برای نابود کردن یک جامعه هیچ مسیری ساده تر از به سخره گرفتن داده های علمی و استفاده از هیاهو به جای علم نیست. در سال های اخیر گروهی این روش را  به جان داروسازی ایران انداخته‌اند  و با استفاده از آمار و ارقام بی ربط بر آن هستند که بازاری غیر رقابتی به نفع خود ایجاد نمایند. داستان حکایت از مقایسه قیمت یک دارو در بازارهای مختلف دارد.

برای نابود کردن یک جامعه هیچ مسیری ساده تر از به سخره گرفتن داده های علمی و استفاده از هیاهو به جای علم نیست. در سال های اخیر گروهی این روش را  به جان داروسازی ایران انداخته‌اند  و با استفاده از آمار و ارقام بی ربط بر آن هستند که بازاری غیر رقابتی به نفع خود ایجاد نمایند. داستان حکایت از مقایسه قیمت یک دارو در بازارهای مختلف دارد.

به عنوان مثال چرا قیمت پلاویکس در تایلند پایین‌تر از قیمت آن در ایران است؟ درنتیجه وزارت بهداشت و به ویژه معاونت غذا و دارو در این خصوص تخلف کرده اند. این نتیجه گیری ساده می تواند ابزاری باشد برای آن که اصرار شود هیچ کارخانه ای حق تولید کلوپیدوگرل را ندارد مگر آنکه از فلان شرکت بسته بندی کننده، ماده اولیه را دریافت نماید.

اما داستان قیمت گذاری دارو چیست؟ آیا می‌توان تنها با حربه چانه‌زنی دولتی قیمت دارو را در بازار دارویی کاهش داد؟

عوامل مهمی در قیمت گذاری داروها توسط شرکت های چند ملیتی دخیل هستند. اولین عامل قیمت‌گذاری منطقه ای است. به دلیل احتمال جابه جایی دارو در یک منطقه جغرافیایی از روش قیمت گذاری منطقه ای استفاده می‌شود. به عنوان مثال شرکت های چند ملیتی در MENA (خاورمیانه و شمال آفریقا) دارای دفتر منطقه‌ای هستند که ایران را نیز شامل می شود. لذا در مقایسه، لازم است قیمت های بازار ایران با قیمت‌های بازار منطقه مقایسه گردد.

بسیاری از افراد انتقاد می‌کنند که چرا ایران باید در منطقه ای قرار گیرد که با وجود کشورهایی چون امارات و عربستان قیمت ها بالاتر در نظر گرفته می‌شود. اصل چنین انتقادی منطقی است ولی باید مد نظر داشت منتقدین با خط قرمز کشیدن بر مساله واردات دارو عملا راه را بر ورود فعال نهادهای حامی مصرف کنندگان و دولتی در ساماندهی دارو بسته اند. مادام که واژه واردات مترادف کفر می باشد و منفعت طلبان با توسل به شعارهای چپ گرایانه هرگونه سخن گفتن از واردات را نفی نمایند، راهی برای خروج ایران از بازار منطقه خاورمیانه و اتصال به بازارهای ارزان تر وجود نخواهد داشت.

در خصوص قیمت داروها بدترین نوع مقایسه، ارجاع قیمت به کشوری مانند تایلند است. در سال ۲۰۰۱ سازمان تجارت جهانی قانونی را مد نظر قرار داد که بر اساس آن، تعادلی میان حفاظت از حق مولف و حفظ سلامت جامعه مد نظر قرار گرفت. بر اساس این قانون کشورهای در حال توسعه ای که بر اساس درآمد فردی در خطر قرار دارند، می توانند از کپی سازی داروها برای حفظ سلامت شهروندان خود استفاده نمایند. به همین دلیل تایلند در سال ۲۰۰۷ داروی کپی پلاویکس را از هند خریداری نمود. در چنین شرایطی شرکت های چند ملیتی با کاهش شدید قیمت محصولات خود در مواردی، دسترسی داروها در کشورهای هدف را افزایش می دهند و از سوی دیگر به حفظ بازار خود کمک می کنند. بنابراین استفاده از قیمت بازار تایلند برای اثبات گران بودن پلاویکس در ایران بسیار ناشیانه و غیر علمی است.

البته نباید از نظر دور داشت که راهبرد های تجارتی متفاوتی از سوی شرکت ها در این زمینه اعمال می شود که با توجه به وضعیت بازار مصرف متفاوت است به عنوان مثال شرکت گیلاد قیمت هاروونی را در بازار مصر به میزان بسیار قابل توجهی کاهش داد. در حالی که در بازار هند از راهبرد اعطای لایسنس به کمپانی های تولید کننده هندی بهره برد.

مسئله مهم دیگر در تعیین قیمت دارو چانه زنی فروشنده و خریدار است. برخلاف آن چه که غوغاسالاران بر آن تاکید دارند، وزارت بهداشت
خریدار محصولاتی مانند پلاویکس نیست و به دلیل ایجاد محدودیت بر سهم داروهای وارداتی در کشور و  عدم پوشش بیمه ای این داروها، در عمل رغبت شرکت های چند ملیتی برای کاهش قیمت دارو در کشور چنان بالا نیست.

به زبان ساده اگر شرکتی بتواند ۱۰ بسته داروی x را با سود ۲ هزار تومان بفروشد از فروش ۱ بسته دارو با سود ۱۸ هزار تومان برایش سودآورتر خواهد بود. لذا تا زمانی که اصل رقابت در بازار بی معنی باشد و شرکت مورد نظر بداند کاهش قیمت در افزایش وسعت تجارت شرکت اثری نخواهد داشت، تمایل به چانه‌زنی در این خصوص را از دست خواهد داد.

همچنین عوامل دیگری همچون تقاضا برای یک محصول دارویی و پوشش بیمه ای و سبد خرید از یک شرکت در زمینه قیمت دارو موثر هستند. اما روش غوغاسالاران بازی با اعداد برای اثبات فرضیاتی به نفع انحصار خویش است.