سالم خبر: نمایندگان بخش خصوصی در کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی تهران در حضور مدیرکل داروی سازمان غذا و دارو و کارشناس دفتر مدیرکل واردات گمرک ایران، از مشکلات و چالش های گمرکی در حوزه دارو، تجهیزات پزشکی و مواد آرایشی و بهداشتی گفتند.

سالم خبر: نمایندگان بخش خصوصی در کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی تهران در حضور مدیرکل داروی سازمان غذا و دارو و کارشناس دفتر مدیرکل واردات گمرک ایران، از مشکلات و چالش های گمرکی در حوزه دارو، تجهیزات پزشکی و مواد آرایشی و بهداشتی گفتند.

چالش های فراوان تامین کنندگان دارو، تجهیزات پزشکی و مواد آرایشی و بهداشتی و تکانه های ناشی از آن بر روند تامین این کالاها در کشور موجب شد تا اعضای کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق تهران با حضور مدیرکل داروی سازمان غذا و دارو، کارشناس دفتر مدیرکل واردات گمرک ایران و اعضای تشکل‌ها و اتحادیه‌هاي حوزه دارو، تجهیزات پزشکی و مواد آرایشی و بهداشتی گرد هم آیند و با مطرح کردن چالش‌های موجود، خواستار رسیدگی به مشکلات پیش آمده برای فعالان بخش خصوصی در این حوزه ها شوند.

به گزارش سالم خبر در ابتدای این جلسه محمود نجفی‌عرب با اشاره به فعالیت واحدهای فعال در حوزه دارو گفت: بررسی عملکرد شرکت‌های داروساز کشور طی نیمه نخست امسال نشان می‌دهد که برخی از این شرکت‌ها رکورد کل سال قبل را طی این مدت، شکسته‌اند. آمار شرکت‌های پخش دارو نیز حاکی از افزایش 45 درصدی فروش دارو در کشور طی شش ماه ابتدای سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل است، بنابراین به نظر می‌رسد در پاسخ به اینکه چرا به‌رغم افزایش تولید و عرضه دارو در داخل کشور، گزارش‌هایی از کمبودها در این بخش دیده و شنیده می‌شود، باید به قاچاق دارو به خارج از کشور اذعان کرد و دلیل کمبودها را قاچاق دانست که در سایه اختلاف نرخ ارز، رونق گرفته است.

رییس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه ارز 4200 تومانی، مشکلات عدیده‌ای برای بنگاه‌های فعال و خوش‌نام در صنعت دارو و تجهیزات پزشکی کشور ایجاد کرده است، افزود: بخش عمده‌ای از ارز 4200 تومانی تخصیص یافته، به دلیل شباهت شاخص HS کد با کد IRC در جای دیگری غیر از دارو و تجهیزات پزشکی صرف شده است، از همین رو پیشنهاد بخش خصوصی جایگزینی کد IRC با HS کد در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی است.

در ادامه این جلسه، صاحبان شرکت‌های داروسازی و واردکنندگان دارو و تجهیزات پزشکی به طرح مشکلات کسب‌و‌کار خود در ارتباط با گمرکات کشور پرداختند.

اتهام بیش‌اظهاری به شرکت‌های حوزه دارو و تجهیزات پزشکی

ابتدا امیرحسین معینی زندی، نایب‌رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو، اتهام بیش‌اظهاری که از سوی گمرک به شرکت‌های حوزه دارو و تجهیزات پزشکی وارد می‌شود را یکی از چالش‌های فعالان اقتصادی این حوزه برشمرد و گفت: بسیاری از واردکنندگان با تماس‌های تلفنی روبه‌رو شده‌اند که تماس‌گیرنده پیشنهاد حل مشکل ترخیص کالاها را در ازای دریافت مبالغ چند میلیون تومانی مطرح کرده است.

معینی زندی در عین حال، اصرار گمرکات کشور بر نمونه‌برداری از محموله وارداتی و آزمایش آن را چالش دیگری برای شرکت‌های داروسازی عنوان کرد و افزود: بسیاری از مواد اولیه وارداتی از حساسیت بالایی برخوردار است که نمونه‌برداری از آن منجر به فساد این مواد می‌شود.

تعرفه واردات تجهیزات پزشکی 4 درصد؛ قطعات یدکی 50 درصد

رامین فلاح، نایب‌رئیس اتحادیه تجهیزات پزشکی، نیز به کمبود انبارهای یخچال‌دار در گمرکات کشور اشاره کرد و آن را یکی از مشکلات پیش روی واردکنندگان مواد اولیه دارویی دانست. وی افزود: به دلیل کمبود انبارهای یخچال‌دار، واردکنندگان مواد اولیه دارو به ناچار مجبور هستند تا زمان ترخیص محموله‌ها، آنها را در کامیون‌های یخچال‌دار مستقر در گمرکات نگهداری کنند و برای روشن نگه داشتن بی‌وقفه کامیون‌ها نیز که بعضا تا چند روز و حتی چند هفته طول می‌کشد، باید گازوئیل آنها را تامین کنند.

