هنوز آمار دقیقی از مبتلایان به بیماری سلیاک در دست نیست

سالم خبر: هنوز رقم دقیقی از آمار مبتلایان به سلیاک در کشور وجود ندارد اما براساس اظهارات معاون پژوهشی وزارت بهداشت حدود 750 هزار مبتلا به این بیماری در کشور وجود دارند که از این تعداد تنها نه هزار نفر از آنان از بیماری خود مطلع هستند.

به گزارش سالم خبر در حال حاضر 80 هزار بیمار مبتلا به سلیاک در حالی در کشور شناسایی شده اند که هنوز برخی از آنان از بیماری خود اطلاعی ندارند ضمن آنکه علاوه بر این تعداد باید 15 درصد از جمعیت کشور بالغ بر 2.5 میلیون نفر مبتلا به بیماری سندروم روده تحریک پذیر را به این آمار افزود.

یک سوم از این تعداد بیمار در  مبتلا به این بیماری هزار چهره از بیماری خود بی خبرند.

براساس مطلعات یک دهه گذشته مشخص شده است که حدود 750 هزار مبتلا به سلیاک در ایران وجود دارد که از این تعداد تنها 9هزار نفر از آنان از بیماری خود اطلاع دارند.

اما چه کسانی ریسک بالای ابتلا به این بیماری را داشته و چه عواملی نمودار این ریسک را افزایش یا کاهش می دهد؟

اگر چه وجود یک فرد مبتلا به بیماری سلیاک در خانواده ریسک ابتلا به این بیماری را دردیگر اعضای خانواده افزایش می دهد اما این ریسک در حدی که موجب نگرانی برای ابتلای افراد دیگر خانواده شود نیست. در حقیقت در بیشتر مواقع به رغم وجود یک بیمار دچار سلیاک در یک خانواده فرزندان و نزدیکان او این بیماری را ندارند.

به گزارش سالم خبر؛این در حالیست که متخصصان اظهار می دارند: وجود چندین بیمار مبتلا به سلیاک در یک خانواده باز هم نمی‌تواند دلیلی بر ابتلای همگانی اعضای آن خانواده به این بیماری باشد چون به جز وراثت؛ فاکتورها و عوامل دیگر نیز در ابتلای یک فرد به سلیاک دخیل است.
 
طبق گزارش مرکز بیماریهای سلیاک دانشگاه شیکاگو، احتمال ابتلای افرادی که یک عضو درجه یک آن (پدر و مادر، فرزند، برادر یا خواهر) مبتلا به بیماری سلیاک است، 1 در 22 است. این در حالیست که اگر یکی از اعضای خانواده درجه دوم (عمه، عمو، خواهرزاده، برادرزاده، پدربزرگ و مادربزرگ، نوه یا نیمه خواهر) مبتلا باشد، خطر ابتلا به  1 در 39 کاهش می یابد.

هیچ تحقیقی در مورد احتمال ابتلا به سلیاک کودک دو والدین مبتلا به این بیماری وجود ندارد اما مطالعه روی کودکان مبتلا به سلیاک نشان می دهد که نقش ژنتیک در احتمال ابتلای کودکانی که بستگان درجه اول آنان مبتلا به سلیاک هستند 1 در 22 است. اگرچه با توجه به نقش عوامل دیگردر این زمینه نمی توان حکم قطعی داد.

بنابراین، افرادی که بستگان نزدیک آنها مبتلا به بیماری سلیاک هستند نسبت به افراد دیگر شانس بالاتری آن هم تنها به میزان یک درصد برای ابتلا دارند ضمن آنکه بستگان دورتر نیز می توانند عامل احتمال شانس بالاتر از حد متوسط در ابتلا به این بیماری باشند.

سلیاک: ژنتیک یا محیط زیست

خطر ابتلا به بیماری سلیاک صرفنظر از عامل ژنتیک آن می تواند عوامل دیگری نیز داشته باشد که برخی از آنها حتی مشخص نشده است.

شما احتمالا می دانید که بیماری سلیاک به ژن های شما وابسته است. اکثریت قریب به اتفاق افرادی که این بیماری را منتقل می کنند  حداقل باید یکی از دو ژن بیماری سلیاک HLA-DQ2 و HLA-DQ8 را داشته باشند.

این ژن از پدر یا مادر به ارث برده می شود بدین معنا که هر فرد در هر خانواده ی مبتلا به سلیاک می تواند از یکی از والدین یا هر دو این ژن را به ارث برده و مبتلا به این بیماری شوند.

این درحالیست که محققان در حال حاضر در حال تحقیق برای یافتن به این سوال هستند که چرا در برخی مواقع فرزندان والدین دچار بیماری سلیاک به این بیماری مبتلا نشده اما از سویی دیگر فرزندان برخی والدینی که این بیماری را ندارند به این سلیاک مبتلا شده اند. پاسخ احتمالی این است که در کنار ژنتیک برخی عوامل محیطی نیز می تواند در ابتلا به افراد به بیماری سلیاک نیز تاثیر گذار باشد.

در برخی موارد به نظر می رسد استرس یا حاملگی باعث ایجاد بیماری سلیاک شود، زیرا علائم بیماری سلیاک در مدت کوتاهی پس از یک رویداد زندگی روزمره یا بارداری آغاز می شود. اما این شرایط در واقع بیماری سلیاک را ایجاد نمی کند و ممکن است علائم آن برای مدت زمان طولانی قبل از بارداری یا رویداد استرس زا وجود داشته باشد.

آزمایش های ژنتیک برای تشخیص بیماری سلیاک

اگر والدین یا یکی از بستگان نزدیک (درجه اولی) دارید که مبتلا به بیماری سلیاک است براساس دستورالعمل های پزشکی توصیه می شود تست های مربوط به تشخیص بیماری سلیاک را انجام دهید. این آزمایش شامل یک آزمایش خون است که در صورت مثبت بودن آن با انجام یک اندوسکوپی از روده کوچک صحه برآن گذاشته می شود.

با پیشرفت های علم پزشکی نیز می توان تشخیص داد که آیا فرد مبتلا یکی از ژن ها یا هر دو ژن بیماری سلیاک را با خود حمل می کند.

زودتر این بیماری را رصد کنیم

اگر آزمایش ژنتیکی بیماری سلیاک شما نشان می دهد که شما دارای ژن سلیاک هستید، نباید بترسید. اکثر افراد مبتلا به ژن سلیاک شاید در برخی مواقع وارد پروسه ی بیماری نشوند. اگر شما (یا فرزندتان) احتمال می دهید که دارای این ژن هستید بهتر است که تست توصیه شده توسط پزشک خود را انجام و با دقت علائم و نشانه های بیماری سلیاک در خود را رصد کنید.
 
در حقیقت، شما می توانید سطوح آنتی بادی خود را به طور منظم از طریق آزمایش خون بررسی کنید، حتی اگر نشانه های واضح بیماری نداشته باشید. نظارت منظم می تواند به سرعت بیماری را تشخیص و در صورت بروز برخی علائم آن این بیماری را به موقع تشخیص و به طور چشمگیری از عوارض آن پیشگیری کنید.