سالم‌خبر:  نشست تخصصی با موضوع محوری «وضعیت دسترسی به فرآورده‌های دارویی تنفسی» در محل دانشکده داروسازی دانشگاه شهید بهشتی با حضور صاحب‌نظران و متخصصان حوزه سلامت برگزار شد.

سالم‌خبر:  نشست تخصصی با موضوع محوری «وضعیت دسترسی به فرآورده‌های دارویی تنفسی» در محل دانشکده داروسازی دانشگاه شهید بهشتی با حضور صاحب‌نظران و متخصصان حوزه سلامت برگزار شد.

به گزارش سالم‌خبر؛ طبق اظهارات فرزاد پیرویان، مدیر گروه اقتصاد و مدیریت دارویی و مشاور رئیس سازمان غذا و دارو، به‌رغم اینکه داروهای تنفسی از نظر حجم بازار در جایگاه چهارم فهرست دارویی کشور قرار دارند، توجه کافی به این حوزه استراتژیک در سیاست‌گذاری‌های کلان دارویی صورت نگرفته است.

در این نشست علمی-تخصصی، بر لزوم پیش‌بینی نیازهای آتی و به‌کارگیری نوآوری‌های فناورانه جهت رفع موانع دسترسی به داروهای تنفسی تأکید شد. افزایش روزافزون آمار مبتلایان به بیماری‌های مزمن تنفسی همچون آسم و بیماری انسداد ریوی مزمن(COPD) ، ضرورت برنامه‌ریزی جامع برای تضمین تأمین پایدار این گروه دارویی را برجسته ساخته است.

در این نشست، مصطفی قانعی، رئیس انجمن متخصصین ریه ایران، با اشاره به افزایش شیوع COPD در ایران و جهان، بر لزوم استفاده از روش‌هایی برای افزایش پایبندی بیماران به درمان این بیماری تأکید کرد. وی بیان کرد که یکی از مشکلات اساسی در مدیریت COPD، پایبندی پایین بیماران به رژیم دارویی است. به گفته ایشان، استفاده از اشکال دارویی ترکیبی جدید، مانند اسپری‌های حاوی چندین ماده فعال، می‌تواند باعث افزایش سهولت مصرف و بهبود پایبندی بیماران شود.

 در بخش دیگری از نشست، دکتر توانا، فوق تخصص  بیماری های ریه به اثرات کمبودهای دارویی بر تجویزهای غیرمنطقی و تشدید بیماری‌های تنفسی اشاره کرد. وی همچنین بر لزوم مدیریت صحیح بیماری های مزمن ریوی به منظور کاهش حملات شدید COPD و ایجاد آسیب بازگشت‌‌ناپذیر به ریه بیماران تاکید کرد.

بیماری تنفسی یازدهمین دلیل مرگ و میر
مهدی نجمی، رئیس اداره بیماری‌های مزمن تنفسی وزارت بهداشت در نشست تخصصی دسترسی به داروهای تنفسی گزارشی از وضعیت این بیماری‌ها و اقدامات وزارت بهداشت ارائه کرد. طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، حدود یک و نیم میلیارد نفر در جهان به بیماری‌های مزمن تنفسی مبتلا هستند و سالانه بیش از ۴ میلیون نفر جان خود را از دست می‌دهند.  بیماری‌های تنفسی چهارمین علت مرگ در جهان محسوب می‌شوند. طبق مطالعات منتشر شده شیوع COPD در جهان به صورت متوسط 11 درصد بوده و در ایران شیوع این بیماری در تهران حدود ۸ درصد و در اصفهان ۹ درصد گزارش شده است و در سال ۱۴۰۱ یازدهمین علت مرگ در کشور بوده است.

در خصوص بیماری آسم شیوع متوسط آسم در کودکان و نوجوانان در سطح حهان حدود 14 درصد و در بالغین 8 و 6 دهم درصد است. مطالعه ای که در سال 1394 انجام شده است نشان داد که شیوع آسم در بزرگسالان حدود 9 درصد و در کودکان و نوجوانان در حدود 11 درصد است.
آلودگی هوا، مصرف دخانیات و استفاده از سوخت‌های فسیلی در منازل از مهمترین عوامل خطر هستند. آمار نشان می‌دهد در تهران، تعداد روزهای پاک در سال ۱۴۰۱ به تنها دو روز کاهش یافته، درحالی‌که روزهای با هوای ناسالم به ۱۳۲ روز رسیده است.

استانداردسازی خدمات تشخیص ، درمان و مراقبت در بیماری آسم و COPD
نجمی به برنامه ای در خصوص تشخیص ، درمان و مراقبت در بیماری آسم اشاره کردند که در شبکه مراقبت های اولیه سلامت(PHC) طراحی شده است و به صورت پایلوت در هفت شهرستان کشور اجرا شده و نتایج آن ارزیابی شد که موفقیت آمیز بوده است.