این فعال اقتصادی سپس به چالش دیگری که برخی شرکت‌های تولیدی تجهیزات پزشکی با آن مواجه هستند اشاره کرد و افزود: به دلیل محدودیت‌هایی که اوفک، دفتر کنترل دارایی‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا، اعمال کرده است، امکان واردات قطعات یدکی های‌تک به ایران داده نمی‌شود و شرکت‌های تولیدی تجهیزات پزشکی به شرطی امکان تامین این قطعات یدکی را دارند که قطعات قبلی و به اصطلاح داغی را بازگردانند، حال آنکه گمرک ایران ارسال قطعات کهنه به خارج از کشور را جزو صادرات کالا محسوب می‌کند که مشکلات مربوط به رفع تعهد ارزی را برای شرکت‌های این بخش ایجاد کرده‌ است.

وی افزود: علاوه بر این در حالیکه تعرفه واردات برخی تجهیزات پزشکی چهار درصد است برای واردات قطعات یدکی آنها تعرفه های 50 درصدی وضع می شود. برای مثال در استانی دستگاه MRI خراب است و ما همچنان درگیر مشکلاتی با گمرک برای ترخیص قطعه یدکی مربوطه هستیم و مثلا ما باید ثابت کنیم این قطعه تولید داخل ندارد و غیره. اینها مسائلی است که گاه می تواند تبعات و اعتراضاتی را در میان مردم منطقه ایجاد کند.

نمونه برداری‌های غیراستاندارد

هاله حامدی‌فر، نایب‌رییس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق تهران، نیز نمونه‌برداری گمرکات کشور از مواد اولیه وارداتی شرکت‌های داروسازی را مورد انتقاد قرار داد و گفت: منهای قضیه‌ی عدم‌اشراف کارشناسان گمرک به نمونه‌برداری و آزمایش ها، باز کردن پک برخی مواد، ایزولاتورها و کلین‌روم‌‌های خاصی را می طلبد که در نبود آنها، این اقدام موجب هدر رفتن کالاهای حساس و بسته‌بندی شده خاص این حوزه می شود. درواقع وقتی پک ماده‌ی استریل در گمرک باز می‌شود آن ماده دیگر اصلا به درد نمی‌خورد.

وی همچنین قطع پیاپی سیستم EPL گمرک را چالش دیگری برای ترخیص کالاها عنوان کرد و افزود: این مشکل موجب می شود تا اظهار و ترخیص کالا با مشکلات عدیده ای مواجه شود. کوتاه بودن زمان شش ماهه متروکه ماندن کالاهای وارداتی در گمرکات کشور هم مشکل دیگری است که با توجه به شرایط تحریم و مشکلات ناشی از تخصیص ارز، این زمان را باید افزایش داد.

حامدی فر اضافه کرد: از سوی دیگر در بحث استرداد هم ما با همین مشکل مواجهیم زیرا طولانی بودن پروسه تخصیص ارز موجب می شود ما زمان لازم برای اینکه صبر کنیم تا معافیت‌های لازم را دریافت و سپس پرداخت کنیم را نداشته باشیم. البته ما می توانیم در شرایطی که با مشکلات نقدینگی هم مواجهیم صبر کنیم تا آن معافیت انجام بشود و بعد کالایمان را ترخیص کنیم، بدون آنکه توجهی به کمبودهای احتمالی در بازار داشته باشیم اما خود را به جامعه و بیماران متعهد می دانیم و این ضرر را می پذیریم.

وی با تاکید بر اینکه اگر ما واقعا قبول داریم که در دوره جنگ اقتصادی قرار داریم، پس باید همه مشکلات پیش روی تامین کنندگان کالا به ویژه دارو و تجهیزات پزشکی را از پیش پای آنها برداریم تا جامعه دچار مشکل نشود نه اینکه بر مشکلات آنها بیافزاییم ادامه داد: کوتاه بودن زمان رفع تعهدات گمرکی، آن هم در شرایط تحریمی موجود مشکل دیگری است که موجب می شود ما مدام نگران این باشیم که مشکل تعزیراتی پیدا نکنیم. علاوه بر آن تغییرات پی در پی تعرفه های گمرکی گرچه برای سیاست گذاران این حوزه به راحتی انجام می شود اما نتیجه آن برای فعال صنعتی این است که باید پروسه ثبت سفارش را از ابتدا انجام دهد و این یعنی فاجعه.

