سالم‌خبر: انتخاب رؤسای سازمان‌های غذا و دارو در ایران و آمریکا همواره با چالش‌های متعددی از جمله تعارض منافع همراه بوده است. هنوز برای تعیین تکلیف بحث شیرین تضاد منافع در ایران به ویژه در نظام سلامت و سازمان غذا و دارو اقدام موثری صورت نگرفته است اما در امریکا برای جلوگیری از این مشکل راهکارهای ایجاد قوانین شفافیت مالی، نظارت مستقل و اجرای دوره‌های منع فعالیت پس از ترک سمت‌ها به خوبی عمل کرده و موجب بهبود عملکرد نهادهای مختلف شده است.

سالم‌خبر: انتخاب رؤسای سازمان‌های غذا و دارو در ایران و آمریکا همواره با چالش‌های متعددی از جمله تعارض منافع همراه بوده است. هنوز برای تعیین تکلیف بحث شیرین تضاد منافع در ایران به ویژه در نظام سلامت و سازمان غذا و دارو اقدام موثری صورت نگرفته است اما در امریکا برای جلوگیری از این مشکل راهکارهای ایجاد قوانین شفافیت مالی، نظارت مستقل و اجرای دوره‌های منع فعالیت پس از ترک سمت‌ها به خوبی عمل کرده و موجب بهبود عملکرد نهادهای مختلف شده است.

به طور قطع در کشور ما نیز شفافیت در پی آن وضع قوانین در انتخاب و کنترل دقیق اقدامات رییس سازمان غذا و دارو می‌تواند اعتماد و سلامت عمومی را بهتر تأمین کند.

در امریکا همانند ایران مواردی وجود داشته که مدیرانی از بخش خصوصی به سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) پیوسته‌اند.

یکی از برجسته‌ترین مثال‌ها اسکات گوتلیب (Scott Gottlieb)  است که پیش از انتصاب به عنوان رئیس FDA در سال 2017، سوابق متعددی در بخش خصوصی داشت.

اسکات گوتلیب پیش از پیوستن به FDA در طول دوران حرفه‌ای خود در بخش خصوصی، به عنوان مشاور و عضو هیئت مدیره در چندین شرکت داروسازی بزرگ فعالیت داشت. از جمله مهم‌ترین سمت‌های او قبل از انتصاب به FDA، فعالیت در هیئت مشاوره چندین شرکت دارویی مانند Pfizer  بود.

وی در سال 2017، گوتلیب به عنوان رئیس FDA منصوب شد. پس از تأیید از سوی سنای آمریکا، او بر بسیاری از سیاست‌های کلیدی در حوزه داروسازی و سلامت نظارت کرد و نقش مهمی در تصویب داروهای جدید و تنظیم قوانین مربوط به داروهای بیولوژیک و ژن درمانی ایفا کرد.

با پایان یافتن دوره ریاست او در سازمان غذا و داروی امریکا FDA در سال 2019 گوتلیب مجدداً به بخش خصوصی بازگشت و به عنوان یکی از اعضای هیئت مدیره Pfizer فعالیت کرد. این جابه‌جایی بین بخش دولتی و خصوصی به عنوان یک نمونه بارز از تعارض منافع مورد بحث قرار گرفت، چرا که او در دوران ریاست خود بر FDA بر روی مسائل مرتبط با این شرکت‌ها نظارت داشت.

یکی از چهره‌های شاخص دیگر در حوزه ی نظام سلامت و دارو که بحث تعارض منافع در امریکا را مطرح کرد؛ مارگارت هامبورگ (Margaret Hamburg) بود که پیش از آنکه در سال 2009 به عنوان رئیس FDA منصوب شود، در بخش‌های مختلف بهداشت و سلامت عمومی و همچنین در بخش‌های خصوصی، به‌ویژه به عنوان مشاور در حوزه داروسازی و بیوتکنولوژی فعالیت داشت.

هامبورگ به مدت ۶ سال رئیس FDA بود و در این دوران، بر توسعه سیاست‌های جدید برای تسریع فرآیند تأیید داروها نظارت داشت.

او پس از اتمام خدمت در FDA به فعالیت در شرکت‌های دارویی و بیوتکنولوژی پرداخت و به عنوان مشاور در شرکت‌های دارویی مختلف مشغول شد.

جابه‌جایی مدیران بین سازمان غذا و داروی اروپا (EMA) و بخش خصوصی نیز در اروپا با چالش‌ها و طرح مساله تعارض منافع مواجه بوده است.
 
پروفسور گیدو راسی (Guido Rasi):پیش از پیوستن به EMA، در بخش‌های مختلف دانشگاهی و تحقیقاتی فعالیت داشت و با شرکت‌های داروسازی همکاری می‌کرد

او در سال 2011 به عنوان مدیر اجرایی EMA منصوب شد و تا سال 2020 در این سمت خدمت کرد. در دوران مدیریت او، EMA   با چالش‌های مختلفی از جمله بحران‌های بهداشتی و تغییرات ساختاری مواجه بود.

او پس از پایان دوره مدیریت در EMA، به فعالیت‌های علمی و مشاوره‌ای در بخش خصوصی بازگشت.

امر کوک  (Emer Cooke) نیز یکی از روسای پرسروصدایی بود که پیش از پیوستن به EMAدر بخش‌های مختلف بهداشت عمومی و داروسازی فعالیت داشت و با سازمان‌های بین‌المللی و شرکت‌های داروسازی همکاری می‌کرد.

او در سال 2020 به عنوان مدیر اجرایی EMA منصوب شد و اولین زنی بود که این سمت را بر عهده گرفته است. او در دوران مدیریت خود بر تقویت همکاری‌های بین‌المللی و بهبود فرآیندهای نظارتی تمرکز کرد.

اعلامیه های منافع، مدیریت تضاد منافع با ارزیابی و نطارت بر منافع اعضای هیات مدیره و کارشناسان و شفافیت در تصمیم‌گیری از جمله قوانین سازمان غذا و دارو اروپاست که تعارض منافع را توانسته اند مدیریت کنند.