سالم خبر: مفقود شدن یک میلیارد یورو بهانه ای شده است برای خود زنی برخی صاحبان صنایع دارویی کشور علیه برخی دیگر با هدف ایجاد انحصار. دو گزارش‌ تصویری منتشر شده در یک رسانه‌ی معاند و یک رسانه داخلی با گویندگی صدای آشنای خبرنگاری که با طمانینه اسامی شرکت های دارویی و میزان ارز اختصاصی شان از سوی بانک مرکزی را مزه مزه می کند کاملا شبیه به هم است.

سالم خبر: مفقود شدن یک میلیارد یورو بهانه ای شده است برای خود زنی برخی صاحبان صنایع دارویی کشور علیه برخی دیگر با هدف ایجاد انحصار. دو گزارش‌ تصویری منتشر شده در یک رسانه‌ی معاند و یک رسانه داخلی با گویندگی صدای آشنای خبرنگاری که با طمانینه اسامی شرکت های دارویی و میزان ارز اختصاصی شان از سوی بانک مرکزی را مزه مزه می کند کاملا شبیه به هم است.

به گزارش سالم خبر، در هر دو گزارش با هیجان و با استناد به ارقام بانک مرکزی مطرح می شود که ده شرکت دارویی و ده شرکت واردات کالاهای ضروری با این ارز دولتی چه کرده اند؟ و این واقعیت غیر واقع را بر ذهن هر مخاطبی می نشاند که غول فساد و رانت مانند خزه بر دیواره و چارچوب ارکان نظام چسبیده است بدون هیچ گونه نظارتی.

نکته قابل تامل اینکه محتوای هر دو گزارش یاد شده گویی از یک منبع خبری تغذیه شده چنانچه بر نام برخی شرکت های دارویی به عنوان ارز بگیران غیر متعهد تاکید می شود اما هیچ گونه اشاره ای به نام یکی از شرکت های دارویی که به همین دلیل پرونده ی آن در مراجع قضایی همچنان مفتوح است نمی شود.

گر چه مشخص نیست این هجمه‌ها تا کجا ادامه یابد اما سعی در با زانو درآوردن هریک از واحدهای صنعتی دارویی به نفع هیچ کس در کشور نخواهد بود. هدف گردانندگان این سناریو را می توان شاید سعی در بازگرداندن صنعت دارو به چهل سال گذشته یا ایجاد انحصار در این صنعت دانست.صنعتی که طی این سال‌ها  صنعتگران این فن و متخصصان برای خشت خشت آن سرمایه ها و زمان ها خرج کرده اند.

حسام الدین شریف نیا، عضو هیات مدیره انجمن داروسازان تهران و انجمن علمی مدیریت و اقتصاد داروی ایران در گفت و گو با سالم خبردر این باره گفت: اینکه گروهی از ذینفعان زنجیره تامین دارو در کشور به راحتی امکان سخن پراکنی و تولید خوراک غلط برای رسانه ها را داشته باشند نشان از دست های پشت پرده ای دارد که تلاش می کنند منافع فردی یا گروهی خود را با ایجاد پروپاگاندای رسانه ای و عوام فریبی حداکثر کنند.

وی همچنین افزود: برخی از ذینفعان بازار دارویی بیشترین نفع را از محدود شدن صنعت و واردات دارو و مواد اولیه دارویی به کشور می برند.

وی افزود: نگاه برخی افراد در این حوزه نگاهی کمونیستی به بازار دارو و به طور کلی به بخش سلامت در کشور است. اینکه گفته شود طی دهه 80 تا 90 خورشیدی یا فاصله سال های 2013 تا 2019 میلادی سرانه مصرف دارو در کشور بالا رفته است و بخشی از آن توسط تولید داخلی و بخشی توسط واردات تامین شده است، بر کسی پوشیده نیست و اتفاقا امری طبیعی است که اگر رخ نمی داد جای تعجب داشت.
 
شریف نیا ادامه داد: در واقع همچون بقیه بازارهای سلامت در دنیا، بازار دارو در ایران هم رشد کرده که باید تاکید کنم حتی این رشد در مقایسه با میانگین رشد بازار دارو در جهان از شتاب کمتری برخوردار بوده است.

وی در توضیح چرایی رشد بازار دارو در ایران گفت: میانگین امید به زندگی ایرانیان در سال 50 ، حدود 55 سال بوده است اما  عدد این شاخص در حال حاضر به 75 سال رسیده است. این بدین معناست که ما توانسته ایم با حفظ سلامت جامعه طول دوره زندگی آنها را افزایش دهیم.
 
