سالانه 59 هزار انسان در جهان هار می شوند

سالم خبر: بر اساس آخرین آمارها سالانه 59 هزار نفر در 150 کشور جهان به دلیل ابتلا به بیماری هاری جان خود را از دست می دهند.

به گزارش سالم خبر؛ بهزاد امیری ، رییس اداره مدیریت بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت با بیان این مطلب با اشاره به اینکه 40 درصد از افراد گاز گرفته شده توسط حیوانات مظنون به هاری، کودکان زیر 15 سال هستند، گفت: سگ‌ها عامل اصلی موارد حیوان گزیدگی و انتقال بیماری هاری و مرگ ناشی از آن در انسان هستند.

وی در گفت و گو با وبدا با تاکید براینکه حذف "هاری" از طریق پیشگیری از گزش سگ و انجام واکسیناسیون سگ ‌ها امکان پذیر است، عنوان کرد: شستشوی فوری و کامل زخم با آب و صابون، تزریق واکسن و سرم ضد هاری پس از تماس با یک حیوان مظنون به هاری بسیار مهم، حیاتی و نجات دهنده است.

ایرانی ها چقدر گزیده می شوند؟

رییس اداره مدیریت بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت، هدف کلی برنامه "کنترل هاری" سازمان جهانی بهداشت را حذف تمامی موارد مرگ انسانی در اثر ابتلا به بیماری هاری ناشی از گزش سگ تا سال 2030، اعلام کرد و درخصوص آمار حیوان گزیدگی و موارد فوت ناشی از ابتلا به بیماری هاری در "ایران"، گفت: به استناد آمار ثبت شده مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، در طی 20 سال گذشته (1397 – 1368) تعداد سه میلیون و 120هزار و 651 نفر مورد حیوان گزیدگی و 233 مورد مرگ انسان ناشی از ابتلا به بیماری هاری ثبت شده است.
وی همچنین گفت: در سال گذشته (1397) بیش از 207 هزار مورد حیوان گزیدگی در کل کشور رخ داده که با ارائه خدمات شبانه روزی در حدود 700 واحد درمان و پیشگیری هاری در سراسر کشور و انجام اقدامات مدیریت مواجهه با حیوان گزیدگی و پیشگیری پس از مواجهه، نظام سلامت کشور قادر بوده که از ابتلا و مرگ حتمی تعداد زیادی از افرادی که توسط حیوانات هار گزیده شده‌ اند، پیشگیری کند و به علت دقت و حساسیتی که در اجرای برنامه کشوری کنترل و پیشگیری از هاری اعمال می‌ شود، به رغم تعداد بسیار بالای موارد حیوان گزیدگی، تعداد موارد بروز بیماری هاری در انسان و مرگ ناشی از آن در کشور سالیانه کمتر از 10 مورد و در سال گذشته 6 مورد بوده است.

وی بیان کرد: در سنوات اخیر تعداد موارد حیوان گزیدگی در کشور به علت افزایش سگ‌ های ولگرد (نه تنها در سطح روستا بلکه در سطح شهرها) رو به افزایش بوده و اگر اقدامی جدی و اصولی برای جمع ‌آوری و کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد انجام نشود، هر روز پیشگیری و مقابله با حیوان گزیدگی مشکل‌ تر و کنترل بیماری هاری و تحقق هدف جهانی که همانا حذف بیماری هاری انسانی ناشی از گزش سگ تا سال 2030 است، دشوارتر می ‌شود.

بهزاد امیری در گفت و گو با وبدا، به مناسبت روز جهانی "هاری" (World Rabies Day)، بیان کرد: از سال 2007 میلادی روز 28 سپتامبر مصادف با ششم مهرماه، به نام روز جهانی هاری نامگذاری شده است.

"هاری" کشنده است

رییس اداره مدیریت بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: "هاری "، نوعی عفونت ویروسی دستگاه اعصاب مرکزی و قابل انتقال بین حیوان و انسان است که معمولا به واسطه گزش حیوان هار به انسان منتقل می‌ شود و در صورت بروز علائم بیماری در انسان متاسفانه همیشه (100 درصد) کشنده است. اما، خوشبختانه علیرغم کشندگی بالای این بیماری، در صورت انجام کلیه مراحل پیشگیری و درمان بیماری از جمله شتشوی صحیح محل گزش با آب و صابون و مواد ضدعفونی کننده، واکسیناسیون و تزریق سرم ضد هاری به موقع و کامل می‌توان از ابتلا به هاری پیشگیری کرد.
 
روش انتقال و بیماری زایی "هاری"

امیری درخصوص روش انتقال و بیماری زایی "هاری " تصریح کرد: ویروس هاری معمولا در هنگام گزش و از طریق بزاق حیوان هار به انسان انتقال می یابد. همچنین، ویروس هاری می‌ تواند از طریق تماس بزاق حیوان هار با خراش‌های پوستی، چشم و غشاهای مخاطی (دهان، مقعد و واژن) وارد بدن انسان شده و باعث بروز بیماری شود.

وی افزود: هنگامی که ویروس از طریق گزش وارد بدن می ‌شود، ویروس ابتدا در محل ورود در عضلات تکثیر یافته و سپس از طریق اعصاب محیطی به سیستم اعصاب مرکزی رسیده و بعد به غدد بزاقی انتشار می ‌یابد.

