سیاست‌های دارویی کشور در ایجاد و رونق بازار سیاه قابل تامل است

سالم خبر: بازار سیاه دارو اگرچه براساس اعلام و تاکید وزارت بهداشت و درمان، خارج از حیطه نظارت و اختیارات نظام سلامت و سازمان غذا و داروست اما این اعلام برائت نمی تواند از تاثیرگذاری سیاست های ستادی و قرارگاهی در زایش چنین پدیده های سیاه در پایتخت و کشور بکاهد.

به گزارش سالم خبر، بدون تعارف بازار سیاه دارو همیشه در خیابان ناصر خسرو بوده و خواهد بود اگرچه این روزها بازارش به گرمای تموز داغ و پررونق است. سیاهی این بازار پررونق حتی طنزمایه ی سناریوی برخی سریال های تلویزیونی هم شده است و تلخ لبخندی بر لب مخاطبانش می نشاند.

براساس اعلام وزارت بهداشت؛ این وزارت خارج از داروخانه هیچ اختیار و ابزاری برای نظارت و برخورد با تخلفات دارویی ندارد و قانون هم اجازه این مداخله را به آن نمی دهد اما نکته اینجاست که وزارت بهداشت تنها دربخشی از برخورد با این بازار آن هم در نوع قهری آن نمی تواند نقش آفرینی کند. اینکه وزارت بهداشت خود در حوزه سیاست گذاری تا چه میزان می تواند در پدیدآمدن چنین بازارهایی نقش داشته باشد بحثی قابل تامل است.

تاثیر تصمیم های ستادی و متعاقب آن سیاست گذاری های یک سو نگر و شبیه به دهه های گذشته در حوزه ی دارو را می توان یکی از عوامل ایجاد بازارهای سیاه دارویی دانست.

تا تقاضای داروی برند در کشور باشد و حق انتخاب بیمار در این زمینه از سوی سیاستگذاران دارویی کشور نادیده گرفته شود بازار ناصرخسرو داغ داغ است. سیاست های حمایت از تولید داخل دارو اگرچه باید در با ساختارهای لازم برای شکوفایی این صنعت در کشور کم کم به بار بنشیند اما قطع ارتباط با دنیای بیرون و محرومیت بیمار از داروهای برندی که پزشکان هنوز در نسخ خود قلم می زنند روی سیاه بازار ناصرخسرو را هر روز سیاه تر می کند.

هادی احمدی، داروساز و عضو کارگروه اقتصاد انجمن داروسازی ایران در گفت و گو با سالم خبر در این باره اظهار داشت: بازار ناصر خسرو همیشه بوده وهست. ادامه فعالیت این بازار باز هم به سیاست های ما بازمی گردد. پزشک به تاثیرگذاری و کیفیت یک داروی برند اعتقاد دارد و برهمین اساس برای بیمار خود نسخه می نویسد. بیمار هم بر همین اساس اصرار بر مصرف داروی برند دارد این در حالیست که واردات داروهای برند ممنوع شده است. اصرار بیمار بر مصرف و ممنوعیت ورود آن موجب پررونق شدن بازار سیاه ناصر خسروست.

وی همچنین با بیان اینکه یکی از دلایل وجود بازار ناصرخسرو کمبود داروست اگر دارو به اندازه کافی توزیع شود و در دسترس همگان باشد چه دلیلی برای مراجعه بیماران به این بازار است؟ افزود: ممنوعیت واردات داروهای برند آن هم برای حمایت از تولید داخل، سیاست بسیار اشتباهی است. بیمار حق دارد درمان خود را انتخاب کند. حال اگر کسی می خواهد پول بیشتری بدهد و داروی برند تهیه کند باید این حق به او داده شود.

یک شبه نمی توانیم درها را ببندیم

احمدی با تاکید بر حمایت از تولید داخلی دارو عنوان کرد: درست است که باید از تولید داخل حمایت کنیم این شعار باید سرلوحه ی کار ما باشد اما یک شبه نمی توانیم درها را ببندیم باید به میزانی اجازه واردات داروهای برند را بدهیم تا بیمار حق انتخاب داشته باشد. همه جای دنیا همین‌گونه است ما نمی توانیم پزشک را مجبور یا مجاب کنیم که به جای داروی مادوپار یک داروی دیگر تجویز کند.

