سالم خبر: فشار خون بالا در حالی به عنوان سومین عامل کشنده در جهان محسوب می شود که با تغذیه سالم به عنوان یکی از شاخص های سبک زندگی سالم می توان این بیماری را تحت کنترل قرار داد.

به گزارش سالم خبر، نیمی از جمعیت ایران بیش از میزان مورد نیاز خود غذا می خورند ضمن آنکه این میزان مصرف، غذای سالم نبوده و موجب شده است طی 25 سال گذشته شیوع پرفشاری خون در کشور سه برابر افزایش یابد که این خود رقمی قابل تامل است.

براساس آخرین آمار در ایران از هر ده نفر 4 نفر کم تحرک، تقریبا دو نفر سیگاری و حدود 3 نفر مبتلا به اضافه وزن هستند و پرواضح است که از هر هشت مرگ در کشور یک مرگ مربوط به فشار خون بالا باشد.

براساس پیمایش ملی در سال 95 حدود یک سوم جمعیت بزرگسالان کشور از فشار خون بالا (فشارخون سیستولیک 140 میلی متر جیوه و بالاتر با فشارخون دیاستولیک 90 میلی متر جیوه و بالاتر) رنج می بردند. این در حالیست که با به روزرسانی سخت گیرانه‌ی دستورالعمل های بالینی جدید انجمن قلب امریکا در سال 2017 می توان مدعی بود که بیش از نیمی از جمعیت ایران (7/53) مبتلا به فشار خون بالا هستند.

اما آنچه در این میان اهمیت می یابد سطح سواد سلامت و اطلاع از بیماری هایی همچون فشار خون بالاست که می توان به طور موثری در پیشگیری از عوارض آن جلوگیری کرد. و اما آنچه باید بدانیم:

اهمیت گردش و فشارخون در بدن

خون در بدن ساکن نیست و در گردش است که به آن گردش خون می گویند. خون در گردش موجب راندن مواد غذایی انرژی زا و اکسیژن به بافت های بدن وحمل مواد زاید به ارگان های دفعی شده و به طور کلی فعالیت سیتسم دفاعی و بازسازی بافت ها نیز از این طریق میسر می گردد.

مهمترین بخش دستگاه گردش خون در بدن قلب است . رگ هایی که خون را به قلب وارد می کنند سیاهرگ و رگ هایی که خون را از قلب خارج می کنند سرخرگ نام دارند. قلب با هر ضربان خون را به درون سرخرگ ها می فرستد و در نتیجه نیرویی به سرخرگ ها وارد می کند که موجب می شود فشاری به دیوره سرخرگ ها وارد گردد که به آن فشار خون می گویند. مقدار فشارخون به دو عامل بستگی دارد مقدار خونی که در هر دقیقه از قلب خارج می شود و مقاومتی که بر سر راه خروج خون از قلب در سرخرگ وجود دارد. فشارخون وقتی بالا می رود که یا خون با قدرت بیشتر از قلب پمپ شود یا مجرای سرخرگ تنگ شود .

مهمترین عامل در ایجاد تنگی بر سر راه جریان خون رسوب چربی است . با بالا رفتن سن به تدریج چربی بیشتری در جدار سرخرگ ها رسوب می کند و فرد بیشتر در معرض فشارخون بالا قرار می گیرد. علاوه بر افزایش سن برخی رفتارها مانند فعالیت بدنی کم، تغذیه ناسالم و مصرف سیگار یا قلیان هم در ایجاد و تشدید فشار خون تاثیر دارد.

مقدار فشار خون طبیعی و غیر طبیعی

مقدار فشار خون با دو عدد مشخص می شود عدد بزرگتر که فشار خون سیستول را نشان می دهد و عدد کوچک تر که فشار خون دیاستول را نشان می دهد. در زمان انقباض عضله قلب خون وارد سرخرگ ها می شود و فشارخون به حداکثر مقدار خود می رسد و در زمان استراحت قلب خون به تدریج از سرخرگ ها خارج می شود و فشار خون به حداکثر مقدار خود می رسد و در زمان استراحت قلب خون به تدریج از سرخرگ ها خارج می شود و فشارخون به حداقل مقدار خود می رسد. مقدار فشارخون دیاستول مهم تر از قشار خون سیستول است. واحد اندازه گیی فشار خون میلی متر جیوه است و در بزرگسالان مقادیر طبیعی و غیر طبیعی آن چنین است

