گزارش سالم‌خبر
معمای پنهان سامانه فروش آنلاین دارو؛ شمارش معکوس کمیسیون اصل ۹۰ در برابر چراغ‌قرمز بهداشت
تاریخ انتشار :
شنبه ۳۰ فروردين ۱۴۰۴ ساعت ۱۴:۱۲
کد مطلب : ۱۸۵۸۷
به گزارش سالم‌خبر؛ رئیس این کمیسیون، گفت: زیرساخت‌های فنی «۸۵ درصد» پیش رفته و باقی مانده اتصال به سامانه بیمه تا پایان مهلت مقرر تکمیل می‌شود.
در نگاه نخست این وعده می‌تواند پایانی باشد بر صف‌های بیماران و بازار سیاه قرص‌های کمیاب؛ اما در واقع آغاز مناقشه‌ای است که لایه‌های آشکار و پنهانش ساختار حکمرانی سلامت را به چالش کشیده است.
تقابل دو روایت رسمی
کمیسیون بهداشت و درمان همان روز در بیانیه‌ای هشدار داد که «شتاب در حوزه‌ای حیاتی» بدون تکمیل استانداردهای لجستیکی، ریسک‌هایی از جنس دستکاری دما در زنجیره سرد، افزایش خطای نسخه‌پیچی را به دنبال دارد.
به‌گفته اعضا، هنوز مشخص نیست مسئولیت حقوقی عوارض ناشی از حمل نامناسب دارو متوجه داروخانه، پلتفرم، شرکت پستی یا سازمان غذا و دارو خواهد بود. این ابهام، بیمه‌ها را نیز محتاط کرده؛ چرا که در صورت بروز خطا باید خسارت سلامتی یا حتی دیه بپردازند.
زیرساخت‌های نیمه‌تمام
طبق مستندات ارائه‌شده به مجلس، به طور 100 درصدی داروخانه‌های شهری به انبار
فراتر از قرص؛ تجارت داده‌های سلامت
مخالفان می‌گویند ارزش واقعی پروژه نه در فروش کالای فیزیکی بلکه در دسترسی به بزرگ‌ترین دیتابیس بالینی کشور است. هر نسخه دیجیتال حاوی اطلاعاتی نظیر بیماری، دوز، تکرار مصرف و نتایج آزمایشگاهی است که در صورت تلفیق با داده‌های بانکی و بازاریابی، پروفایل دقیق بیماران را شکل می‌دهد. به استناد آییننامه شورای‌عالی فضای مجازی، پایگاه داده سلامت باید نزد وزارت بهداشت نگهداری شود؛ با این حال هنوز توافق‌نامه دسترسی دوسویه میان بیمه مرکزی و پلتفرم‌ها امضا نشده و الزامات رمزگذاری سطح‑سه نیز به مرحله آزمون نفوذ نرسیده است. پژوهشگران امنیت سایبری هشدار می‌دهند که هر نشت اطلاعات می‌تواند به گرانی بیمه تکمیلی یا حتی تبعیض استخدامی
اتحادیه واردکنندگان دارو معتقد است ورود پلتفرم‌های بزرگ به بازار، قدرت چانه‌زنی توزیع‌کنندگان خرد را می‌کاهد و ممکن است در دوره‌های کمبود، اولویت توزیع به سفارش‌های آنلاین اختصاص یابد؛ موضوعی که داروخانه‌های محلی را به حاشیه می‌راند. از سوی دیگر، فعالان استارتاپی می‌گویند تأخیرهای مکرر باعث هدررفت سرمایه، مهاجرت متخصصان فناوری و فرار سرمایه‌گذاران خطرپذیر می‌شود. آن‌ها تأکید دارند که مدل توزیع «داروخانه مبدا ـ کاربر مقصد» با کمک سیستم احراز هویت آنلاین، لزوم انبارداری سراسری را منتفی کرده و بار لجستیک سردخانه‌ای را کاهش می‌دهد.
بیماران در میانه تعویق و تسریع
سازمان‌های مردم‌نهاد بیماران خاص، ازجمله انجمن تالاسمی و انجمن ام‌اس، طی نامه‌ای به ریاست مجلس خواستار اجرای آزمایشی شش‌ماهه در پنج استان شده‌اند تا قابلیت رصد عوارض و کنترل کیفیت بی‌درنگ فراهم شود. آن‌ها استدلال می‌کنند که خرید حضوری برای بیماران زمین‌گیر دشوار است و آزمودن سامانه روی داروهای کم‌نیازمندِ زنجیره سرد، ریسک اولیه را پایین می‌آورد. با این‌حال، جامعه داروسازان کشور معتقد است چنین پایلوتی، تمهید مصرف‌کننده و توزیع‌کننده را به مناطق محدود سوق
سناریوهایی که می توان براساس ضرب‌الاجل کمیسیون اصل 90 طی سه‌هفته آینده متصور بود این است که اولا راه اندازی رسمی پلتفرم‌ها با اعمال محدودیت آغاز شود بدین معنا که فروش تنها برای داروهای غیرنسخه‌ای و مکمل‌ها آغاز شود و پس از رفع نواقص لجستیک به داروهای نسخه‌ای تسری یابد.
دوم آنکه این سامانه می توان در کلان‌شهرها تحت نظارت دارویی سخت‌گیر فعال شده و به تدریج گسترش یابد.
و سوم اینکه با وضع چارچوب تعلیق مشروط کمیسیون مشترک اصل ۹۰ و بهداشت گزارش مشترکی تنظیم و زمان‌بندی تازه تعیین کند تا خلأهای فنی و حقوقی پوشش داده شود.
در نهایت، سرنوشت این طرح در گرو توازن سه ضلعی «شتاب برای رفع کمبود»، «پرهیز از آسیب به سلامت عمومی» و «پاسخ‌گویی شفاف به نگرانی‌های داده‌ای» است. اگر سه هفته آینده بدون پاسخ روشن به پرسش‌های لجستیکی و حقوقی فرابرسد، نه‌تنها بیماران بلکه کل اکوسیستم سلامت دیجیتال ایران ممکن است بهای سنگینی بپردازد؛ اما اگر حاکمیت داده، اخلاق پزشکی و نوآوری فناوری در یک نقشه‌راه منسجم تلفیق شوند، پروژه توزیع آنلاین دارو می‌تواند الگویی برای تحول دیجیتال سایر خدمات حیاتی باشد.
