سالم خبر: ابراز نگرانی از پیامدهای جامعه ی رو به سالمندی مانند ایران در حالیست که هنوز سیاست گذاران و مسوولان حوزه بهداشت و سلامت برنامه های آتی خود را برای حمایت از این قشر از جامعه در سالهای آتی فاش نکرده اند.

سالم خبر: ابراز نگرانی از پیامدهای جامعه ی رو به سالمندی مانند ایران در حالیست که هنوز سیاست گذاران و مسوولان حوزه بهداشت و سلامت برنامه های آتی خود برای این قشر از جامعه در سالهای آتی را فاش نکرده اند.

به گزارش سالم خبر، اگرچه پیش بینی می شود در سال 1400 نسبت سالمندان 60 سال به بالا به کل جامعه، به رقم 14 درصد و در سال 1430 به بیش از 15 درصد جمعیت کشور سن بالای 65 سال برسد اما کارشناسان جمعیت شناس عنوان می کنند این مساله یک پدیده غیرطبیعی و مهارنشده ای نیست که طی سالهای آینده با آن مواجه شویم.

یکی از اصلی ترین چالش های قابل پیش بینی در گذار به سمت سالخوردگی به طور قطع نیازهای مرتبط با حوزه سلامت، بهداشت و درمان است. جامعه سالمندی که بیش از هرچیز باید برای رویارویی با بیماری های غیرواگیری همچون دیابت و پرفشاری خون و غیره خود هم آگاه باشد هم خود را برای مواجه با آن آماده کنند.

 اما آیا سیاست گذار و فعالان حوزه سلامت از جمله صنایع دارو در کشور ما توانسته اند با سیاست گذاری و برنامه های مناسب سطح محدودیت افراد در سالمندان آینده را تقلیل دهند و برای نیازهای انها چاره اندیشی کنند؟ اگر چه برخی صنایع داروسازی کشور خود در این راه پیشگام شده و استراتژی و محور فعالیت خود را بیمار محور و با نگاهی به آینده جامعه سالمند کشور طراحی کرده اند.

سید امیر رضویان مدیرعامل داروسازی عبیدی درباره اینکه آیا نظام دارویی در کشور ما برای رویارویی با یک جامعه سالمند درگیر با بیماری های غیرواگیر از آمادگی لازم برخوردار هست یا نه به سالم خبر می گوید: ذهن سیاست‌گذار و صنعتگر ما تنها به تولید دارو در کشور و صرفه‌جویی در منابعی که باید صرف کند معطوف بوده است. این ذهنیت معمولا بیمارمحور نیست و به این نمی‌اندیشد که برای بیماران ارزش ایجاد و به سلامت جامعه کمک کند.

وی همچنین بر لزوم سیاست گزاری های بلند مدت در این باره تاکید کرده و می افزاید: در واقع ذهن سیاست‌گذاران در این باره کوتاه‌نگر است در حالی که اگر به افق‌های دورتر اندیشیده می‌شد، شاید در لحظه کنونی هزینه‌ها افزایش پیدا می‌کرد ولی در نهایت ما هم از جامعه سالم‌تری برخوردار بودیم و هم بهره‌وری و صرفه‌جویی‌های بیشتری را برای جامعه و منابع ملی ایجاد می‌کردیم. وظیفه این تغییر نگاه در سیاست‌گذار بر عهده انجمن‌های تخصصی علمی بیماری‌های مختلف، پزشکان و شرکت‌های دارویی است.

رضویان درباره لزوم جایگزینی گایدلاین های جدید در حوزه تولید دارو در کشورهای رو به سالمندی همچون ایران می افزاید: وقتی یک داروی جدید به بازار عرضه می‌کنید، باید بتوانید با ارائه بهترین و دقیق‌ترین اطلاعات علمی روز دنیا آن محصول را به تجویز‌کنندگان معرفی کنید. گاهی اوقات باید بتوانید روش‌های جدید درمانی را طبق گایدلاین‌های جدید جایگزین روش‌های قدیمی‌تر کنید. در برخی موارد اندیکاسیون‌های متنوعی برای دارو مطرح است که باید آنها را به پزشکان معرفی کنید. در برخی موارد باید کمک کنید تا تشخیص بیماری‌های مربوط به آن دارو بهتر صورت گیرد. اینها موضوعاتی هستند که در بسیاری از شرکت‌های داروسازی ما مغفول‌اند.

وی می افزاید: نکته دیگری که باید به آن اشاره کنم این است که مثلا در درمان و کنترل بیماری دیابت پیش‌تر تنها به کنترل قند خون فکر می‌شد اما در گایدلاین‌های جدید داروهایی عرضه می‌شوند که نه تنها کنترل قند خون را بر عهده می‌گیرند بلکه از آثار مخرب این بیماری بر سایر ارگان‌های بدن همچون قلب، عروق و کلیه‌ها جلوگیری می‌کنند. مثلا قرص گلی‌بنکلامید گرچه قند خون را به شدت کاهش می‌دهد اما در عین حال ریسک بیماری‌های قلبی و عروقی را بالا می‌برد و حتی در جهان مصرف آن برای افراد بالای ۶۵ سال ممنوعیت تجویز دارد. پس این وظیفه داروسازی است که به پزشکان ما داروهای نوین را معرفی کند.

