گره کور پلاسما، همچنان در حال آزار بیمارانی است که از این داروها استفاده کرده و تدوام حیات آنان به این داروها وابسته است. بسیاری از داروهای انعقادی که مصرف کنندگان آنها بیماران خاص مانند هموفیلی‌ها هستند از پلاسمایی تهیه می‌شوند که از خون اهدایی هموطنان ایرانی در مراکز انتقال خون وابسته به وزارت بهداشت و همچنین اهدای پلاسما در مراکز خصوصی جمع‌آوری پلاسما به دست می‌آیند.
پلاسمای تولیدی بر اساس تفاهم با شرکت‌های معتبر جهانی به خارج از کشور ارسال‌می‌شود تا پس ازفرآوری به داروهای مورد نیاز تبدیل شده و داروها به ایران بازگردانده شوند.
رنج بیماران وابسته به داروهای مشتق از پلاسما
با این حال در این سال‌ها بیماران هموفیلی در مقاطع مختلف از کمبود این داروهای رنج برده‌اند. چنانکه به گفته رئیس هیئت مدیره کانون هموفیلی، بیمارانی که از داروهای فیبرونوژن، فاکتور‌های ۸ و ۹ استفاده می‌کنند به دلیل کمبود ناشی از عدم ایجاد ذخیره احتیاطی توسط سازمان غذا و دارو در وضعیت دشواری به سر می‌برند.
به گفته امین افشار این داروها، از پلاسمای ایرانی مشتق شده، اما به دلیل نبود آنها، بیماران هموفیلی مجبور هستند که از پلاسمای خام استفاده کنند.
رئیس کانون هموفیلی همچنین از خروج ۸۰۰ هزار لیتر پلاسمای جمع‌آوری از کشور و عدم بازگشت آن خبر داد.
وی با تاکید بر اینکه پلاسمای جمع آوری شده در کشور خام فروشی می‌شود، یادآور شد: سازمان غذا و دارو موضوع خام فروشی را رد می‌کند، اما اگر ۳۰۰ هزار لیتر پلاسما که به خارج می‌رود برگردد ما دیگر کمبود فاکتور ۹ نخواهیم داشت.
آغاز ایجاد ذخیره داروهای حیاتی
در همین رابطه روابط عمومی سازمان غذا و دارو طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد: مطالب منتشر شده در خصوص کمبود داروهای حیاتی بیماران خاص، مربوط به چالش‌هایی است که به چندین ماه گذشته بازمی‌گردد و این سازمان با تمام توان در حال رفع آنهاست.
سازمان غذا و دارو همچنین با تأکید بر رفع موقت چالش‌های تأمین و توزیع داروهای حیاتی از آغاز ایجاد ذخایر پایدار دارویی به منظور جلوگیری از تکرار مشکلات مشابه در آینده خبر داد و اعلام کرد: تعامل با شرکت‌های واردکننده و تولیدکنندگان داخلی نیز در اولویت قرار دارد تا فرآیند تأمین داروها تسریع و وابستگی به واردات کاهش یابد. همچنین در حوزه تأمین منابع مالی، هماهنگی با بانک مرکزی برای تخصیص ارز و رفع موانع مرتبط در حال انجام است. این تلاش‌ها با هدف جلوگیری از اختلالات احتمالی و تضمین دسترسی پایدار به داروهای حیاتی صورت می‌گیرد. این سازمان با مدیریت راهبردی و هماهنگی مستمر، تمام تلاش خود را برای رفع نیاز‌های دارویی بیماران خاص به کار گرفته و از بروز کمبود‌های احتمالی در آینده جلوگیری خواهد کرد.
کمبود داروهای مشتق از پلاسما در حالی است که اختلاف انجمن علمی انتقال خون و انجمن تولیدکنندگان پلاسما به اوج خود رسیده است و مهدی پیر صالحی رئیس سازمان غذا و دارو در گفت‌وگویی با آنا ضمن رد «خام فروشی پلاسما» بر نزدیک کردن بخش خصوصی و سازمان انتقال خون برای تأمین فراورده‌های پلاسمایی مورد نیاز کشور پرداخته بود.
خام فروشی پلاسما نتیجه جمع‌آوری پولی پلاسما است که منتقدین بسیار زیادی دارد و به گفته بسیاری از کارشناسان و همچنین مسئولان فعلی و پیشین سازمان انتقال خون این مسأله موجب تخریب دستاورد ملی اهدای خون داوطلبانه در کشور که حاصل تلاش پنجاه ساله سازمان انتقال خون کشور است، شده و همچنین ممکن است سلامت بسیاری از بیماران خاص را به خطر اندازد.
مسأله پلاسما خارج از سازمان غذا و دارو
به گفته محمود هادی‌پور، داروساز و کارشناس بیماری‌های خاص خواسته عمده منتقدان برگزاری جلسه‌ای علمی و شفاف در حضور تصمیم‌سازان نظام سلامت برای حل وضعیت عملکرد مراکز خصوصی جمع آور پلاسما است.
هادی‌پور اظهار کرد: منتقدان با اشاره به قدرت مالی بالای منفعت‌برندگان و دسترسی بیشتر به رسانه‌ها، این روند را مغایر با شفافیت و تصمیم‌گیری بر اساس منافع ملی دانسته و خواستار بررسی اثرات منفی پلاسمای پولی بر اهدای داوطلبانه و عدم اجرای سند ملی پلاسما، در خصوص محدودیت جمع‌آوری پلاسمایپولی و تاسیس پالایشگاه پلاسما با مشارکت یک شرکت معتبر، بودند.
وی اظهار کرد: بعد از مباحث مختلفی که در رسانه‌ها طرح شد، بالاخره انجمن ذینفع در جمع‌آوری پلاسمایپولی به برگزاری یک جلسه رضایت داد ولی همزمان اعلام کرد که برنامه خود را تحت عنوان «ایران پلاسما» بدون حضور منتقدان برگزار خواهد کرد
هادی پور یادآورشد: تاکنون وزیر بهداشت و جانشین وزیر در این مورد اظهارنظر نکرده‌اند، اما دکتر مهدی پیرصالحی، رئیس سازمان غذا و دارو در اظهارنظری از برگزاری جلسه شفاف با حضور منتقدین خبر داد.
این داروساز یادآور شد: اکنون، اما خبر می‌رسد که مساله پلاسما خارج از بدنه اجرایی سازمان غذا و دارو و در کمیته‌ای که ظاهرا برای رصد کمبود‌های دارویی تشکیل شده، در دست بررسی است. ترکیب این کمیته و حضور یکی از مدافعان شناخته شده جمع‌آوری پلاسمایپولی در جمع اعضا کمیته باعث شده که نگرانی در خصوص تصمیمات این کمیته وجود داشته باشد.
او یادآور شد: حال باید دید که وزیر بهداشت و قائم مقام این وزارتخانه بطور مستقیم برای شنیدن نظرات منتقدین و ذینفعان ورود می‌کنند و یا گره پلاسمایپولی و اهدا داوطلبانه در کشور به دست دبیر کمیته رصد کمبود‌های دارویی خواهد افتاد که مرد در سایه سازمان غذا و دارو لقب گرفته است./آنا