وی همچنین افزود:  پزشک به یک داروی برند اعتقاد دارد که بیمار من با این دارو جواب می گیرد بنابراین سیاست جلوگیری از واردات دارو سیاست غلطی است باید از تولید حمایت کرد منتهی بحث واردات هم جای خود دارد و باید حق بیمار را در نظر بگیریم و به مردم حق انتخاب بدهیم چرا باید یک داروی برند از مجاری غیر قانونی وارد کشور بشود و سر از بازار سیاه سر در بیاورد؟

عضو کارگروه اقتصاد انجمن داروسازی ایران همچنین با انتقاد از گزارش اخیر صدا و سیما در مورد بازار سیاه دارو گفت: این گزارشگر محترم پس از دو ماه چرا برای بررسی بیشتر و یافتن برخی سوالان مطرح در گزارش به انجمن های داروسازی و سازمان غذا و دارو مراجعه نکرده است و از آنها کمک نگرفته است؟ این به نظر خود به نوعی جرم است که متهم را روبه روی دوربین قرار می دهید فقط برای تهیه ی برنامه ای برای تخریب جامعه داروسازی و سازمان غذا و دارو. معلوم نیست این برنامه های جهت دار و یک سویه تا چه زمان ادامه یابد.

وی همچنین افزود: بخش عمده ای از این  گزارش سرشاراز ایراد و اشکال بود. گزارشگر این برنامه مدعی شد که دوماه درمورد این گزارش کار کرده اند خب سوال اینجاست که مستندات این برنامه را چرا در اختیار مقامات قضایی تاکنون نگذاشته اند؟ فردی که به عنوان یک داروخانه دار در این برنامه معرفی شده و مدعی می شود که دارو را از مراکز توزیع و پخش دریافت می کند و برای حقوق پرسنل خود دارو را در بازار آزاد به فروش می رساند به طور مسلم داروساز نیست.

احمدی گفت: اگر گزارشگر این برنامه مدعی است که این فرد داروخانه دار و داروساز است و ادعای او مستند است مستندات خود را باید به انجمن داروسازان و سازمان غذا و دارو و همچنین مقامات قضایی ارجاع دهد که پروانه ی او باطل شود.

نقش داروخانه ها در بازار سیاه کذب است

وی همچنین با رد نقش داروخانه ها در فروش دارو در بازار سیاه گفت: از وقتی دارو به طورسهمیه ای توزیع می شود آن هم در حد یک یا دو قلم، قاچاق شکل نمی گیرد اینها آدرس های غلط و ادعاهای پوپولیستی است که به خورد مردم داده می شود.

احمدی با بیان اینکه داروهای قاچاق اکثرا در طیف داروهای خاص، داروهای مخدر و داروهای تک نسخه ای است اضافه کرد: این گونه داروها هم به طور مسلم از نوعی نیست که در اختیار داروخانه های معمولی سطح شهر قرار گیرد. این داروها در اختیار داروخانه های خاص و منتخب است که در آنجا توزیع شده ومورد رصد و کنترل است.

وی با تاکید بر اینکه اگر ایرادای از سیستم های نظارتی ما بر توزیع این داروها در داروخانه های زنجیره ای است گفت: سیستم های نظارتی ما از ابتدا دچار نقص بوده و در حال حاضر نیز این نقص را به یدک می کشد.کنترل و نظارت بر واردات دارو از اختصاص ارز گرفته تا ثبت و ورود آن و توزیع و پخش در داروخانه ها به گونه ای است که به راحتی قابل ردگیری است. راه اندازی سامانه تی تک در سازمان غذا و دارو هم برای رصد و نظارت بر این مهم است . با این شکل از رصد و نظارت؛ قاچاق دارو از داروخانه شکل نمی گیرد.