این عضو انجمن داروسازان تهران گفت: یکی از دلایل توسعه این شاخص، استفاده از روش های درمانی و داروهای جدیدتر موجود در جهان است. ضمن آنکه در هر کشور هر چه تعداد افرادی که در دوره میانسالی و کهنسالی به سر می برند افزایش پیدا کند نیاز به مصرف دارو هم در آن جامعه روند افزایشی به خود خواهد گرفت.
 
وی افزود: نکته دیگر توسعه حجمی و ریالی بازار داروی ایران در کاهش بازه زمانی برای ورود داروهای جدیدتر و نوآورانه در لیست دارویی کشور نهفته است که این مهم با تلاش های بسیاری به دست آمده حال آنکه برخی آن را به غلط به سخره گرفته اند.

شریف نیا با تاکید بر اینکه اگر بیماری های مزمن کنترل نشوند نه تنها آسیب های جبران ناپذیری بر سلامت افراد جامعه خواهند داشت بلکه هزینه های فراوانی را به نظام سلامت و اقتصاد کشور تحمیل خواهند کرد ادامه داد: ما نمی توانیم با مختصات 40 یا حتی 20 سال پیش کشور را اداره کنیم و افزایش مصرف دارو در کشور را اتفاقی نامبارک و قابل انتقاد و ناشی از فعالیت های رانت جویانه و مافیایی به تصویر بکشیم. ضمن آنکه تمام  مطالعات علمی و آماری در کشور نشان می دهد که مصرف دارو در کشور ما به ویژه در حوزه داروهای مربوط به بیمارهای مزمن نسبت به میانگین جهانی بسیار کمتر است.
 
وی تصریح کرد: علاوه بر این در همه جای دنیا هزینه های دارویی در حال افزایش است زیرا داروهای جدیدتر به شدت گران تر هستند. زمانی بود که تامین دارویی مانند آسپرین با پرداخت هزینه چند سنتی برای نظام سلامت کشور اماکن پذیر بود اما در حال حاضر داروهای بایولوژیکی در جهان تولید می شوند که قیمت های سرسام اور چندهزار یورویی دارند. طبیعی است که اگر بخواهیم مردم کشور از دسترسی به این داروهای نوین محروم نمانند باید هزینه اش را پرداخت کنیم.
 
شریف نیا تاکید کرد: البته باید جلوی ایجاد تقاضاهای القایی توسط پزشکان هم گرفته شود و تدابیری اندیشیده شود که دارو تنها در اندیکاسیون اصلی خود مصرف شود. اما با همه اینها باز هم نمی توان انتظار داشت که هزینه های دارو در گذشته جا بمانند.
 
وی با بیان اینکه سیاست دیگری هم می توان در پیش گرفت و گفت مردم به داروهای جدید به دلیل گران تر بودن دسترسی نداشته باشند و درصورت بیماری با همان داروهای قدیمی درمان شوند گفت:  البته در این صورت چنین سیاستی باید برای همه اجرا شود و کسانی که طرفدار این قبیل روش ها برای دستیابی به منافع خود هستند هم باید در صورت بیماری خود یا نزدیکانشان آن را بپذیرند. در واقع این افراد اگر این مساله را برای خود و خانواده شان می پسندند آنگاه حق دارند برای کلیت جامعه نیز آن را تجویز کنند.
 
این عضو هیات مدیره انجمن داروسازان  تهران در ادامه گفت: نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که در همه جهان تلاش می شود تا با جلوگیری از مصرف بی رویه و غیرمنطقی دارو و اتخاذ سیاست های مناسب همچون خرید های راهبردی توسط بیمه ها از فشار مضاعف افزایش هزینه های دارویی بر جامعه و نظام سلامت کشورها کاسته شود.
 
وی افزود: اما تنها کاری که هیچ کدام از کشورهای توسعه یافته انجام نمی دهند این است که دسترسی بیماران به داروهای نوآورانه را از بین ببرند. اما این سیاست غیر انسانی مساله ای است که برخی از مسوولان نظام سلامت و داروی کشور انتظار دارند.
 
