سالم‌خبر: فناوری سلول درمانی به دو گروه عمده براساس نوع فناوری تقسیم می شوند: گروه اول فناوری آلوژن می باشد که پیوند سلولی از یک فرد به یک فرد است که طبعا رویکرد درمانی خاص خود را دارد؛ گروه دوم به فناوری اتولوگ می پردازد که پیوند سلولی از بیمار به خود بیمار می باشد که این فرایند بصورت پزشکی شخصی شده می باشد

سالم‌خبر: فناوری سلول درمانی به دو گروه عمده براساس نوع فناوری تقسیم می شوند: گروه اول فناوری آلوژن می باشد که پیوند سلولی از یک فرد به یک فرد است که طبعا رویکرد درمانی خاص خود را دارد؛ گروه دوم به فناوری اتولوگ می پردازد که پیوند سلولی از بیمار به خود بیمار می باشد که این فرایند بصورت پزشکی شخصی شده می باشد که طبعا خود فناوری به علت فرآوری سلولی از خود بیمار، عوارض مرتبط با خود سلول را نخواهد داشت و عمده عوارض ناشی از روش‌های نمونه‌گیری یا تزریق می‌باشد که مشابه همه موارد می باشد مثل عوارض ناشی از نمونه گیری از مغز استخوان یا تزریق داخل وریدی در ارگان‌های هدف و یا تزریق در داخل نخاع و یا بطن های مغزی.

در این مقاله به بیماری هایی که تاییدیه جهانی از سازمان غذا و داروی آمریکا دارند و در مراکز معتبر بالینی دنیا و براساس پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های استاندارد شده خاص تحت درمان قرار میگیرند می‌پردازیم.

در سلول درمانی بیشتر به دنبال ترمیم بافت های آسیب دیده مثل بافت مغزی، بافت های عصبی عضلانی یا بافت قلب و یا بافت پانکراس یا لوزالمعده که مسئولیت تولید انسولین را دارد. در ایمونوتراپی بیشتر در صدد ترمیم و تنظیم سیستم دفاعی بدن برای مقابله با بیماری‌هایی است که ناشی از اختلال سیستم دفاعی بدن شکل گرفته اند. برخی بیماری‌ها هم در اختلال سلولی و هم در گروه اختلال ایمنی طبقه بندی می‌شوند.

در هر کدام از بیماری‌ها براساس پروتکل‌های استانداردشده جهانی، دارای معیارهایی برای انتخاب بیمار و یا شاخص هایی برای خروج بیمار از درمان می باشند.

ده بیماری مهم که مطالعات بالینی آنها مورد تایید قرار گرفته است عبارتند از:

* پارکینسون یکی از بیماری‌های مخرب در سیستم عصبی مرکزی و غیرقابل درمان می باشد که همه درمانهای موجود صرفا به کنترل علائم و در برخی موارد منجر به تاخیر افتادن ضایعات یا کند شدن روند رشد بیماری می باشد و این درمان مادام العمر بوده و رشد تدریجی بیمار در اکثریت مطلق بیماران اتفاق می افتد، ولی با سل تراپی این امکان فراهم شده است که در صورت رعایت کامل معیارهای ورود و خروج، درصد قابل توجهی از بیماران بهبودی یافته و حتی بخش عمده ای از آنان درمان شوند، و این فرصت را پیدا میکنند که زندگی نسبتا طبیعی را مجددا پیدا کنند طول مدت درمان با حدود 2 تا 3 تزریق حداکثر حدود 3 تا 4 ماه طول می کشد.

* ضایعات نخاعی یا فلجی ناشی از قطع نخاع بعلت ضربات تیز نفوذی مثل ضربات چاقو و یا ضایعات له شدگی ناشی از تصادفات یا سقوط از بلندی.

چه فاکتورهایی بر روی موفقیت آمیز بودن درمان موثرند:
1) اولین فاکتور و شاید مهم ترین فاکتور فاصله زمانی سل تراپی از قطع نخاع تا شروع درمان است که به ترتیب زیر می باشد
زمان بریلیانت در 48 ساعت اول بعد از وقوع حادثه با موفقیت بالاتر از 70 درصد
زمان طلایی در طی 15 تا 30 روز از وقوع حادثه می باشد که با موفقیت حدود 50 درصد همراه است
زمان نقره ای در طی 6 ماه از حادثه که موفقیت حدود 40 درصد خواهد بود
زمان برنزی در یکسال از حادثه گذشته باشد که در اینصورت موفقیت به حدود 25 تا 27 درصد می رسد
بنابراین هر چه از زمان حادثه کمتر گذشته باشد موفقیت بیشتر است