ارتباط‌ سامانه‌ها قطع و وصل می شود

در ادامه این جلسه محمدرضا زرگر زاده عضو هیات مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی با اشاره به نامه سازمان غذا و دارو مبنی بر اینکه نیازی به تعیین ماهیت آزمایشگاهی مواد دارویی در گمرک نیست گفت: به رغم این نامه اما همچنان گمرک بر این کار اصرار دارد. علاوه بر این همچنان که اشاره شد قطع و وصل شدن پی در پی سامانه جامع گمرک یا ارتباط آن با سامانه های دیگر مثل تی تک و سامانه جامعه توسعه تجارت و غیره موجب شده تا در شرایط موجود روند تامین دارو در کشور مختل شود. بنابراین لازم است یا این مشکل هرچه سریع تر حل شود یا به فکر یک راه جایگزین باشیم.

وی ادامه داد: شرایط موجود شبیه آن است که در یک صحنه‌ی جنگ، تانک دارد می‌آید و ما داریم دور خودمان می‌چرخیم که این آر‌پی‌جی را از کجا بیاوریم، چه کسی آزاد کند، چه کسی ببندد و چه کسی بزند. تا می‌آییم فکرها این را بکنیم، تانک آمده و از روی ما رد شده است.

زرگرزاده ادامه داد: ما بعضا با مشکلاتی مواجهیم که برای اولین بار در جهان اتفاق می‌افتد و هیچ کس نمی داند مسوول حل این چه کسی است؟ برای مثال یکی از همکاران ما کالایش را به دلیل اهمیتی که داشته با ترخیص با حداقل اسناد آزاد کرده است. در همین حین بانک ملی تحریم شده و سوئیفت و اسناد آن را نتوانسته تحویل بدهد، بعد به دلیل معطلی اعتبار اسنادی‌ آن نزد بانک ملی منقضی شده و ذیل ماده 7 گمرک قرار گرفته است. دوباره هم که درخواست تمدید داده این درخواست رد شده است و الان همه‌ی کارهای دیگرش هم متوقف شده و نمی‌داند چه کند.

وی افزود: بنابراین انتظار بی جایی نیست اگر بخواهیم در سطح گمرک و مجموعه‌های بالادستی کمیته یا یک میز خدمتی تشکیل بشود تا این مشکلات و مسائل را در آن بررسی کنند و راهکارهای لازم را برای رفع این قبیل مشکلات بیابند. حتی شاید لازم باشد کارشناسانی در محل گمرک حضور داشته باشند تا در صورت بروز مشکلاتی که به آنها اشاره شد، برای تسریع فرایندها وارد عمل شوند که البته باید از پیش تمهیداتی نیز برای جلوگیری از فاسدهای احتمالی اندیشیده شود.

امکان رفع تعهد سیستمی وجود ندارد

پس از آن سالاریان یکی از واردکنندگان دارو با انتقاد از روش رفع تعهدات گمرکی گفت: موارد متعددی وجود دارد که گمرک اذعان دارد که کالایی ترخیص شد اما به‌دلیل ایرادها و نواقصی که در سامانه‌ی یکپارچه وجود دارد، امکان رفع تعهد سیستمی وجود ندارد. مثلا یکی از مواردی که باعث شده خیلی ثبت‌سفارشات رفع تعهد نشود این بوده که در زمان ثبت‌سفارش تعداد در آیتم وزن نشسته است. این در حالیست که همه‌ی مستندات نشان می‌دهد که قرار بوده این تعداد کالا وارد بشود، نه این وزن کالا!

وی افزود: گرچه در حال حاضر بانک مرکزی با بانک‌های عامل و بانک‌های عامل با گمرک در این رابطه مکاتبه کرده اند اما ما خواهشمان این است که گمرک پاسخ دهی به این مکاتبات را تسریع کند تا ما با مشکلات بعدی برای ثبت‌سفارش های آتی و تخصیص ارز مواجه نشویم.

عبدالرضا حجازی عضو انجمن تولیدکنندگان پلاسما نیز در این جلسه گفت: ما پلاسما را به‌صورت امانی برای شرکت طرف خارجی‌مان ارسال می‌کنیم تا آنجا پالایش شده و محصول نهایی برمی‌گردد. ولی ما در گمرک سیستمی نداریم که کالای امانی را بشناسد و ان را کالای صادراتی محسوب می‌کند. با وجود پیگیری های سازمان غذا و دارو و اتاق بازرگانی باز هم نتیجه این میشود که بعد از چند ارسال به ما اعلام می کنند  که شما تعهد ارزی دارید و باید این پول را برمی‌گرداندید و اگر برنگردانید بلاک می‌شوید.

