سالم‌خبر: مسعود پزشکیان، رییس‌جمهوری چندی پیش در تشریح برنامه‌های دولت؛ بر ایجاد ذخایر دارویی از طریق مشارکت بخش خصوصی تاکید کرد ضمن آنکه اظهار داشت برای تحقق آن سعی شده اعداد و ارقام در بودجه 1404 واقعی نوشته شود.

سالم‌خبر: مسعود پزشکیان، رییس‌جمهوری چندی پیش در تشریح برنامه‌های دولت؛ بر ایجاد ذخایر دارویی از طریق مشارکت بخش خصوصی تاکید کرد ضمن آنکه اظهار داشت برای تحقق آن سعی شده اعداد و ارقام در بودجه 1404 واقعی نوشته شود.

از آنجا که ایجاد ذخایر دارویی پایدار در ایران با توجه به مشکلات اقتصادی، تحریم‌ها و تورم بالا، نیازمند یک استراتژی جامع است اما سوال اینجاست که این امر با توجه به چالش‌هایی که صنایع دارویی کشور و چرخه ی تامین دارو با آن هر روز دست و پنجه نرم می‌کنند، امکان‌پذیر است؟

تورم بالا و نوسانات ارزی که موجب افزایش شدید هزینه های تولید و واردات دارو می شود آیا این امکان را به بخش خصوصی می‌دهد تا به تنهایی دراین مسیر گام بردارد یا دولت نیز باید گوشه ای از این مشارکت را به دست گیرد؟

به گفته ی کارشناسان این صنعت؛ قیمت‌گذاری دستوری دارو و کنترل شدید آن از سوی دولت، خود مانعی بر اجرایی شدن این امر است. به طوری که انگیزه تولید و سرمایه گذاری در صنایع دارویی کشور را به شدت تحت تاثیر و شرایط نامطلوبی قرار داده پس سوالی که مطرح است اینست که نباید دولت خود در این راه پیش قدم شده و با برنامه های حمایتی مانند ارائه تسهیلات ارزان قیمت یا معافیت های مالیاتی برای ترغیب بخش خصوصی گام نخست را بردارد؟ ضمن آنکه چه راهکارهای برای تامین مالی ایجاد ذخایر دارویی در کشوروجود دارد و آیا با سیاست های انقباضی سازمان غذا و دارو این مهم چگونه تحقق پذیر است؟

سیدابراهیم هاشمی، رئیس هیات مدیره انجمن پخش دارو و مکمل ایران در گفت‌وگو با سالم‌خبر در پاسخ به این سوال که آیا ایجاد ذخایر دارویی از طریق مشارکت بخش خصوصی در شرایط حاضر در کشور تحقق‌پذیر است، گفت: خیر! امکان پذیر نیست. چون دولت خود به تعهداتش در حوزه دارو عمل نمی کند. به طور مثال چندی پیش پرداخت ده همت به طورمستقیم به شرکت‌های پخش مطرح شد که آنها نیز مطالبات شرکت های داروسازی را پرداخت کنند اما از این میزان تنها یک همت به تامین اجتماعی پرداخت شد و تامین اجتماعی نیز آن را تمام و کمال به هلدینگ خود داد و از سرنوشت مابقی پرداخت‌هایی که قرار بود به طور مستقیم به پخش‌ها داده شود هیچ کس اطلاعی ندارد.

وی افزود: از سویی قرار شد که ده همت به طرح دارویار و به دارو اختصاص داده شود اما مشکل بزرگ این ابلاغیه مربوط به بخش بستری‌هاست که مستقیم به بیمارستان‌ها منتقل می شود و پول دارو به بخش دارو و صنایع داده نمی‌شود و هیچکس هم هیچ اقدامی انجام نمی‌دهد. از بهمن ماه سال گذشته تاکنون پول‌های زیادی به اسم دارو وارد بیمارستان‌ها و دانشگاه علوم پزشکی شده است و ما به عنوان بخش تامین دارو تبدیل به مامور وصول مطالبات دانشگاه ها شده ایم اما به رغم پیگیری های ما این پول در جای دیگر خرج می‌شود.

هاشمی با بیان اینکه مطالبات بخش پخش بسیار واضح است، تصریح کرد: در حال حاضر مطالبات ما از دانشگاه های علوم پزشکی به بیش از ۱۹ همت رسیده است. قابل پیش‌بینی نیز هست که این میزان از مطالبه تا پایان این ماه به طور قطع سیر صعودی خواهد داشت چون ما تا سال گذشته به طور میانگین ماهانه ۱۵۰۰ میلیارد تومان کالا به دانشگاه علوم پزشکی میدادیم  اما امسال به دلیل تغییر قیمت‌ها و اتفاقاتی که افتاد این میزان به ۲۰۰۰ میلیارد تومن رسید در حالی که در پرداخت مطالبات هیچ اتفاقی حاصل نمی‌شود.

وی تاکید کرد: ما قطع به یقین در آینده‌ای نزدیک با کمبود دارویی مواجه خواهیم بود که دلیل آن نخست مشکل نبود ریال و دیگری خود دولت است که به تعهداتش عمل نکرده است.