شریف نیا با تصریح بر اینکه به نظر می رسد از تلاش ها برای کوچک نگاه داشتن بازار دارویی کشور و جلوگیری از واردات دارو و پنهان شدن پشت شعارهای عوامفریبانه حمایت از تولید داخل، تنها بوی سهم خواهی و رانت خواهی به مشام می رسد گفت: مگر ما در کره شمالی یا کوبا زندگی می کنیم که دسترسی بیمارانمان به داروها را از بین ببریم.
 
وی درباب چرایی گران تر بودن داروهای وارداتی هم توضیح داد: ما تولید کننده داروهای نوآور و جدید نیستیم و بدون رعایت حق پتنت داروهای جدید کمپانی های بزرگ، آنها را در کشور کپی می کنیم که البته با توجه به مشکلاتی که کشورهای متخاصم برای میهن ما به بار آورده اند این رفتار تولیدکنندگان دارو در کشور ایرادی هم ندارد. 
 
این عضو هیات مدبره انجمن علمی مدیریت و اقتصاد داروی ایران ادامه داد: اما یک فاصله زمانی سه تا پنج ساله از زمانی که دارو دنیا  ثبت و استفاده می شود تا زمانی که تولیدکننده داخلی آن را در کشور تولید کند وجود دارد. در این فاصله زمانی می توان مردم را از درمان توسط این داروها محروم کرد و اجازه واردات به این داروها نداد یا اینکه اجازه واردات بدهیم تا ضمن آنکه مردم به آنها دسترسی پیدا می کنند بازار و تقاضا برای تولیدکننده داخلی هم بوجود بیاید.
 
شریف نیا در ادامه عنوان کرد: علاوه ب  این اگر تولیدکننده داخلی در زمان کوتاه تری بتواند دارو را در کشور تولید کند بین ۴۰ تا ۶۰ درصد از قیمت داروی اصلی قیمت می گیرد. چون الان قیمت گذاری دارو های جدید تولید داخل بر اساس روس رفرنس پرایسنگ انجام می شود. پس می توان گفت داروی تولید جدید هم گران است و بر اساس استدلال این آقایان نباید تولید شوند.
 
وی در پاسخ به این پرسش که چرا طی سال های اخیر تعداد ثبت شرکت های واردکننده دارو روند افزایشی باشیب تند تری نسبت به بخش تولید گرفته است توضیح داد: اینکه روند افزایش شرکت های واردکننده نسبت به تولیدکننده بیشتر باشد هم طبیعی است زیرا احداث یک واحد تولیدی مختصات خاص و هزینه های جانبی زیادی را طلب می کند که در نگاه اول برای تاسیس یک شرکت وارداتی به آنها نیاز نیست. اما بررسی سابقه کار بسیاری از  شرکت های واردکننده دارو نشان می دهد که شرکت ها گرچه مجوز تاسیس گرفته اند اما موفق به ادامه کار نشده اند طوری که در حال حاضر تنها چند شرکت بزرگ و باسابقه واردکننده دارو در کشور سهم عمده بازار داروهای وارداتی را به خود اختصاص داده اند و بازیگران اصلی در این عرصه محسوب می شوند
 
شریف نیا ادامه داد: بقیه شرکت های کوچک واردات دارو هم اغلب یا داروی فوریتی وارد می کنند یا در حالی که اسمشان هنوز به عنوان واردکننده دارو در سازمان غذا و دارو ثبت شده اما از بازار به سرعت حذف شده اند.
 
وی در ادامه گفت: یک سری سیاست های کلی در نظام سلامت وجود دارد که یکی از آنها حمایت از تولید داروهای ژنریک بود. بنابراین در این که ما باید به سمت تولید دارو در کشور حرکت کنیم شکی نیست؛ اما در این مسیر نباید به دنبال ایجاد رانت و انحصار به نفع برخی بازیگران این عرصه و زیان بقیه جامعه باشیم.
 
شریف نیا عنوان کرد: برای مثال در حال حاضر برخی مواد اولیه دارویی در کشور تولید می شوند که قیمت آنها چند برابر قیمت جهانی این محصولات است.
 
وی باطرح این پرسش که باید دید در این مسیر چه کسانی منتفع و چه کسانی زیان دیده اند گفت: در این شرایط آیا جز اینکه تولید چند برابر قیمتی این محصولات به گرانتر تمام شدن قیمت داروی نهایی و در نتیجه افزایش هزینه های سازمان های بیمه گر که منابع خود را از جیب مردم و بیمه گذاران خود تامین می کنند، می انجامد؟
 
این عضو هیات مدیره انجمن داروسازان تهران‌ گفت: یکی از نتایج انحصار این است که مثلا وقتی تولید کنندگان برخی داروها که امروز در بازار دچار کمبودند، مجبور می شوند حتما و تنها از یک منبع داخلی، فراورده مورد نیاز خود را تامین کنند؛ با بروز کوچک ترین مشکلی از سوی تامین کننده ماده اولیه، نتوانند داروی مورد نیاز بازار را تامین کنند. در نهایت آسیب این شرایط متوجه همه جامعه خواهد شد.
 