2)  طول ضایعه است که هر چه ضایعه کمتر باشد و حداکثر 3 سانتی متر، بهتر است و در صورتی که ضایعات بافت های افراد کمتر باشد احتمال موفقیت بالاتر است

3) منطقه آسیبب نخاعی، در ناحیه سینه بهترین پاسخ برای درمان سل تراپی دارد و منطقه گردنی با پاسخ دهی کمتر و منطقه کمری کمترین پاسخ درمانی دارد

4) پوشش بیرونی نخاع (Pia Matter) سالم باشد و امکان تامین سلولهای بنیادی بالغ فراهم باشد
سایر معیارها در معاینه بالینی و بررسی شواهد پاراکلینیکی مبنای تشخیص قابلیت درمان بیماران و انتخاب آنان برای سل تراپی می باشد

شاخص های بهبودی در پست دیگری بطور کامل بحث خواهد شد بطور کلی بهبودی عبارت است از بازگشت بخشی از نشانگان حسی حرکتی که با توجه به نوع و شدت بیماری و معیارهای بالا، کاملا متفاوت می باشد

توجه شود احتمال موفقیت درمان در هر بیمار اختصاص به خود او دارد و درمان سل تراپی بیمار هم بطور کامل اختصاصی او می باشد

* دیابت نوع 1 و 2، که با توجه به شیوع گسترده که برآورد میشود حدود 13 میلیون نفر در ایران به آن مبتلا هستند و حدود نزدیک به 8 میلیون نفر آنها شناسایی شده اند علاوه بر اینکه عوارض مختلف در همه اعضای بدن انسان بر جای می گذارد و هزینه های سرسام آوری بر جامعه و سامانهای بیمه گر تحمل میکند و باید مادام العمر تحت درمان قرار بگیرند با سل تراپی تخصصی و تولید سلولهای بتالانگرهانس، و در صورت داشتن شرایط لازم، از اثربخشی درمانی بالایی برخوردار است .

* سکته مغزی که در صورت مراجعه سریع و اقدام به موقع، بخش عمده ای از ضایعات مغزی ترمیم یافته و خیلی از علائم بیماری، برطرف میشود و سکته مغزی یکی از کاندیدهای خوب برای سلول درمانی است.

* بیماریهای قلبی عروق، که براساس مطالعات صورت گرفته، در نارسایی قلبی و سکته ها، سلول درمانی تاثیرات بسزایی در بهبودی بیماری و کاهش عوارض ناشی از آنها دارد.

* مولتیپل اسکلروز یا ام اس، یکی از بیماریهای شایع کشور که روند تخریب مداوم بر سیستم عصبی برجای می گذارد و بیمار را کاملا ناتوان می کند از مواردی است هم از طریق سلول درمانی و هم از طریق ایمونوتراپی اثرات خیلی بالایی همراه بوده است.

* بیماری کرون، بیماری دستگاه گوارشی به صورت مزمن و روند رشد تخریب های روده عوارض فوق العاده زیاد و آزار دهنده دارد.
 
* فلج مغزی، هم یکی از بیماریهایی که از بدو تولد منجر به معلولیت کامل کودک می باشد و تا زمانی که به زندگی ادامه میدهد در معلولیت کامل بسر می برد

از مسائل مهم این است که این بیماریها، در اکثر موارد، تا پایان عمر، منجر به معلولیت و ناتوانیهای مختلف در بیماران میشود و علاوه بر درد و رنجی که بر بیمار و خانواده تحمیل میکند هزینه های مالی سنگینی را بر خانواده، جامعه و نظام های بیمه گر تحمیل می کنند و هزینه های اجتماعی را بالا می برند. این بیماریها شاخص های مرتبط با بار بیماریها مثل معلولیت تعدیل شده معلولیت، کیفیت زندگی، کیفیت تعدیل شده زندگی، تاثیر بسزایی می گذارند  

* سایر موارد و عرصه های درمانی مختلف در شماره بعدی به بحث گذاشته خواهد شد.
سلول درمانی از راه های زیر منجر به بهبودی می شود:

1. 1. جایگزینی سلولهای اسیب دیده با سلولهای ترمیمی یکی از مهم ترین راههای بهبود بیماری می‌شود
   2. استم سل ها سبب آزادی و افزایش فاکتور رشد میشود
   3. ترشح پروتئین های تخصصی نورونی که سبب حفاظت از سلولهای عصبی می شوند
   4. بهبود عملکردی سلولهای آسیب دیده که یکی از کارکردها و تاثیرات مستقیم استم سل های تخصصی است.