سالم خبر: ایران در تولید داروهای زیست فناوری  (های تک) در منطقه بی رقیب و در آسیا جزو دو یا سه کشور نخست منطقه است و با کشورهایی مانند ژاپن، چین و هند رقابت می کند.

مصطفی قانعی، دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در برنامه نبض شبکه خبر که به بهانه ورود 9 قلم داروی های تک به بازار داروی کشور، به بررسی وضع تولید داروهای های تک یا زیست فناوری پرداخته بود با بیان این مطلب گفت: ما با حمایت دولت های مختلف طی 15 سال اخیر توانسته ایم با بیش از 20 داروی زیست فناوری وضع خوبی در تولید داروهای بیوتک داشته باشیم و در کنار کشورهایی مثل آمریکا و کشورهای اروپایی مانند آلمان که در صدر کشورهای تولیدکننده این نوع داروهاست قرار بگیریم.

قانعی افزود: در حال حاضر حدود ده کشور در جهان هستند که سهم عمده ای از بازارهای داروهای های تک در جهان را به خود اختصاص داده اند و ایران هم توانسته جایگاه خوبی را به لحاظ تولید در این عرصه از آن خود کند ولی از نظر صادرات تا به امروز موفقیت چندانی نداشته ایم و تنها توانسته ایم از نیاز به واردات این داروها بکاهیم.

او در ادامه گفت: ما توانسته ایم داروهای با فناوری بالای تولید خود را به کشوری مانند روسیه که در واردات دارو بسیار سختگیرانه عمل می کند، صادر کنیم و این نشان از کیفیت بالای داروهای ما دارد. داروهای زیست فناوری تولید ایران قادر است در سطح جهانی مطرح شود و ما می توانیم با کنار زدن رقبا سهمی از بازار جهانی کسب کنیم.
 
وی در پاسخ به این سوال که آیا می توان واردکنندگان دارو را ترغیب به واردات تکنولوژی های این داروها کرد و آنها را به عرصه تولید سوق داد، گفت: حاشیه سود و منافعی که در واردات دارو در کشور وجود دارد در حوزه تولید وجود ندارد، ضمن آنکه سختی کار و مشقات تولید در عرصه واردات هم وجود ندارد. بنابراین طی چند دهه گذشته هیچ کدام از واردکنندگان تلاشی برای وارد کردن تکنولوژی و ایجاد سایت های تولیدی در کشور نکرده اند، ضمن آنکه هیچ یک از کشورهای مطرح جهان در تولید دارو تاکنون اقدامی برای انتقال فناوری این نوع داروها، به کشور ما و یا حتی کشورهای دیگر نکرده اند.

او با بیان اینکه این کشورها بارها با مستمسک قراردادن دلایلی مثل کوچکی اندازه بازار و کمی میزان مصرف و غیره از انتقال ان آن به کشور ما سرباز زده اند گفت: نوع فناوری به کار رفته در تولید این نوع داروها به گونه ای است که صاحبان این تکنولوژی ها علاقه ای به انتقال آن به سایر کشورها ندارند.

وی افزود: داروهای تحت لیسانسی که در ایران تولید می شوند برای فتح بازارهای جهانی با مشکلاتی مواجهند، چراکه برند اصلی در بازار موجود است اما در عرصه تولید داروهای بایوتک این مشکل وجود ندارد و هیچ کدام از تولیدکنندگان داروهای بایوتک در ایران تحت لیسانس هیچ کشوری نیستند و صفر تا صد آن در کشور ساخته شده است و بنابراین هیچ کشوری نمی تواند ادعا کند که انتقال فناوری از سوی ما انجام شده و این دست تولیدکنندگان ما را برای صادرات در این حوزه بازتر می کند.

دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری گفت: رقبای ما که بازار دستشان است به این راحتی بازارشان را رها نخواهند کرد و ما باید از طریق دیپلماسی و لابی گری بتوانیم سهمی از بازار جهانی به دست آوریم.

قانعی با اشاره به این که به همت محققان کشور نیازی به انتقال فناوری تولید دارو از خارج نداریم افزود: این که ما عضو سازمان تجارت جهانی نیستیم برای ما فرصتی شده تا بتوانیم داروهایی را که کشورهای دیگر تولید کرده اند تولید کنیم زیرا قوانین این سازمان اجازه نمی دهد دارویی را که کشور دیگر ثبت کرده و تولید می کند، کس دیگری تولید کند مگر زمان منعش منقضی شده باشد.
 
وی با تاکید بر اینکه راه اندازی صندوق سرمایه گذاری خطر پذیر گفت: با راه اندازی این صندوق از محققان و تولید کنندگان حوزه دانش بنیان حمایت می شود.

حسین وطن پور مدیرکل دفتر توسعه فناوری وزارت بهداشت نیز با اشاره به تولید بیش از 20 قلم دارو های تک در کشور گفت: با تولید این داروها تا کنون حدود 650 میلیون دلار صرفه جویی ارزی کرده ایم و شرکت های تولیدکننده فعال در این حوزه، همین الان حدود 15 داروی دیگر هم در پایپ لاین خود دارند که بالغ بر 350 میلیون دلاردیگر صرفه جویی ارزی به همراه خواهد داشت، ضمن انکه بر روی 10 دارو هم درحال بررسی و مطالعات هستند.

وی در ادامه افزود: ما در مرحله اول باید بتوانیم پاسخگوی تقاضای بازار داخلی کشور در این حوزه باشیم تا نیاز به واردات آنها نداشته باشیم و سپس زمینه را برای صادرات هم فراهم کنیم.  

 وطن پور افزود: در بحث انتقال تکنولوژی در زمینه دانش بنیان  اساسا واردکنندگان ما دانششان کم است و آشنایی لازم را ندارند.

وی گفت: ما نگران کیفیت تولید داروها در داخل کشور نیستیم و چندین تولیدکننده داریم که می توانند بازار داخل را تامین کنند.

وطن پور درمورد صادرات داروهای تولید داخل هم اضافه کرد: صادرات دارو در جهان گذشته از مباحث تجاری یک روند علمی دارد و به این آسانی نیست و یکی از شرط های آن این دست که در داخل کشور، کارآزمایی های بالینی دارو انجام گرفته و در داخل مصرف شده باشد.

او گفت: باید پنجره واحدی برای حمایت از فناوری جدید تولید داروها باز شود و به رغم حمایت ها هنوز شرکت های دانش بنیان از حمایت های دولت راضی نیستند.