تصویر بیماران در رسانه ملی پخش نشود

 باقر لاریجانی، مشاور عالی وزیر بهداشت و نایب‌رئیس شورای عالی اخلاق پزشکی، در نامه ای به علی عسکری، با بیان اینکه دغدغه موجود درخصوص موج دوم کرونا، رسانه ملی را بر آن داشته تا گزارش‌های تأثیرگذاری را برای روشنگری بیشتر، برای جامعه، بیماران و اطرافیانشان تهیه کند، انعکاس تصاویر بیماران خصوصاً در بخش‌های مراقبت‌های ویژه که بیماران در آن شرایط مناسبی را نداشته و طبعاً امکان اخذ رضایت برای انعکاس تصاویر ندارند را به‌منظور حفظ کرامت و حریم خصوصی بیماران، منوط به رضایت معتبر از سوی بیمار و همراهانش، عنوان کرده و با اشاره به ضوابط مصرح اخلاقی در ماده 87 راهنمای اخلاقی شاغلین حرف پزشکی، یادآور شد، "انجام هرگونه عکس‌برداری و فیلم‌برداری از بیماران تنها پس از کسب اجازه از بیماران مجاز است".

متن کامل این نامه را در ادامه می‌خوانید:

جناب آقای دکتر علی عسکری
رئیس محترم سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران

از زمان مواجهه کشور با بیماری پر رمز و راز کرونا چند ماه می‌گذرد و در این مدت شاهد صحنه‌هایی به‌یادماندنی از رشادت، ایثار و مسئولیت‌پذیری اقشار و آحاد مختلف جامعه به‌ویژه گروه پزشکی بوده‌ایم. اگرچه کادر درمان در خط مقدم مبارزه با کرونا بودند، اما نباید از حضور نیروهای داوطلب و ایثارگر از اقشار مختلف جامعه در این مبارزه غافل بود. بدون تردید خبرنگاران متعهد و مسئولیت‌پذیر یکی از مهم‌ترین این اقشار هستند.

ضمن سپاس و تکریم تلاش‌های ارزنده جامعه خبری کشور و رسانه‌های عمومی خصوصاً سازمان صداوسیما و شخص جنابعالی در همکاری با نظام سلامت کشور، به نظر می‌رسد، شرایط خاص بخش‌های کرونا و نیز نگاه ویژه جامعه به گزارش‌های تهیه‌شده در این خصوص اقتضا می‌کند، هم نظام سلامت و هم رسانه‌های عمومی در حوزه اطلاع‌رسانی دقت بیشتری به جنبه‌های اخلاقی و ظرافت‌های موجود در این حوزه داشته باشند.

در روزهای اخیر، دغدغه موجود درخصوص موج دوم بیماری، رسانه را به درستی بر آن داشته که گزارش‌های تأثیرگذاری را برای روشنگری بیشتر، برای جامعه، بیماران و اطرافیانشان تهیه کنند. اما انعکاس تصاویر بیماران خصوصاً در بخش‌های مراقبت‌های ویژه که بیماران در آن شرایط مناسبی را نداشته و طبعاً امکان اخذ رضایت برای انعکاس تصاویر ندارند، نگرانی‌هایی را به درستی خصوصاً در میان کادر درمان و خانواده بیماران در خصوص حفظ کرامت و حریم خصوصی بیماران، ایجاد کرده است.

از آنجا که بر اساس ضوابط مصرح اخلاقی که در ماده 87 راهنمای اخلاقی شاغلین حرف پزشکی نیز آمده، "انجام هرگونه عکس‌برداری و فیلم‌برداری از بیماران تنها پس از کسب اجازه از بیماران مجاز است." سپاسگزار خواهیم بود چنانچه ضمن ابلاغ این مهم به دست اندرکاران تهیه گزارش‌ها دستور فرمایید از تکرار چنین مواردی جلوگیری شود و در گزارش‌های تهیه‌شده تصاویر بیماران بدون اخذ رضایت از ایشان یا تصمیم گیرنده جایگزینشان منتشر نشده و در موارد ضروری با انتخاب مناسب زاویه دوربین و یا با محو تصویر چهره به صورتی که چهره بیمار مشخص نشود به این مهم توجه شود. البته وظیفه مدیریت مراکز درمانی خصوصاً بخش‌های مراقبت ویژه نیز توجه به این امر و جلوگیری از ضبط چنین گزارش‌هایی بدون هماهنگی و رضایت بیماران است.

در پایان پیشنهاد می‌شود، ممنوعیت نمایش تصویر بیماران در همه برنامه‌های رسانه ملی به‌عنوان یک قاعده کلی مصوب و ابلاغ گردد و موارد استثنایی که حتماً لازم است چهره بیماران نشان داده شود، تنها با اخذ رضایت معتبر انجام گیرد. قطعاً این حرکت رسانه ملی علاوه بر اینکه تأکید بر اصل اخلاقی رعایت محرمانگی و حریم خصوصی بیماران است، بر اساس تجربیات شواهد علمی موجود در حوزه جامعه‌شناسی سلامت، با تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم زمینه‌ساز اعتماد بیش از پیش مردم به صدا و سیما خواهد بود.

پیشاپیش از حسن نظر و همکاری جنابعالی نهایت سپاس را دارم.