وی افزود: علاوه بر این که اگر اخلالی در تولید داروهایی که به هر نحوی در تولید آنها انحصار وجود دارد، وزارت بهداشت مجبور می شود با صرف هزینه چند برابری برای رفع نیاز بازار آن را وارد کند.
 
شریف نیا تاکید کرد: برخی زنجیره های تامین دارو در کشور که اتفاقا کمترین سهم در اشتغالزایی در این حوزه را دارند با پرچم اشتعالزایی و حمایت از تولید بیشترین انحصار را برای خود طلب می کنند؛ بنابراین اینکه ادعا شود ما با هدف ایجاد اشتغال برای این شرکت ها انحصار ایجاد کرده ایم هم گزاره غلط و آدرس اشتباهی است و تنها پنهان شدن پشت نقاب اشتغال محوری محسوب می شود. اما جالب است که همین افراد از دوری از انحصارگرایی هم دم می زنند.
 
وی افزود: جامعه ما یک بار تجربه تلخ ایجاد انحصار در صنعت خودرو را چشیده است و صاحبان این صنعت هم همواره با شعار حمایت از تولید داخل و اشتغالزایی، جلوی رقابت سالم و پیشرفت این صنعت را گرفتند. ضمن آنکه دسترسی مردم را نیز به داشتن خودروی باکیفیت و امن محدود کردند. نتیجه آنکه کشور سالانه زیان هنگفت اقتصادی و اجتماعی برای سرپا ماندن این صنعت و همچنین تصادفات رانندگی  می پردازد. بنابراین ما نباید این تجربه را در حوزه دارو هم تکرار کنیم تولیدکنندگان باید در رقابت با نمونه های باکیفیت خارجی بمانند تا ارتقا پیدا کنند.
 
شریف نیا در ادامه با انتقاد از رفتار مدیران سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی عنوان کرد: من تعجب می کنم که سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی چرا به نسبت به برخی رفتارها و رویه ها اعتراض نمی کنند؟ مگر صنفی که این سندیکا وظیفه حمایت از حقوق آنها را برعهده دارد زیان کنندگان اول و اصلی این سیاست ها نیستند. علاوه بر این؛ من از بیمه ها هم متعجب هستم در شرایطی که می توانند داروی ارزان تر خریداری کنند و  از جیب بیمه گذاران خود کمتر هزینه کنند؛ چرا اعتراض نمی کنند؟
 
وی افزود: یک ادبیات عوام فریبانه دیگر که دستاویز این گروه است این است که ما باید همه داروهای مورد نیاز خودمان را خودمان تولید کنیم تا در دوره های تحریم، دچار کمبود دارو نشویم. حال سوال من این است که مگر همین گروه همه محصولات خود را تولید می کنند؟ آیا هیچ نیاز وارداتی ای ندارند؟ و سوال اصلی دیگر اینکه چه کسی در زمان جنگ اقتصادی یکی از دستان و بازوهای قدرتمند خود برای تامین کالاهای اساسی را قطع می کند؟
 
وی ادامه داد: بنابراین راه برون رفت از وضعیت فعلی چیزی جز ایجاد سازوکار و مکانیسم صحیح برای ایجاد رقابت و تامین داروی مورد نیاز کشور از طریق تولید و  واردات نیست تا ضمن بهره مندی جامعه از داروهای نوین، صنعت فرصت رقابت و ارتقا پیدا کند؛ ضمن آنکه در شرایط تحریم اگر بخش تولید به هر دلیلی دچار نقصان شد بتوان از راه واردات دارو و به دور از انحصار گرایی به نیازهای ضروری جامعه پاسخ داد.
نکته نهایی انکه مانند تمام کشورهای پیشرو در نظام سلامت اولویت پرداخت منابع نظام سلامت مربوط به ارزان ترین داروی ژنریک خواهد بود و در صورتی که تامین این اقلام دارو از طریق تولیدکننده داخلی باکیفیت باشد باعث افتخار و سربلندی همه ایرانیان خواهد بود