وی افزود: در این شرایطی که تخصیص ارز مثل کالای نایاب می‌ماند، نتیجه این می شود که دوباره به ما ارز تخصیص نمی‌دهند و از آن طرف نمی‌توانیم کالایمان را بیاوریم. یعنی در سیکل معیوب می‌افتیم و دوباره باید به بانک مرکزی برویم و تمام نامه‌نگاری‌ها مجددا انجام شود تا موضوع رفع بشود. بنابراین لازم ایت که که در سامانه کالاهای امانی هم تعریف شوند تا جزو صادرات محسوب نشوند. حالا حتی اگر که می‌خواهیم بعدا این را به‌عنوان آمار صادرات به کشورمان هم اعلام بکنیم ایرادی ندارد، ولی حداقل این است که ما با این مشکلات بر نخوریم.

گمرک کالاهای مرجوعی را صادرات تلقی می کند

احمد خارزی، مدیرعامل شرکت داروسازی دانا، نیز در این جلسه شرایط سختی که گمرک برای کالای مرجوعی شرکت‌های داروسازی ایجاد کرده‌است اشاره کرد و گفت: به دلیل آنکه در گمرکات کشور امکان آزمایش دقیق محموله‌های وارداتی مواد اولیه دارو وجود ندارد، این مواد توسط شرکت‌های داروساز و طی آزمایشات دقیق مورد بازبینی و تایید قرار می‌گیرد و در صورتی که نظر شرکت‌ داروساز را تامین نکرده باشد، به شرکت خارجی مرجوع می‌شود اما مشکل و معضلی که گریبان بخش خصوصی را گرفته این است که گمرک این کالاهای مرجوعی را به عنوان صادرات تلقی کرده و شرکت مربوطه محکوم به بازگشت ارز صادراتی می‌شود.

وی مشکل دیگر را کالیبره نبودن باسکول های برخی گمرکات به ویژه در بندرعباس خواند مساله ای که خجسته‌فر، مدیر امور گمرکی یکی از شرکت های تجهیزات پزشکی نیز به ان اشاره کرد. خارزی در توضیح بیشتر گفت که این مشکل موجب می شود شرکت ها با کسر تخلیه مواجه شوند بدون آنکه به آنها این مساله اطلاع داده شود تا برای رفع مشکل راهی پیدا کنند. وی تاکید کرد: نتیجه چنین شرایطی این است که وقتی برای رفع تعهدات ارزی خود اقدام می کنیم می بینیم که کسر تخلیه خورده ایم و این مساله هزینه زیادی را بی دلیل برای شرکت ها ایجاد می کند در حالیکه که اگر به موقع این مساله به ما انتقال داده شود قابل پیگیری و کنترل است.

خجسته فر هم در این رابطه گفت: در گمرک شهریار زمانی که می‌خواهند قبض انبار صادر بکنند آن را باسکول نمی کنند. یعنی وزنی که در قبض انبار می‌خورد وزن باسکول ورودی گمرک نخواهد بود بلکه هرچه بارنامه باشد همان را قبض انبار می‌کنند. یعنی پس از آنکه همه ارزیابی ها و پروسه های قانونی دیگر را انجام دادیم موقع خروج برای شرکت کسر تخلیه می‌زنند. در اینجا من اینجا دو تا اعتراض دارم؛ اول اینکه چرا کالا را همان موقع ورود به گمرک باسکول نمی‌کنند و دوم اینکه در مورد خیلی از این کالاها تعداد مهم است نه وزن آنها.

حسین وطن پور نماینده انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان هم با ضعیف خواندن کار کارشناسی در گمرک گفت: شرکت‌های دانش‌بنیان تنها با تقریبا 20 درصد ارزبری، در شرایط تحریم نقش بسیار مهمی را در تامین کالاهای داخلی به ویژه در حوزه داروهای بایوتک و تجهیزات پزشکی دارند. با توجه به اینکه این شرکت‌های دانش‌بنیان در چندین مرحله و از سوی نهادهای مختلف کنترل و ارزیابی می‌شوند که چه کالایی و چقدر وارد کرده و به کجا می‌فروشند؛ درخواست ما این است که برای تسهیل فعالیتشان گمرک برای آنها امتیازاتی را قائل شود تا بتوانند در شرایط تحریم با فراغ بال بیشتری به فعالیت خود ادامه دهند.

حمید مقیمی، رییس انجمن واردکنندگان فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی، نیز با بیان اینکه یکی از چالش‌های فعالان این بخش با گمرک، مربوط به داده‌های ارزش می‌شود، گفت: گمرک ایران برای رفع هرگونه ابهامات در این زمینه، با تشکل‌های مربوطه مشورت کند تا حقی از کسی ضایع نشود.

حسن شکوهی، رئیس اتحادیه‌ی واردکنندگان مکمل های دارویی و غذایی نیز تفکیک اقلام مختلف در اظهارنامه ها را خواستار شد.