مصرف بالای دارو نداریم ؛ با سوء مصرف مواجهیم

سالم خبر : براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، میزان مرگ ومیر ناشی از مقاومت آنتی بیوتیک ها بیشتر از نرخ مرگ ومیر سرطان ها است. آمارها نشان می دهد در کشور ما به طور متوسط ۵۰ درصد و در تهران ۴۰ درصد نسخه های سرپایی پزشکان، شامل آنتی بیوتیک هستند، در حالی که طبق گفته سازمان بهداشت جهانی، استاندارد آنتی بیوتیک در نسخه ها باید کمتر از ۲۰ درصد باشد. بنابراین به نظر می رسد ما بیش از آنکه درگیر معضل مصرف بالای دارو در کشور باشیم با مشکل مصرف غیرمنطقی و سوء مصرف دارو مواجهیم.

فاطمه سلیمانی دبیر کمیته تجویز و مصرف منطقی سازمان غذا و دارو در گفت وگو با سالم خبر با بیان این مطلب گفت: هر چند  دارو در کشور ما در جای خودش مصرف نمی شود و با تجویزهای غیر ضرور داروهایی ماننند آنتی بیوتیک ها مواجهیم اما با این حال نمی توان نتیجه گیری کرد که که ما با معضل مصرف بالای دارو حتی در زمینه آنتی بیوتیک ها مواجهیم. مردم معمولا با اصرار از پزشکان درخواست تجویز آنتی بیوتیک دارند ولی با احساس بهبودی، فورا مصرف آن را قطع می کنند. بنابراین معلوم نیست داروی تجویز شده لزوما به مقدار لازم مصرف می شود یا نه.

وی درباره نحوه مصرف دارو در کشور گفت: مصرف منطقی دارو یعنی دارو در جای خود و به میزان لازم مصرف شود، اما در کشور ما این اتفاق نمی افتد و بیمار به خود این حق را می دهد با تغییر در وضع جسمانی اش میزان مصرف داروی تجویز شده را کم یا زیاد کند. ضمن آنکه در برخی موارد ضروری اصولا بیمار دارو دریافت نمی کند، مثلا در حوزه هایی مثل فشار خون، دیابت و غیره ما با مصرف کم و یا عدم مصرف دارو مواجهیم.  

سلیمانی در ادامه مصرف غیرمنطقی دارو را یک مشکل جدی معرفی کرد و افزود: ما هر هفته یک نشست با پزشکانی که بیش ازحد دارو تجویز می کنند، برگزار میکنیم، و یکی از دلایل آنها درخواست خود بیمار برای دریافت داروی خاص است، بنابراین برای حل این معضل علاوه بر نظارت به فرهنگ سازی در جامعه هم نیاز داریم.

وی همچنین تأکید کرد: در حوزه مصرف دارو بخصوص آنتی بیوتیک نیاز به سیاست گذاری همه جانبه، توسط افراد و نهادهای تأثیرگذار دارد؛ باید پایش، نظارت و اطلاع رسانی درجامعه انجام شود تا از بروز فجایع بیشتر و پیش بینی شده جلوگیری کنیم؛ هرچند در مورد میزان و عوارض ناشی از سوءمصرف آنتی بیوتیک ها مطالعات دقیقی صورت نگرفته اما به طور مسلم با توجه به قوی تر شدن آنتی بیوتیک ها، این میزان تجویز مشکلات جدی ای را برای جامعه بوجود خواهد آورد.

اندازه بازار دارویی ایران بزرگ نیست

اخباری گاه به گاه در سطح جامعه منتشر می شود که انعکاس انها را در بین صحبت های برخی مسئولین و سیاست گذاران هم می توان شنید و همین اخبار، در برخی مواقع مرجع تصمیم گیری های کلان شده و موجب انحراف سیاست گذاری ها در حوزه دارو می شود، اخباری مانند "ایران در بین بیست کشور اول دنیا از نظر مصرف دارو است و در آسیا بعد از چین رتبه دوم را دارد". "20 درصد داروی مصرفی در ایران خودسرانه مصرف می‌شود و چهل درصد مردم ایران خودسرانه دارو مصرف می‌کنند"، "هر ایرانی در سال 339 بار دارو می‌خورد که چهار برابر استاندارد جهانی است".

سلیمانی در واکنش به اخبار گفت: اندازه بازار دارویی ما با بازار دارویی کشورهای نظیر خودمان به هم شبیه هستند و این نشان می دهد که بازار دارویی  ما چه از نظر عددی و چه از نظر ریالی بازار بزرگی نیست و این بدین معناست که دارو در کشور زیاد مصرف نمی شود.

وی افزود: تاکنون مطالعه ای درباره میزان مصرف دارو در کشور به خصوص یک نوع داروی خاص انجام نشده است، ضمن آنکه بررسی و اعلام نظر درباره میزان مصرف یک داروی خاص سخت است و لزوما نمی توان در این باره عدد و رقم های مشخصی اعلام کرد، زیرا تجویز دارو لزوما به معنای مصرف آن نیست.

سلیمانی با اظهار بی اطلاعی درباره منبع این قبیل اخبار گفت: من به عنوان کسی که آمار تجویز داروها را در اختیار دارم اعلام می کنم که به هیچ عنوان نمی توان گفت ما با مشکل مصرف بالای دارو در کشور مواجهیم و فقط به جرات می توان گفت ما با سوء مصرف دارو مواجهیم که باید راه حلی برای مقابله با آن پیدا کنیم.

سلیمانی افزود: برای مثال سیستم نظارت و قانون در خصوص تجویز آنتی بیوتیک در کشور وجود دارد و ما تا جایی که قانون به ما اجازه داده است دراین حوزه وارد شدیم و حتی برای پزشکانی که تجویز آنتی بیوتیک بیش ازحد داشتند جریمه وضع شد ، ولی تا زمانی که فرهنگ سازی هم برای پزشکان و هم بیماران ایجاد نشود، و حمایت همه جانبه از سوی مسئولان نباشد، نمی توان این مشکل را حل کرد.