احمدی ادامه داد: حال چرا؟ به دلیل اینکه اولا تعداد سهم دارو به هر داروخانه مشخص است و اقلام مدتهاست سهمیه بندی شده است چنانچه داروهای خاص در حد یک یا دوقلم در اختیار داروخانه ها گذاشته می شود و با این تعداد بازار قاچاق شکل نمی گیرد و قاطعانه عرض می کنم که گفت وگو با فردی که داروخانه دار معرفی شد کذب محض است و در راستای تخریب بخش خصوصی و داروخانه های این بخش تهیه شده است.

 وی همچنین در واکنش به برخی پیشنهادات در مورد داروخانه های زنجیره ای گفت: در پی چنین گزارش هایی برخی مانند یک نماینده مجلس مدعی می شود که داروخانه های خصوصی ناکارامد هستند و بیایید داروخانه زنجیره ای راه بیندازیم.تفکرایجاد داروخانه های زنجیره ای تفکری کاملا غیر حرفه ای است و این دامپینگ به ضرر مردم است. برخی بر راه اندازی داروخانه های زنجیره ای اصرار می ورزند و مقدمه ی ایجاد آن را نیز در وهله ی نخست تخریب جامعه داروسازی و بخش خصوصی می دانند.

احمدی با اشاره به گزارش اخیر صدا و سیما عنوان کرد: از داروی متادون در این گزارش نام برده شد. توزیع متادون تاکنون در اختیار کلینیک های ترک اعتیاد بوده است وقتی توزیع این دارو در اختیار داروخانه نیست چگونه داروخانه می تواند در ورود آن به بازار سیاه نقش داشته باشد؟ هیچ داروخانه ای در ایران هیچ دارویی از شبکه توزیع خود خارج نمی کند چون نمی تواند این کار را انجام دهد.

نشست های خبری سیما جهت دار است

وی با انتقاد از نحوه برگزاری نشست خبری شب گذشته با حضور مدیرکل امور دارویی سازمان غذا و دارو گفت: اداره این نشست، شیوه سوال ازمسوولان نظام دارویی و قرار دادن او در جایگاه متهم و طرز برخورد مجری برنامه همه نشان از جهت دار بودن آن در جهت تخریب سازمان غذا و دارو و نظام دارویی کشور بود. بخشی از مواضع این برنامه نیز بازمی گشت به تخریب بخش خصوصی از جمله داروخانه ها که در جایگاه میهمان و کارشناس برنامه هم اجازه دفاع از خود به ما داده نشد ضمن آنکه توصیه هم می شد که در این برنامه این را بگو آن را نگو.

احمدی گفت: با این گونه برنامه ها فقط مردم را نسبت به جامعه پزشکی ،داروساز و داروخانه دار بدبین می کنند به فرض تخلف یک پزشک در  نسخه نویسی در جهت سوء و دریافت دارو، دلیل نمی شود که این خطا را به کل جامعه پزشکی تعمیم داد

وی با اشاره به نبود بازوهای اجرایی برای مقابله با بازار سیاه دارو عنوان کرد: عزم جدی برای مقابله با قاچاقچیان و فعالان این بازار سیاه نه اینکه نباشد، ابزارهای آن فراهم نیست. یکی از مشکلات موجود در سیستم دارویی را باید در تغییرات پی درپی در سازمان غذا و دارو دانست. با نگاهی به دو سال گذشته چندین مدیرکل در این ساختار تغییر کرده است؟ پس با این تغییرات برنامه بلندمدت نه تنها در این باره که در هیچ یک از زوایای این سازمان نمی توان داشت.عدم ثبات مدیریت در یک سازمان خود سرمنشا فساد و مشکلات است.

احمدی تاکید کرد: ما متاسفانه در سیستم بهداشت و درمان و سلامت ثبات مدیریت نداریم و مدیران لایق را یکی پس از دیگری از دست می دهیم و دیگر جایگزینی برای آن پیدا نمی کنیم در همین سازمان غذا و دارو چندین مدیر کل عوض شده است.ثبات مدیریت در کنار داشتن قانون و برنامه منظم می توان مقابل کرد