رضویان همچنین با رد دید کالامحور برای صنایع دارویی کشور می افزاید: برخی چون دید کالامحور دارند، سؤال می‌کنند که چرا این صنعت صادرات ندارد در حالی که باید از خود بپرسیم چرا این صنعت به اندازه کافی طول عمر مردم را افزایش نمی‌دهد؟ ما باید دقت کنیم که کجا بیشتر می‌توانیم ارزش‌آفرینی کنیم. اگر سیاست‌گذار ما به جای اینکه به این بیندیشد که به جای ارزان‌تر تمام‌کردن دارو از طریق تولید ملی کاری کند که در ۱۰ یا ۲۰ سال آینده در جامعه‌ای که میانگین سنی رو به رشدی دارد، عوامل خطرزایی همچون سکته‌های قلبی، عروقی و... را کاهش دهد، صنعت تولید دارو در مسیر رشد واقعی قرار خواهد گرفت و خود به خود توان صادراتی هم پیدا خواهد کرد.

وی می افزاید: در واقع غفلت شرکت‌های داروسازی از این مسئله بسیار مهم، موجب شده تا روش‌های درمانی جدید کمتری به کشور وارد شوند. البته این نقش سیاست‌گذار نیست که گایدلاین‌های جدید هر بیماری را به نظام سلامت و درمان معرفی کند بلکه وظیفه انجمن‌های تخصصی علمی بیماری‌های مختلف است که با کمک شرکت‌های داروسازی می‌توانند آن را بهتر و بهتر انجام دهند. می‌خواهم بگویم بسیاری از شرکت‌های داروسازی ما هنوز هم با این مشکل مواجه هستند که تنها خود را کارخانه داروسازی می‌دانند و جز تولید و فروش محصولشان به بازار دغدغه دیگری ندارند. آنها نه نحوه ارتباط با پزشکان را می‌دانند و نه نیاز می‌بینند به مردم جامعه در مورد بیماری‌های مختلف به ویژه بیماری‌های غیرواگیردار یا مزمن که با افزایش میانگین سنی جامعه بروز و شیوع بیشتری پیدا می‌کند، آگاهی بدهند.

رضویان با اشاره به آمار مرگ و میر بر اثر بیماری های غیر واگیر همچنین می گوید: در حال حاضر در جامعه ما سالانه بیش از ۳۰۰ هزار نفر به علت بیماری‌های غیرواگیردار فوت می‌کنند. در واقع گایدلاین‌های جدید هر بیماری باید توسط شرکت‌های داروسازی به نظام سلامت و درمانی کشور معرفی شود.

وی ادامه می دهد که از ابتدا ذهنیت سیاست‌گذار و حتی فعالان صنعت، صنعت دارو را کوچک نگه داشته است. حالا ما به جایی رسیده‌ایم که صنعت برای بقا مدام دست‌به‌دامان دولت می‌شود. جاری‌شدن این ذهنیت از بالا این توقع را برای من تولیدکننده ایجاد کرده که حتی به قیمت نادیده‌گرفتن حقوق بیماران بقای خویش را تضمین کنم. در حالی که اگر از ابتدا خشت اول را کج نمی‌نهادیم، امروز باید من به عنوان شرکت داروساز به جامعه و کیفیت سلامت آن کمک می‌کردم. در واقع وزارت بهداشت ما از نظر منابع انسانی و مالی این امکان را در اختیار ندارد که بتواند همه مسائل اعم از حمایت از صنعت، حمایت از حقوق بیمار و حمایت از منابع مالی دولت را به تنهایی به دوش بکشد. ما سال‌ها غافل شدیم از اینکه میانگین سنی جمعیت ما به سمت سالمندی در حرکت است.

رضویان مطرح کرد:باید از نظام سلامت پرسید که آیا آمادگی لازم برای جامعه ۲۰ سال آینده و نیازهای آن زمان را در همه حوزه‌ها از جمله خدمات بهداشتی درمانی و دارویی دارد؟ ما به صرف اینکه دارویی در کشور زیاد مصرف می‌شد و به بهانه اینکه دارو استراتژیک است، منابع ملی و اجتماعی زیادی را هدر دادیم و نه تنها ارزش‌افزوده چندانی برای جامعه ایجاد نکردیم بلکه در حوزه مصرف داروهای مسکن و آنتی‌بیوتیک با چالش‌های جدی سوء‌مصرف در جامعه مواجه هستیم. علاوه بر این ده‌ها سیاست‌گذار ما در حوزه دارو به دلیل محدودیت‌های سیاسی- اقتصادی پی‌درپی که با آن مواجه بودند تلاش کردند به منظور صرفه‌جویی در منابع دسترسی به دارو را بیشتر از طریق تولیدات داخلی میسر کنند. برای رسیدن به این منظور آنچه قربانی شد مقوله GMP بود؛

وی همچنین می افزاید: قرار بود طی زمان شرکت‌ها GMP  خود را اصلاح کنند؛ اصلاحی که در بسیاری موارد انجام نشد. زیرا سازمان غذا و دارو با شرکتی که الزامات اولیه و ضروری را رعایت کرده بود و شرکتی که الزامات را لحاظ نکرده بود، یکسان برخورد کرد. این برخورد نامتوازن موجب شد تا شرکت‌ها برای ارتقای خود تلاش نکنند؛ در حالی که اگر سخت‌گیری‌ها اعمال شده بود، از بین بیش از صد کارخانه دارویی امروز دست‌کم سه شرکت قدرتمند دارویی داشتیم که حداقل در منطقه حرفی برای گفتن داشته باشند در حالی که ما الان چنین شرکتی نداریم. به نظر من حمایت یعنی شرکت‌ها به تدریج در مسیر استانداردسازی کیفیت هدایت می‌شدند اما می‌بینیم این‌طور نبوده بلکه برعکس معنی حمایت از دید برخی این بوده که به کسانی که نتوانسته‌اند یا نخواسته‌اند در زمینه کیفیت سرمایه‌گذاری کنند امتیاز داده شود تا بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند.