سالم خبر: مدیران ما نه وظایف خود را به خوبی می شناسند و نه خود را پاسخگو می دانند و نتیجه آنکه بدون توجه به قوانین بالادستی، اکثر کارها بر اساس ذهنیت، سلیقه و غیره افراد پیش می رود و این قائم بر فرد بودن به ویژه در حوزه دارو آفتی است که نتیجه آن هم مشهود است.

محمد عبده زاده، مدیرکل دارو سازمان غذا و دارو در گفت و گو با سالم خبر عنوان می کند که یک تولید کننده پیش از آنکه به وزارت بهداشت و ثبت یک سی تی دی برسد در سایر پروسه ها و میان موانع مختلف و فراوان به اندازه ای از نفس افتاده است که دیگر انگیزه ای برای نوآوری و بهبود کیفیت محصول خود ندارد. بنابراین ساختار دولتی و نفتی اقتصاد، ناهماهنگی بین بخش های مختلف متولی صنعت و کمک برای افزایش عرضی بازار به طمع بالا بردن درآمدهای مالیاتی، ترازها را در حوزه ی تولید به گونه ای برهم می زند که شرایط برای تولید کننده واقعی و متعهد دشوار می شود.

مشروح بخش دوم گفت و گوی سالم خبر با محمد عبده زاده، مدیرکل دارو سازمان غذا و دارو در پی می آید که با هم می خوانیم:

آقای دکتر به گفته‌ی شما بهترین راه در شرایط حاضر،حمایت از تولید داخل است و در همه جای دنیا هم تولید و ایجاد ارزش افزوده خود یک ارزش است. در حوزه دارو، ایجاد بستر برای انجام مطالعات بالینی و بهبود کیفیت محصولات تولیدی از جمله این راه هاست . در این مسیرها چگونه حرکت کرده ایم؟

حمایت از شرکت های دانش بنیان، خود یکی از اقداماتی است که در این راستا انجام شده است. درواقع شرکت های دانش بنیان هرچند چابک هستند اما به لحاظ ساختار مالی و آشنایی با رگولیشنی ضعیف‌تر هستند و نیاز به حمایت بیشتر در این حوزه ها دارند. بنابراین ما در مجموعه وزارت بهداشت با تسریع پروسه های مربوط به رگولیشن می‌توانیم به این شرکت ها کمک کنیم و بخش مربوط به سرمایه گذاری های مالی و غیره هم توسط معاونت توسعه و فناوری ریاست جمهوری در حال انجام است که البته تا حدی متاثر از بودجه ها و سیاست های کلان کشور است. با این حال با همین منابع محدود و با وجود شرایط سخت سیاسی و اقتصادی ای که با آن مواجه بودیم، تلاش کردیم که تولید داروهای جدید توسط این شرکت ها در اولویت ما قرار بگیرد و می بینیم که بسیاری از داروهای جنرالی که برای اولین بار در کشور لانچ می شوند؛ توسط همین شرکت های کوچک دانش بنیان تولید شده اند و این روند مدام شتاب بیشتری به خود می‌گیرد.

از سوی دیگر تسریع و بهبود پروسه های ورود و حتی تولید داروهای نوین به کشور قدم دیگری بود که در این راستا برداشتیم و همانطور که شاهد بودیم چندی پیش از 40 داروی نوین تولید شده توسط شرکت های دارویی در سال 97 رونمایی شد. اما تاکید می کنم اگر حرکت در این مسیر به جریان روتین در این حوزه تبدیل نشود به هدف مطلوب خود نخواهیم رسید.

این حمایت آیا تنها به معنی حمایت از تولید صرف است یا باید یک تولیدکننده در مسیری قرار بگیرد که برای بقا، خود را موظف به نوآوری و بهبود کیفیت محصول هم بداند؟

توجه داشته باشد که نمی توان همزمان بر تولید تاکید کرد اما به افزایش و بهبود بهره وری توجه نداشت. بخش تولید باید پویا باشد و برای این پویای باید حمایت شود. شما اگر سیاست کشورهایی همچون همسایگان شمالی مان که حمایت از تولید را سرلوحه کار خود قرار داده اند، بررسی کنید خواهید دید که آنها با هماهنگ کردن همه مقررات و سیاست های مربوطه و معافیت های مالیاتی، بانکی و غیره از بخش تولید حمایت هایی می کنند که قابل قیاس با کشور ما نیست. به طورمثال در حوزه دارو تنها بخش کوچکی از کار در وزارت بهداشت قابل انجام است. قسمت دیگر و حتی بزرگتر کار در قوانین مربوط به صنایع، سیستم های مالیاتی و بانکی ریشه دارد. اما صنعت دارو نه از بخش صنعت حمایت دریافت می کنند و نه وزارت بهداشت این امکان را دارد که در بعد مالی آنها را حمایت کند، ضمن آنکه در حوزه رگولاتوری هم محدودیت هایی دارد که دست و پای آن را برای حمایت بیشتر از صنعت می بندد.

در واقع می خواهم بگویم یک تولید کننده پیش از آنکه به وزارت بهداشت و ثبت یک سی تی دی برسد در سایر پروسه ها و میان موانع مختلف و فراوان به اندازه ای نفسش گرفته شده که دیگر انگیزه ای برای نوآوری و بهبود کیفیت محصول خود ندارد. انتقاد و گلایه‌ای که تامین کنندگان دارو بیان می کنند مبنی بر اینکه متولی این بخش به درستی مشخص نیست و بین بخش های مختلف به دام افتاده و کار را به جایی رسانده که به جای برنامه ریزی برای افق های دورتر، به روزمرگی افتاده اند کاملا به جاست. بنابراین می توان گفت ما به یک بازنگری اساسی در سیاست هایمان داریم.

با این حال من فکر می کنم در همین وضعیت هم، اگر چند شرکت دارویی در بورس حضور دارند به دلیل همین حمایت های وزارت بهداشت است.

همین حمایت هایی که شما نام می برید همه قائم بر فرد هستند! تا زمانی که دکتر عبده زاده باشد این حمایت ها هستند ولی ایشان که بروند این حمایت ها هم می روند....

من همان ابتدای صحبت هایم گفتم که ما قوانین بالادستی کم نداریم اما مدیرانی که رده های مختلف، منصوب می شوند احساس نمی کنند یک سیاست ملی و کلان در هر بخشی از جمله  دارو که مدیریت آن را به دست گرفته اند، وجود دارد. آنها خود را در یک مسیر مشخص نمی بینند و موظف هم نیستند که در قالبی که بر روی آن برنامه ریزی شده حتما از نقطه ب تا نقطه ت حرکت کنند. نتیجه آنکه من نوعی، بر حسب ذهنیت های خودم یک سری اقدامات را انجام می دهم. ضمن آنکه در کشور ما اگر مدیری کاری را انجام ندهد هیچ کس از او بازخواست نمی کند اما وقتی کاری را انجام می دهی باید مدام جواب پس بدهی. هیچ کس یک مدیر را صدا نمی زند که در مدتی که این میز و صندلی در اختیار تو بود چه اقداماتی را انجام دادی یا چرا هیچ کاری نکردی؟ کسی نمی پرسد اگر قرار بود ما از نقطه آ به ب برسیم چرا نرسیده ایم؟ مدیر دارو! اقدامات عملیاتی تو چه بوده است؟

پس می توان گفت مدیران ما نه وظایف خود را به خوبی می شناسند و نه خود را پاسخگو می دانند و نتیجه آنکه بدون توجه به قوانین بالادستی، اکثر کارها بر اساس ذهنیت، سلیقه و غیره افراد پیش می رود و این قائم بر فرد بودن، به طور مشخص در حوزه دارو آفتی است که نتیجه آن هم مشهود است. بنابراین حرکت بدین شیوه دشوار است و لازم است که ما تکلیفمان را روشن کنیم که اگر تولید را ارزش می دانیم و برایمان اهمیت دارد باید برای آن سیاست های مشخصی تعریف کنیم و مدیرانی که منصوب می شوند ضمن آنکه درک و دید درستی نسبت وظایفشان پیدا می کنند، خود را نیز موظف به انجام آن و پاسخگو بدانند.

ما سیستم های نظارتی در کشور کم نداریم! پس نبود تعهد با انجام وظایف در مدیران رده های مختلف ناشی از چیست؟

اگر این سیستم های نظارتی کارایی لازم را داشتند و موثر بودند، به طور قطع خروجی اقداماتمان بسیار بهتر و درست تر از امروز بود. ما موردی اجرا می کنیم و موردی نظارت می کنیم. پس سیستم های نظارتی هم همچون سیستم های اجرایی نیاز به تغییر ساختار و نگرش، در راستای سیاست های کلی نظام دارند.