فشار خون طبیعی: فشار خون سیستول کمتر از 120 و فشار خون دیاستول کمتر از 80 میلی متر جیوه

پیش فشار خون بالا (قبل از ایجاد فشار خون بالا): فشار خون سیستول 139-120 و فشار خون دیاستول 89-80 میلی متر جیوه

فشار خون بالا: فشار خون سیستول بیشتر از 140 و فشار خون دیاستول بیشتر از 90 میلی متر جیوه سلامت قلب: عضله ی قلب قوی تر می شود و خونی که در هر ضربان قلب به بدن می رسد زیاد می شود. ضربان قلب منظم تر و رگ ها گشادتر می شود و مواد چربی در رگ ها رسوب نمی کند.

چرا فشار خون بالا می رود؟

فشار خون وقتی بالا می رود که یا خون با قدرت بیشتر از قلب پمپ شود یا مجرای سرخرگ تنگ شود. مهمترین عامل در ایجاد تنگی بر سر راه جریان خون رسوب چربی است. با بالا رفتن سن به تدریج چربی بیشتری در جدار سرخرگ ها رسوب می کند و فرد بیشتر در معرض فشار خون بالا قرار می گیرد. علاوه بر افزایش سن برخی رفتارها مانند فعالیت بدنی کم تغذیه ناسالم و مصرف سیگار یا قلیان هم در ایجاد و تشدید فشار خون تاثیر دارند.

علایم فشار خون بالا کدامند؟

فشار خون بالا معمولا علامت ندارد. البته ممکن است افراد دارای فشارخون بالا؛ سردرد در ناحیه پشت سر، سرگیجه، تاری دید، خستگی زودرس و تپش قلب تنگی نفس شبانه یا هنگام فعالیت درد قفسه سینه داشته باشند.

تنها راه تشخیص اندازه گیری فشار خون با دستگاه فشارخون یا دستگاه فشارسنج است.برای مقابله و کنترل فشار خون بالا در جامعه باید فشارخون افراد در معرض خطر به ویژه افراد 30 ساله و بالاتر و زنان باردار اندازه گیری شود تا بتوان آن را به موقع تشخیص داد و درمان کرد. برای اطلاع از وضعیت فشار خون خود می توانیم به خانه های بهداشت پایگاه های سلامت مراکز خدمات جامع سلامت مطب پزشکان درمانگاه ها و بیمارستان ها مراجعه کنیم و از پزشکان پرستاران ماماها بخواهیم تا فشارخون ما را اندازه گیری کنند.

عوارض فشار خون بالا چیست؟

در افرادی که فشار خون بالا دارند به علت فشار وارد بر قلب به تدریج عضله ی قلب آنها ضخیم می شود. این ضخیم شدن می تواند فشار بر قلب را افزایش دهد و در طولانی مدت عمر فرد را کم کند.

فشار خون بالا موجب می شود تا چربی در دیواره سرخرگ ها سریع تر رسوب کند. رگ های قلب در این افراد زودتر تنگ می شوند و خون کمتری به عضله ی قلب وارد می شود. اگر رگ های قلب بسته شوند و خون اصلا به عضله قلب نرسد سکته قلبی رخ می دهد.

رسوب چربی در دیواره سرخرگ های مغزی باعث کم شدن جریان خون به مغز می شود. اگر تنگی بسیار شدید شود و یا رگ های مغز کاملا بسته شود سکته مغزی رخ می دهد.

فشار خون بالا می تواند باعث پارگی رگ های مغز شود و خونریزی مغزی ایجاد کند که ممکن است باعث مرگ یا اختلال در حرکت اندام ها بینایی و قدرت تکلم شود.

فشار خون بالا می تواند باعث نارسایی کلیه ها شود.

در فشار خون بالا چشم می تواند مشکل پیدا کند و باعث خونریزی ته چشم تاری دید و حتی کوری شود.

لازم است هر بار که به پزشک و یا دیگر ارائه کنندگان خدمات سلامت مراجعه می کنین از آنها بخواهیم که فشار خون مارا اندازه گیری کنند . اگر از حد طبیعی بالا باشد مراجعه به پزشک ضروری است.

حداقل نیم ساعت قبل از اندازه گیری فشارخون خود غذا نخورید قهوه و چای ننوشید فعالیت بدنی انجام ندهید سیگاریا قلیان نکشید ادرار خود را کاملا تخلیه کنید و عصبانی نباشید.