در شرایط حاضر واردات برای تامین داروی بیماران کشور اجتناب‌ناپذیر است

سالم‌خبر: مدیر گروه اقتصد و مدیریت دارویی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، گفت: کشور ما اگر دارای اقتصاد روابط آزاد با دنیا بود شاید ضرورتی نداشت عین ۹۷ تا ۹۹ درصد داروی مورد نیاز کشور را تولید داخل داشته باشیم چرا چون می‌توانستیم با هزینه کمتر بخشی از آن را تامین کنیم اما در عوض بر روی مزیت‌های رقابتی کشور در این حوزه کار می‌کردیم و تبدیل به منبع صادراتی دارو در منطقه می‌شدیم.

معمولاً آمارهایی که درباره میزان درصد تولید دارو در دنیا استفاده می‌شود از حیث عددی یک برداشت می‌شود و از حیث ارزشی، برداشتی دیگر. درست است که بیش از ۹۷ درصد از داروی مورد نیاز کشور و بر اساس اظهارات رئیس سازمان غذا و دارو به میزان ۹۹، تولید داخل است اما به میزان یک درصد وابسته به واردات دارو هستیم که از لحاظ ارزشی عدد بزرگی دارد.

از دید اقتصاد مدیریت دارو با توجه به اینکه ما در حال حاضر در شرایط تحریم قرار داریم راهی به جز این سیاست نیز نداریم و چه بسا در واردات همین میزان دارو نیز بسیار مشکل داریم. برای انتقال پول مشکل داریم، برخی شرکت‌های دارویی از فروش دارو به کشور ما سرباز می زنند یا غیر مستقیم و با واسطه به ما دارو می دهند و این گرفتاری‌ها موجب می‌شود که حکومت و حکمرانی به دنبال تامین داروی مردم باشد پس واردات برای تامین داروی بیماران کشور اجتناب‌ناپذیر است.

 اما اگر به طور کلان به این قضیه نگاه کنیم کشور ما اگر دارای اقتصاد با روابط آزاد با دنیا بود شاید ضرورتی نداشت عین ۹۷ تا ۹۹ درصد داروی مورد نیاز کشور را تولید داخل داشته باشیم چرا چون می‌توانستیم با هزینه کمتر بخشی از آن را تامین کنیم اما در عوض بر روی مزیت‌های رقابتی کشور در این حوزه کار می‌کردیم و تبدیل به منبع صادراتی دارو در منطقه می‌شدیم.

در هر صورت در حال حاضر راهی نداریم و باید تکیه کنیم بر توانمندی داخل کشور و همیشه تصور کنیم که این رفتارهای خصومت آمیز و نوجوانمردانه‌ای که با کشور ما می‌کنند احتمال دارد شکل‌های دیگر گرفته و و ما را در تامین کالا از خارج کشور با مشکل مواجه کند و مجبور شویم حمایت داخلی را داشته باشیم که اگر نیاز شد از این ظرفیت برای تامین داروی مورد نیاز کشور استفاده کنیم بنابراین ما در حال حاضر سیاست‌مان در جهت افزایش پتانسیل و توانمندی داخل کشور است که حتماً درست است. اینکه از آن استفاده کنیم یا نکنیم بستگی به شرایط کشور دارد که در شرایط فعلی حتماً باید از آن استفاده کنیم.

بحث قیمت گذاری دارو به دلیل محدودیت‌هایی که وجود دارد دائماً می‌تواند جابه‌جا شود و تغییر کند. از لحاظ علمی ما شیوه‌های متفاوتی برای قیمت گذاری داریم از میان 7 تا 8 روش تعیین قیمت مرسوم دارو در دنیا ما برحسب شرایط کشور از دو تا سه مدل آن استفاده می کنیم که این روش‌های محدود نیز در سنوات مختلف متغیرند. در برخی اوقات یک مدل از قیمت‌گذاری بسیار شایع شده و ملاک قرار گیرد.

در حال حاضر نکته‌ای که وجود دارد قیمت‌گذاری داروهای جدید و خاص است که قیمت‌های بسیار بالایی دارند ضمن آنکه مصرف‌کنندگان کمی نیز در کشور دارد بنابراین قیمت‌گذاری عادی برای تولیدکننده داخلی به صرفه نیست و تامین کنندگان مجبورند از شیوه‌ای برای قیمت‌گذاری استفاده کنند که صرفه اقتصادی برای تولید کننده و تامین کننده داشته باشد که بتواند آن را تولید یا تامین کرده و در اختیار بیمار بگذارد. این شیوه از قیمت گذاری از حالت رفرنس و مرجع می برد به سمت قیمت‌گذاری بر مبنای ارزش که یک روش تعیین قیمت علمی است که در حال حاضر برای تعداد محدودی از داروها از این روش استفاده می‌شود

در برخی مواقع و نه همه مواقع کمبودهایی که در ارتباط با قیمت گذاری پیش می‌آید به این دلیل است که بهرحال ما یک برهه زمانی بسیار مهمی را رد کردیم هم آزادسازی نرخ ارز بود که به یکباره ارز ۴۲۰۰ تومانی افزایش پیدا کرد و به عرض نیمایی تبدیل شد. به طور مسلم این مساله فشار سنگینی به کل صنعت داروی کشورکه خود را باید با این نرخ ارز منطبق کند، وارد کرد. احتمال دارد برخی داروها نیز به دلیل همین تغییر، نیاز به اصلاح قیمت گذاری دارد که به طور قطع این مسئله را سازمان غذا و دارو دائماً پایش می‌کند و در صورت نیاز، قیمت مناسب را می‌دهد. چون مقصر که صنعت داروی کشور نبوده است که ارز ۴۲۰۰ تغییر کرده است پس بخشی از کمبودهای دارویی می‌تواند به دلیل عدم صرفه تولید و قیمت گذاری نادرست باشد اما می‌تواند دلایل دیگری هم داشته باشد.