مبنی بر فروشگاه اقماری وابسته به داروخانه نیز گفت: پیشنهاد شده تا فرآورده های طبيعي، سنتی، مکمل های تغذیه ای، آرایشی و بهداشتی، تجهیزات پزشکی و ارتوپدی در این مراکز نیز به فروش برسد براساس این طرح برای تاسیس این فروشگاه ها محدودیت جمعیت و فاصله وجود ندارد، فقط نباید از داروخانه مادر بیشتر از  ۱۰۰ متر دور باشد اما اشکالاتی به این طرح وارد است.
 
وی در مورد این اشکالات توضیح داد: فرضیه پایین بودن فروش مکمل ها در داروخانه های ایران اشتباه است.نسبت فروش مکمل ها به جمعیت در ایران، باید با دارو مقایسه شود تا قضاوت صحیحی صورت گیرد (چون متغیر های تاثیر گذار روی هر دو تقریبا یکسان است).نسبت فروش مکمل به دارو در جهان ۱۲ درصد است (۱۵۰ به ۱۲۵۰ میلیارد دلار) و در ایران حدود ۱۱ درصد (۵۴۰ میلیون به ۵ میلیارد دلار)، بنابراین فاصله ۲۰۰ درصدی وجود ندارد و حداکثر یک درصد است.
 
فاطمی همچنین در بیان ایرادات وارده به این طرح گفت: برداشتن فاصله و جمعیت برای تاسیس این مراکز که کالاهای آن ممکن است تا ۵۰ درصد از فروش یک داروخانه را شامل شود، عملا متزلزل کردن ضابطه تاسیس داروخانه هاست که احتمالا نه موسسین فعلی و نه آینده، راضی به آن نخواهند بود.

وی افزود: سناریو های بعدی هم کاملا قابل پیش بینی است. شکایت به شورای رقابت یا دیوان عدالت که چرا فقط داروخانه ها باید حق تاسیس این فروشگاه ها را داشته باشند؟ شکایت کارشناشان تغذیه، تجهیزات پزشکی، گیاهان  دارویی و .... که چرا فقط داروسازان باید مسئول فنی این مراکز باشند؟

نایب رییس انجمن داروسازان با بیان اینکه با توجه به حجم قابل ملاحظه قاچاق و تولید زیر پله ای مکمل های غذایی (به ویژه ورزشی و گیاهی)، ممکن است نتیجه گیری نهایی نیاز به بررسی بیشتر داشته باشد، عنوان کرد که بر اساس آمارهای دولتی، میزان مکمل های غذایی قاچاق و تقلبی حدود ۲۰ درصد و  بر اساس بعضی اظهار نظر های مستقل غیر رسمی، این آمار برای مکمل های ورزشی تا حدود ۷۰ درصد است.

وی با تاکید براینکه آزمایش های انجام شده توسط وزارت بهداشت و پزشکی قانونی روی مکمل های تغذیه ای غیرمجاز ورزشی و گیاهی بسیار تکان دهنده است، اظهار داشت:بنابراین توسعه فروش مکمل های غذایی (به ویژه ورزشی) در داروخانه ها، هم از نظر کمک به اقتصاد داروخانه و هم جلوگیری از شکل گیری بازارهای غیر رسمی (در باشگاه ها و ...) بسیار با اهمیت است.
 
فاطمی تاکید کرد که همکاران ما در سازمان غذا و دارو هم بهتر است به جای طرح های این چنینی، به وضعیت شکننده داروخانه های خصوصی و تثبیت جایگاه ارائه خدمات در این موسسات توجه بیشتری داشته باشند تا داروخانه ها هم عرضه کالاهای سلامت و همینطور ارائه خدمات را در بالاترین سطح و بهتر از گذشته انجام دهند.