سالم خبر: پس از انقلاب اسلامی کمترین ساخت و ساز فضاهای بیمارستانی در کلان شهر تهران اتفاق افتاده است و طی مدتی که طرح تحول نظام سلامت در حال اجراست تخت قابل ملاحظه ای به تخت های بیمارستانی تهران اضافه نشد. بنابراین می توان به جرات گفت که درصد بسیار بالایی از تخت های بیمارستانی پایتخت، فرسوده هستند و بیمارستان ها از نظر کمبود تخت با وضعیت بحرانی مواجه هستند؛ به طوری که تنها با وقوع یک زلزله بزرگ در تهران، اکثر بیمارستان های پایتخت امکان ارایه خدمت خود را از دست خواهند داد، زیرا بیش از 50 درصد آنها از استحکام لازم برخوردار نیستند.

علی ماهر، از مسوولان سابق وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان این مطلب به سالم خبرگفت: لازم است پیش از بروز چنین وقایعی، تصمیم های جدی برای بازسازی بافت های فرسوده بیمارستانی و بهداشت و درمانی در تهران گرفته شود.

وی افزود: در واقع تهران به حداقل 10 هزار تخت بیمارستانی جدید نیاز دارد تا تنها از وضعیت بحرانی موجود خارج شوید در غیر اینصورت تا حالت مطلوب بیش از اینها فاصله داریم.

ماهر در پاسخ به این سوال که برنامه وزارت بهداشت برای حل این مشکل چیست، گفت: حل این مشکل نیازمند امکاناتی است که در اختیار وزارت بهداشت قرار نمی گیرد؛ و این وزارتخانه به رغم تلاش فراوان هنوز نتوانسته است  کمبود تخت های بیمارستانی در سایر نقاط کشور را هم جبران کند. در حال حاضر حداقل 70 تا 74  هزار تخت بیمارستانی در کشور کم داریم که این رقم با احتساب نیاز به بازسازی بافت ها و تخت های فرسوده، به بیش از 120 هزار تخت می رسد. اما وزارت بهداشت بودجه لازم برای رفع این معضل را در اختیار ندارد.

وظیفه وزارت بهداشت برنامه ریزی و اجراست نه تامین منابع

با این حال بسیاری از منتقدان این طرح ادعا می کنند که ناپایداری منابع در نظر گرفته شده برای اجرای این طرح را به وزارت بهداشت گوشزد کرده بودند و عدم دستیابی به اهداف آن را قابل پیش بینی می دانستند. این کارشناسان معتقدند این طرح از ابتدا شتابزده، غیرواقع بینانه، غیر علمی و بدون در نظر گرفتن شرایط مالی دولت طراحی شد و به همین علت از همان ابتدا معلوم بود که نه تنها با شکست مواجه خواهد شد بلکه به پاشنه آشیل دولت تبدیل خواهد شد.

این مسوول پیشین وزارت بهداشت در واکنش به این انتقادات گفت: در ایران همواره کارشناسی هستند که بیرون از گود می‌نشینند و هر طرحی از سوی دولت ها ارایه می شود با آن مخالفت می کنند. بنابراین اگر قرار باشد دولتمردان انتقادات این کارشناسان را مبنای عمل خود قرار دهند، هیچ گاه هیچ اتفاق خاص و پیشرفتی در کشور حاصل نمی شود.

وی افزود: هر نهادی در دستگاه حاکمیت وظیفه ای دارد. وظیفه وزارت بهداشت در حوزه بهداشت و درمان و سلامت کشور، برنامه ریزی و اجرا است؛ اما تامین منابع آن به عهده دولت و سازمان برنامه و بودجه است. به عبارت دیگر وقتی طرحی به همراه بودجه مربوط به اجرای آن در هیات دولت مطرح و تصویب می شود و به تایید سازمان مدیریت هم می رسد، بدین معنی است که دولت می تواند و پذیرفته که منابع مالی اجرای آن طرح را تامین کند.

او ادامه داد: در مورد طرح تحول نظام سلامت هم سازمان مدیریت موظف بوده که بودجه اجرای آن را تعیین کند و وزارت بهداشت هم موظف بوده در صورت تحقق بودجه این طرح را اجرا کند. در سال اول اجرای این طرح هم بودجه تامین و طرح هم کامل اجرا شد. اما در سال های بعد دولت به هر دلیلی دچار مشکل شد و نتوانست به تعهدات خود در این زمینه عمل کند.

این مسوول پیشین وزارت بهداشت با طبیعی دانستن اختلال در روند اجرای طرح، در چنین شرایطی گفت: این اختلال تنها در مورد طرح تحول نظام سلامت صدق نمی کند؛ بلکه طرح های وزارتخانه های نیرو، جهاد سازندگی، راه و شهرسازی و غیره هم اغلب کاملا به نتیجه نرسیده اند. با این حال چون فعالیت و خدمات وزارت بهداشت در حوزه اجتماعی است کمبودها و مشکلات آن بیشتر نمود پیدا می کند.

ماهر با اشاره با سوءمدیریت فراگیر در همه کشور تصریح کرد: ما در کشورمان از سوءمدیریت در سطح کلان رنج می بریم و این فقط محدود به وزارت بهداشت و درمان نیست. در واقع ما باید فرهنگ مدیریت، مصرف، تغییرات و غیره را در سطح کلان کشور تغییر دهیم. اما می توان به جرات گفت سوءمدیریت در این حوزه حتی کمتر از بقیه بخش های کشور بوده است و فکر نمی کنم دلیل اصلی مشکلات بوجود آمده در این حوزه، سوءمدیریت درون سازمانی وزارت بهداشت باشد.

با این حال به گفته ماهر مسوولان وزارت بهداشت تلاش می کنند در آینده بر اساس منابع در اختیار خود برنامه ریزی کنند و سیاست های اقتصادی انقباضی را در پیش بگیرند و تا جای ممکن از هزینه های خود بکاهند و به اجبار باید برخی خدمات غیر ضروری را محدود کرده و کاهش دهند.