در جمعیت حدود یک میلیون نفری، ۷۵ درصد از جمعیت توسط بهورز یا مراقب سلامت مورد ارزیابی قرار گرفتند و افرادی که مشکوک به آسم بودند، به سطح بالاتر ارجاع داده شدند. از این تعداد 62 درصد به پزشک خانواده مراجعه کردند _که از بین آنها 5 و نیم درصد به سطح تخصصی ارجاع داده شدند_ 26 درصد به بخش خصوصی مراجعه کرده بودند و 12 درصد اصلا پیگیری نکردند.  میزان ابتلا در افراد مشکوک ، 56 درصد بوده است که حدود سه چهارم آنها تحت مراقبت در سیستم مراقبت و درمان وزارت بهداشت قرار گرفتند. در ادامه نشست، نجمی اشاره کرد که مشابه این برنامه، برای بیماری COPD نیز طراحی شده است.

تحولات تکنولوژیک در سازمان های بیمه گر
کیوان تاج بخش، مدیرکل نظارت بر خدمات بیمه سلامت در نشست تخصصی داروهای تنفسی به تحولات اخیر در حوزه بیمه سلامت و تجزیه و تحلیل داده‌های مربوط به تجویز داروها اشاره کرد. وی گفت: در یکی دو سال گذشته، تحولات تکنولوژیک مناسبی در سازمان بیمه سلامت ایجاد و داده‌های سازمان؛ الکترونیکی شده است.

وی توضیح داد که سیستم‌های ردیابی میزان تجویز دارو توسط متخصصان و فوق تخصص‌ها، منجر به منطقی‌تر شدن الگوی تجویز داروهای تنفسی شده است.

تاج بخش پیشنهاد کرد گایدلاین نویسی برای پزشکان عمومی و پزشکان خانواده انجام شود. این اقدام قبلا در بیماری دیابت انجام شده و نتایج موثری در راستای منطقی شدن تجویز دارو ایجاد کرده است.

نقش پیشگیری در مدیریت بیماری‌های تنفسی
دکتر نازیلا یوسفی، مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو در این نشست به اهمیت نگاه پیشگیرانه در مدیریت بیماری‌های تنفسی اشاره کرد. وی سبک زندگی سالم، ترک سیگار و پیشگیری از عوامل خطرساز محیطی را از مهم‌ترین راهکارهای کاهش بار بیماری‌های ریوی دانست. از دیگر موضوعات مطرح شده توسط وی، تبدیل راهنماهای بالینی از صرفاً توصیه به مرجع اجرایی و نظارت بر آن از سوی معاونت‌های درمان و سازمان‌های بیمه‌گر، حداقل در بخش‌هایی که طرف قرارداد هستند، بود.

وی همچنین بر اهمیت بررسی وضعیت واقعی بازار مصرف دارویی این بیماران در قالب پروژه‌های تحقیقاتی و انجام مطالعات بهره‌مندی به صورت پروژه‌های مشترک بین ریاست جمهوری، دانشگاه‌ها و وزارت بهداشت تأکید کرد. به گفته یوسفی، داده‌های حاصل از این مطالعات می‌تواند شواهد ارزشمندی برای سیاست‌گذاری فراهم کند.

لزوم همکاری سایر سازمان ها برای الزام آور کردن راهنماهای بالینی
دکتر طباطبایی نیز در این نشست به چالش‌های اجرای راهنماهای بالینی در نظام سلامت پرداخت. وی با طرح این سؤال که آیا راهنماهای بالینی در حال حاضر صرفاً  توصیه ای هستند یا الزام‌آور، به نقش سازمان‌های بیمه‌گر در اجرایی شدن این راهنماها اشاره کرد.

به گفته دکتر طباطبایی، با توجه به استقرار نسخه‌نویسی الکترونیک و نظارت سازمان‌های بیمه‌گر بر نسخه‌ها، امکان اجرایی کردن این راهنماها فراهم شده است. وی با اشاره به اینکه اکثر داروهای گران‌مصرف دارای راهنمای تجویز هستند و همگی از طریق سامان https://hetas.behdasht.gov.ir/  در دسترس قرار دارند، افزود که سازمان‌های بیمه‌گر نیز بر اساس این راهنماها عمل می‌کنند. وی گام بعدی را حاکم کردن این راهنماها بر سامانه‌های نسخه‌نویسی الکترونیک دانست.

در پایان برنامه، دکتر پیرویان با جمع بندی مطالب ارائه شده،  پیشنهاد تشکیل کارگروه تخصصی برای پیگیری پیشنهادات و راهکارهای ارائه شده در نشست تخصصی داروهای تنفسی را مطرح کرد.