داروهایی که پس از تاریخ انقضا سمی می‌شوند‌

سالم‌خبر: بسیاری از مردم می‌دانند که داروها دارای تاریخ انقضا هستند، اما کمتر کسی می‌داند که برخی داروها پس از انقضا می‌توانند سمی شوند. آگاهی از این داروها بسیار مهم است تا از مصرف آن‌ها پس از انقضا خودداری شود.

برخی از داروهای رایجی که پس از تاریخ انقضا می‌توانند خطرناک یا سمی شوند عبارت‌اند از:

آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند تتراسایکلین: تتراسایکلین منقضی شده می‌تواند باعث آسیب جدی به کلیه‌ها شود. همچنین، استفاده از داروهای با قدرت پایین ممکن است منجر به مقاومت آنتی‌بیوتیکی شود. داروهای قلبی مانند نیتروگلیسیرین: این دارو عمر مفید کوتاهی دارد و پس از تولید سریعاً منقضی می‌شود، زیرا ناپایدار بوده و با گذشت زمان تجزیه می‌شود. نیتروگلیسیرین منقضی شده ممکن است بی‌اثر یا حتی خطرناک باشد.

انسولین: انسولین پروتئینی است که با گذشت زمان ممکن است ساختار آن تغییر کرده و در نتیجه، اثربخشی‌اش در کاهش قند خون کاهش یابد. انسولین منقضی شده ممکن است منجر به کتواسیدوز دیابتی شود و همچنین امکان آلودگی آن بیشتر است.

قطره‌های چشمی: پس از انقضا، قطره‌های چشمی ممکن است استریل نباشند. استفاده از این نوع قطره‌ها می‌تواند منجر به عفونت چشمی شود. همچنین اثربخشی آن‌ها ممکن است کاهش یابد.

اپی‌نفرین (EpiPen): دارویی که برای واکنش‌های آلرژیک شدید استفاده می‌شود و تنها یک سال ماندگاری دارد. پس از انقضا، ممکن است بی‌اثر و حتی سمی شود. زمانی که این داروها منقضی می‌شوند، ترکیب شیمیایی آن‌ها تغییر کرده و دیگر نمی‌توان آن‌ها را ایمن دانست. در برخی موارد، مصرف داروی منقضی شده می‌تواند خطرناک‌تر از عدم مصرف دارو باشد.

کدام داروها پس از انقضا ایمن نیستند؟
واقعاً نمی‌توان گفت که دارویی پس از انقضا ایمن است، مگر اینکه از نظر قدرت اثر آزمایش شود. اما برخی توصیه‌های عمومی عبارت‌اند از:

انسولین که برای کنترل قند خون استفاده می‌شود، پس از انقضا ممکن است تجزیه شده و اثربخشی‌اش کاهش یابد.

نیتروگلیسیرین خوراکی که برای درد قفسه سینه (آنژین) استفاده می‌شود، پس از باز شدن بطری دارو، به سرعت اثر خود را از دست می‌دهد.

واکسن‌ها، فرآورده‌های زیستی یا خونی: این دسته از داروها ممکن است بلافاصله پس از انقضا تجزیه و بی‌اثر شوند.

طبق یک بررسی، مصرف تتراسایکلین منقضی‌شده، داروهای شیمی‌درمانی، داروهای ضدویروس، آمینوگلیکوزیدها و ضدتشنج‌ها ممکن است منجر به سندرم فانکونی شود (نوعی اختلال در عملکرد کلیه).

همچنین، داروهایی که ظاهر کهنه، پودری یا خرد شده دارند، بوی تند می‌دهند یا خشک شده‌اند (مثل پمادها یا کرم‌ها) باید حتی در صورت عدم انقضا دور ریخته شوند.

هرگونه داروی تزریقی منقضی شده را دور بریزید، و حتی اگر تاریخ انقضا نگذشته، اگر محتویات آن کدر، تغییر رنگ داده یا دارای ذرات معلق است، از آن استفاده نکنید./ کانال مطالعات تخصصی طب کودکان با نظارت دکتر منصور شیخ‌الاسلام