علائم بیماری هاری در انسان

وی درخصوص علائم بیماری هاری در انسان اظهار کرد: دوره کمون این بیماری در انسان حدود 2 تا 3 ماه است، اما ممکن است از چند روز تا یک سال نیز طول بکشد. دوره کمون به مقدار ویروس وارد شده به وسیله گازگرفتگی، محل گزش و شدت زخم بستگی دارد. خطر ابتلا به هاری در گزش در بعضی نواحی بیشتر است که شامل سر و گردن و ناحیه تناسلی است.
 
رییس اداره مدیریت بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت ادامه داد: بیماری با احساس اضطراب و نگرانی، سردرد، افزایش مختصر درجه حرارت بدن، بی‌قراری شروع می‌ شود. اغلب اوقات درد و خارش در محل زخم احساس می‌ شود و افزایش ترشح بزاق مشاهده می شود.همچنین، ممکن است گرفتگی‌ های عضلات تنفسی و نیز تشنجات عمومی ایجاد شود. از بروز علایم بیماری هاری، حداکثر 2 هفته بیمار زنده می‌ ماند. به ندرت ممکن است "هاری فلجی" ظاهر شود که این شکل نیز پس از کما منجر به فوت بیمار می ‌شود.

پیشگیری از "هاری"

دکتر امیری درمورد پیشگیری از "هاری" در انسان، بیان کرد: با توجه به اینکه در اغلب موارد ویروس هاری از طریق گزش سگ هار به انسان انتقال می‌یابد، لذا یکی از مهمترین راهکارهای پیشگیری از هاری در انسان، پیشگیری و کنترل هاری در سگ‌ها است که این امر با هدف کاهش جمعیت حیوانات حساس از طریق واکسیناسیون حداقل 70 درصد جمعیت سگ‌ها محقق می‌ شود.

وی با تاکید بر ضرورت کنترل جمعیت سگ‌ های بدون صاحب و ولگرد، گفت: در راستای پیشگیری از ابتلا به هاری، آموزش جامعه به خصوص محصلین جهت پیشگیری از گزش به دنبال مواجهه با حیوانات و عدم تحریک حیوانات به خصوص سگ‌ها و رعایت احتیاطات لازم در مواجهه با سگ‌ های غریبه ضرورت دارد.

اقدامات اورژانسی برای افراد گزیده شده

رییس اداره مدیریت بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت درخصوص اقدامات لازم در افراد گزیده شده توسط حیوان هار، عنوان کرد: تمام افرادی که مورد گزش قرار می گیرند، باید جهت انجام اقدامات درمان پیشگیری به مراکز خدمات جامع سلامت مراجعه کنند. اولین اقدام پس از گزش، شستشوی تمامی جراحت حداقل به مدت 15 دقیقه و ضد عفونی کردن آنها با الکل و یا بتادین است. در وهله بعدی، انجام واکسیناسیون هاری و در صورت نیاز تزریق سرم (ایمونوگلوبولین) ضد هاری در محل جراحت است.

ضرورت واکسیناسیون افراد در معرض خطر

وی درخصوص واکسیناسیون افراد در معرض خطر، تاکید کرد: در گروه‌ های در معرض خطر که احتمال ابتلا به هاریدر آن‌ها بالا است (دامپزشکان، طبیعت گردان، آتشنشانان، غارنوردان، شکارچیان، محیط بانان و ...) قبل از بروز حیوان‌ گزیدگی واکسیناسیون پیش از تماس انجام می‌ شود.

توصیه‌ هایی جهت پیشگیری و کنترل حیوان گزیدگی و بیماری هاری

دکتر امیری درخصوص توصیه‌ هایی جهت پیشگیری و کنترل حیوان گزیدگی و بیماری هاری، خاطرنشان کرد: از نزدیک شدن به سگ‌های ولگرد و بدون صاحب بپرهیزید، چون  بیشترین موارد حیوان گزیدگی انسان‌ها توسط سگ‌ها روی می ‌دهد. از آزار و اذیت و نزدیک شدن به حیوانات پرهیز کنید، چون سایر حیوانات اهلی و وحشی نیز می‌توانند آلوده به ویروس هاری باشند و در صورت گزش احتمال ابتلا به بیماری هاری وجود دارد. در صورت بروز گزش و یا تماس با حیوانات که منجر به مجروح شدن و یا خراش پوستی شد، بلافاصله به نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی مراجعه کنید. پنجه کشیدن گربه همانند گاز گرفتگی محسوب می‌ شود، چون در صورت آلوده بودن گربه به ویروس هاری، پنجه‌ ها از طریق بزاق هنگام لیسیدن آلوده می ‌شوند و در این صورت می‌ تواند منجر به انتقال بیماری هاری به انسان شود، لذا چنگ گرفتن انسان توسط گربه نیز نیازمند درمان و پیشگیری از هاری است. شست وشو محل حیوان گزیدگی با آب و صابون اولین قدم جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری هاری است. در صورت نگهداری سگ و گربه، نسبت به واکسینه کردن سالانه آنها بر علیه بیماری هاری اقدام کنید.