هاشمی با بیان اینکه در ذخیره برخی دارو مشکلی نداریم، افزود: اما ذخایر دسته‌ای از محصولات در نهایت زیر ۴۵ روز است که باید برای این دسته از داروها فکر عاجلی کرد چرا که به رغم اختصاص ارز، ریالی برای خرید آن وجود ندارد همبرای تولیدکنندگان و هم واردکنندگان دارو.

وی ادامه داد: از سویی دیگر ما با دو معضل اصلی مواجه هستیم. یک مورد درباره اقلام استراتژیک بیمارستانی مانند آلبومین و IVIG که وارد کشور می شوند که در صورت پخش این داروها در بیمارستان‌ها پول آن با مارژین یا حاشیه سود 4 درصد آن هم اگر ظرف یک سال از سوی بیمارستانها پرداخت شود، محاسبه می‌شود. و هیچ عقل سلیمی با این شرایط حاضر نیست که این دارو را توزیع کند. در حالی که براساس وعده ی سازمان غذا و دارو، مارژین پخش‌های دارو باید دو سال قبل اصلاح می شد و اصلاح نشد اما از آن سو تعهدات دولتی کمر نخست شرکت های پخش و پس از آن در طرح دارویار کمر داروخانه ها را شکسته است.

هاشمی در تشریح شرایط فعلی گفت: ما در حال حاضر در بخش پخش بیش از ۳ هزار میلیارد تومن چک برگشتی از داروخانه‌ها داریم. داروخانه‌ها توان پرداخت ندارند. با ادامه این روند دپو و ذخیره داروهای بیمارستانی در شرایط ریسک‌پذیری قرار می‌گیرد و نه واردکننده و نه توزیع کننده  تمایلی به تامین آن ندارد و دوم اقلام دارویی که برای تولیدکننده حاشیه سود کمی دارد نیز از این ریسک بی نصیب نمی‌مانند.

وی تاکید کرد: با در نظر گرفتن تعریف های متفاوت سازمان غذا و دارو، صنایع دارویی، شرکت های پخش و داروخانه ‌ها از ذخیره دارویی ابتدا تا انتهای زنجیره تامین، ذخیره استراتژیک دارو باید برای 7 ماه  در نظر گرفته شود.

هاشمی همچنین به وضعیت کنونی اختصاص ارز، گفت: ما در اختصاص ارز دارو و قیمت گذاری دچار چندین مشکل اساسی هستیم. دادن ارز دولتی و ارز خارج از قیمت واقعی هم فسادآور و هم موجب محدودیت های بسیاری برای صنایع دارویی کشور می شود. و این به معنای ایجاد بسترهای فساد و در پی آن کمبودهای دارویی که باید هزار سیستم نظارتی بگذارید تا بر نحوه ی هزینه‌کرد این ارز نظارت کنند. پس کار درست این است که تخصیص ارز دارو براساس قیمت بازار باشد و خارج از آن به طور مسلم غلط است و یک سوبسید پنهانی محسوب می شود که نه فقط در کشورمان بلکه به کل منطقه اطرافمان اختصاص می دهیم.

وی همچنین با اشاره به انحرفات ارز دارویی، تاکید کرد: مساله دیگر اینکه پول دارو باید وارد صنعت دارو شود نه جای دیگر. به دلیل قیمت گذاری غلط در کل نظام سلامت بیمارستان و مراکز درمانی دانشگاه های علوم پزشکی نمی توانند با عملکرد خود چرخه اقتصادی آن را  بچرخانند پس دچار کسری بودجه و ناترازی می شوند و در پرداخت‎های خود به کارکنانش هم دچار مشکل شده و مجبور است پول معوقات پخش و شرکت های دارویی کشور را به گونه ای دیگر هزینه کند.

هاشمی ادامه داد: بحث سوم نیز مربوط به قیمت گذاری دستوری است که به طور مسلم هر چه این صنعت با بحث قیمت گذاری دستوری در تنگنا و فشار قرار گیرد قدرت مانور صنعت دارویی کشور کوچکتر شده و ریسک ها به قدری افزایش می یابند که صنعت داروی کشور در لبه‌ی پرتگاه قرار می گیرد.

وی با طرح اینکه چرا باید 10 شرکت پخش چک های برگشتی داشته باشند؟ گفت : در تاریخ صنعت دارویی کشور این مساله بی سابقه است؟ چرا باید بخشی از صنایع دارویی و شرکت‌های بزرگ ما در حوزه بانکی سرفصل باشند و هیچ کس به دادشان نرسد.

هاشمی همچنین تاکید کرد: و در آخر هم وضعیت انتصابات در سازمان غذا و دارو باید هر چه زودتر تعیین تکلیف شود. اگر ابقاء یا تغییری در ریاست و مدیریت سازمان قرار است اتفاق بیفتد باید هر چه زودتر تعیین تکلیف شود. شرایط ناپایدار امروز سازمان غذا و دارو که رییس یا مدیر آن نمی دانند که آیا فردا هستند یا نیستند و جرات تصمیم‌گیری در بسیاری از مسائل روز را ندارند روزهای خوبی را در آینده به ویژه در حوزه کمبودهای دارویی رقم نخواهد زد.