سالم خبر: اربعین سال گذشته کاروانی 60 نفره از تهران برای زیارت یک امامزاده در نزدیکی شهر اصفهان به آن منطقه سفر کردند. با توجه به شرایط اقلیمی منطقه و جمعیت بالای موش‌های صحرایی و پشه های خاکی و نزدیکی این منطقه به کانون های سالک، بیش از 90درصد از افراد این کاروان به بیماری سالک مبتلا شدند که تعدادی از آنان در مراکز درمانی همان منطقه بستری شدند.

سالم خبر: اربعین سال گذشته یک کاروان زیارتی 60 نفره از تهران برای زیارت یک امامزاده در نزدیکی شهر اصفهان به آن منطقه سفر کردند. با توجه به شرایط اقلیمی منطقه و جمعیت بالای موش‌های صحرایی و پشه های خاکی و نزدیکی این منطقه به کانون های سالک، بیش از 90درصد از افراد این کاروان به بیماری سالک مبتلا شدند که تعدادی از آنان در مراکز درمانی همان منطقه بستری شدند.

اگر چه اوج ابتلابه این بیماری نسبت به ماههای گذشته در برخی کانون های پرخطر سالک به ویژه در اصفهان کاهش یافته است اما اگر عدم نظارت بر سیستم اکولوژی این منطقه به همین روال پیش رود سالک بدون تعارف اپیدمی خواهد شد.

مینو محرز، رییس مرکز تحقیقات ایدز ایران در گفت و گو با سالم خبر با بیان این مطلب نه تنها وزارت بهداشت که ارگان های دیگر را نیز برای کنترل این بیماری در مناطق مختلف کشور موثر می داند.

وی می گوید: شرکت های مهندسی جهت ساختمان سازی و سدسازی؛ همه ارگان ها از محیط زیست گرفته تا وزارت بهداشت باید برای کنترل این بیماری آگاهانه گام بردارند. کنترل شیوع سالک  اقدامات کوچکی همچون نصب توری پنجره های ساختمان ها را شامل می شود تا سیاستگذاری وزارت بهداشت برای شناسایی کانون های این بیماری و اقدامات لازم برای آن.

رییس مرکز تحقیقات ایدز ایران در تشریح عوامل ایجاد کانون های پرخطر سالک عنوان کرد که شیوع سالک در اطراف شهر اصفهان به دلیل ساختمان سازی و سدسازی بدون درنظرگرفتن محل زندگی موش صحرایی و پشه خاکی فراگیرشد. این در حالی بود که ساخت و سازها در نقاط زادگاه موش صحرایی و پشه ی خاکی بدون مشورت با سازمان محیط زیست و وزارت بهداشت و درمان خلاف محسوب می شود. چون سیستم اکولوژی منطقه به هم ریخته و نتایج حتی مرگباری برای سلامت مردم به بار می آورد.
 
محرز، ادامه داد: سدسازی بی حساب در اطراف شهر اصفهان و زراعت گوجه فرنگی در منطقه ای که موش صحرایی به وفور دیده می شود، بازی کردن با جان مردم است. شرکت های مهندسی نباید هرجایی ساختمان سازی و سدسازی کنند. چون بومی شدن بیماری سالك در ایران و بخصوص در مناطقی از استان اصفهان یك فاجعه پزشكی محسوب می شود.

ایران جزو هفت کانون فعال سالک در جهان

شیوع بیماری سالک به ویژه در مناطق گرم و خشک اجتناب ناپذیر است. به طوری که بیش از 80 کشور جهان با این بیماری دست و پنجه نرم می کنند.

ایران نیز جزو هفت کانون مهم و فعال سالک در جهان است ضمن آنکه همسایگان کشور نیز کم‌‌و‌بیش کانون های فعال این بیماری در خاک خود جای داده اند. افغانستان ، پاکستان، عراق و حتی بخش هایی از روسیه و سوریه و چین به عنوان کشورهایی که بیشترین درگیری را با این بیماری دارند در منطقه شناخته شده اند.

براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی سالانه 1.5 تا ۲ میلیون نفر در جهان به بیماری سالک مبتلا می شوند که ۹۰ درصد از این موارد ابتلا در ۹ کشور جهان از جمله ایران رخ می دهد.

آمارها حاکی از آنند که با توجه به فراز و فرودهای ابتلا به این بیماری در کشور، سالانه حدود ۱۹ هزار نفر به بیماری سالک مبتلا می شوند.

شاخص ترین مناطق درگیر با این بیماری استان های اصفهان ، کرمان ، فارس، یزد، ایلام و کرمانشاه است ضمن آنکه ساکنان پایتخت نیز از این بیماری مصون نیستند و به عنوان یکی از استان های درگیر با این بیماری شناخته شده اند اگر چه اکثر مبتلایان در مناطق پر خطر تردد داشته اند.

تولید داخل داروی گلوکانتیم

اپیدمی بیماری سالک در استان اصفهان موجب شد تا دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز در زمینه تولید داروی گلوکانتیم به عنوان داروی درمان این بیماری اقدام کند.

رییس مرکز تحقیقات ایدز ایران با تایید این داروی تولید داخل اعلام کرد: میزان دسترسی کلوکانتیم به عنوان داروی درمانی سالک در برهه ای از زمان که اپیدمی آن در اوج خود بود محدود بود اما درحال حاضر این دارو از سوی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تولید شده و به میزان کافی در دسترس مبتلایان قرار گرفته است.

نیش های آلوده عامل ابتلا به سالک

سالک یک بیماری انگلی است که از طریق نیش پشه خاکی به انسان منتقل می شود و در محل پوست تکثیر شده و ضایعات پوستی به شکل زخم  هم ایجاد می کند. این انگل در بدن برخی از موجودات زنده از جمله انسان به عنوان مهم ترین مخزن، سگ، موش صحرایی و برخی دیگر از جوندگان تکثیر می شود به طوری که وقتی یک پشه انسان آلوده ای را بگزد انگل را دریافت کرده و به انسان دیگر منتقل می کند. این بیماری در بسیاری از موارد مزمن می شود و ممکن است در طول یک سال ادامه داشته باشد.

مهم ترین و شایع ترین مشکل این بیماری در کشور لیشمانیوز پوستی است. البته انواع شدیدتری به شکل سیستمیک یا سالک جلدی مخاطی در دنیا وجود دارد که خوشبختانه این نوع  در ایران کمتر دیده می شود.

محرز به علایم سالک اشاره کرده و می گوید: اصلی‌ترین نشانه‌ این بیماری زخم‌های پوستی بدون درد است که علایم پوستی این بیماری ممکن است تنها یک یا دو هفته پس از گزیده شدن توسط پشه‌ خاکی، بروز کند. اما در مواردی ممکن است، بروز علایم بیماری ماه‌ها یا سال‌ها به طول انجامد.

وی افزود: زخم های سالک به اشکال مختلف همچون خشک (نوع شهری ) و مرطوب ( نوع روستایی ) بروز می کند. در افرادی که به این بیماری مبتلا شده‌اند و نشانه‌های پوستی بیماری نیز بروز کرده است، ممکن است بروزعلایم اصلی بیماری، بین یک تا پنج سال بعد از بهبود کامل زخم‌های سالک، طول بکشد.

رییس مرکز تحقیقات ایدز ایران گرفتگی بینی یا آبریزش بینی، خونریزی از بینی و تنگی نفس را از دیگر علایم سالک دانست.