سالم‌خبر: مدیر گروه پروتزهای دندانی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ضمن تشریح انواع روش‌های جایگزینی دندان‌های از دست رفته و ریسک‌ها و نحوه مراقبت از آن، درخصوص استفاده از خمیردندان‌های زغالی و نوعی از دهانشویه‌ها هشدار داد.

سالم‌خبر: مدیر گروه پروتزهای دندانی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ضمن تشریح انواع روش‌های جایگزینی دندان‌های از دست رفته و ریسک‌ها و نحوه مراقبت از آن، درخصوص استفاده از خمیردندان‌های زغالی و نوعی از دهانشویه‌ها هشدار داد.

علیرضا هادی مدیر گروه پروتزهای دندانی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی فرهنگ‌سازی برای رعایت بهداشت دهان و دندان به ویژه در گروه سنی ۶ تا ۱۲ سال را مهم دانست و خاطرنشان کرد: نهادینه شدن رعایت بهداشت دهان و دندان به منزله سرمایه‌گذاری با ارزش بلندمدت برای سلامت افراد جامعه است. زیرا سلامت دندان‌ها بر تغذیه و غذا خوردن و در نهایت سلامت فرد تاثیر دارد.

وی استفاده از نخ دندان پس از صرف غذا را بسیار مهم عنوان کرد و یادآور شد: نواحی بین دندانی با مسواک تمیز نمی‌شوند و بیشتر افراد به دلیل عدم استفاده از نخ دندان دچار پوسیدگی بین دندانی می‌شوند.

لزوم استفاده از واترجت‌های دندانی برای ایمپلنت و بریج
هادی واترجت‌های شست‌وشوی دندانی را از ابزار کاربردی در بهداشت دندان‌ها ذکر کرد که با استفاده از فشار آب نواحی بین دندانی و لثه را تمیز می کند و به بیماران دارای ایمپلنت، بریج‌های دندانی و مواردی از این قبیل استفاده از این ابزار را توصیه کرد زیرا نخ دندان برای تمیز کردن نواحی بین دندانی آنها کافی نیست.

به گفته هادی، براساس بررسی‌های صورت گرفته، بیمارانی که از این ابزار استفاده می‌کنند از وضعیت سلامت لثه و استخوان فک بهتری برخوردار هستند.

۲ نوع دهانشویه داریم/ دهانشویه‌های مفید کدام است؟
مدیر گروه پروتزهای دندانی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی دهانشویه‌ها را شامل ۲ دسته درمانی و غیردرمانی عنوان کرد که دهانشویه درمانی (کلرهگزیدین و پروبیوتیک) توسط دندانپزشک برای هدفی خاص و مدتی مشخص و محدود تجویز می‌شود.

هادی دهانشویه‌های غیردرمانی را حاوی ترکیبات مختلفی عنوان کرد و افزود: این دهانشویه‌ها حتما باید حاوی فلوراید باشند و توصیه می‌شود که در گروه سنی ۶ تا ۱۲ سال استفاده شود.

وی هشدار داد که هنگام خرید دهانشویه حتما نوع فاقد الکل را تهیه کنند زیرا انواع الکلی با داشتن درصد بالای الکل در مواجهه با مخاط دهان باعث ایجاد مشکلات مرتبط با سرطان‌ها می‌شود.

روش‌های جایگزین کردن دندان برای بیماران نیمه بی‌دندان
وی با اشاره به انواع روش‌های جایگزینی دندان‌های از دست رفته گفت: بیماران به ۲ دسته کاملا بی‌دندان و نیمه بی‌دندان دسته‌بندی می‌شوند که طبق نظر متخصص، با پروتزهای دندانی ثابت یا متحرک تحت درمان قرار می‌گیرند.

به گفته وی، در بیماران نیمه بی‌دندان (افرادی که تعدادی دندان دارند) بر اساس شرایط بیمار و محل بی‌دندانی، می‌توان از هر دو نوع پروتز (ثابت یا متحرک) استفاده کرد. پروتزهای متحرک گرچه هزینه پایین‌تری نسبت به پروتزهای ثابت دارند، چندان مورد پسند افراد نیستند.

هادی با اشاره به استفاده از پروتزهای ثابت در درمان بیماران نیمه بی‌دندان یادآور شد: این پروتز به شکل یک پل به سایر دندان‌های بیمار متصل می‌شود. البته استفاده از این روش به نظر دندانپزشک بستگی دارد و ممکن است برای همه افراد قابل اجرا نباشد.

وی در خصوص کاربرد پروتزهای متکی بر ایمپلنت برای درمان جایگزینی دندان‌ها گفت: در این روش به ازای ریشه‌های دندان‌های از دست رفته پیچ‌هایی به نام ایمپلنت در داخل استخوان فک بیمار تعبیه شده و روی آن روکش یا پروتز قرار می‌گیرد.

روش‌های جایگزین کردن دندان برای بیماران کاملا بی‌دندان
به گفته مدیر گروه پروتزهای دندانی دانشگاه در بیماران کاملا بی‌دندان می‌توان از پروتزهای متحرک(دست دندان) و ایمپلنت‌ها استفاده کرد.

وی پروتز متحرک (دست دندان مصنوعی) را درمانی نسبتا سریع و کم‌هزینه برشمرد که در این روش فرد به سرعت صاحب دندان می‌شود، اما عوارضی نظیر تکان خوردن (لق شدن) پروتز و تحلیل استخوان فک را نیز در بلندمدت سبب می‌شود که پیشنهاد می شود در بازه زمانی ۵ تا ۷ سال این پروتزها تعویض شود.

هادی استفاده از ایمپلنت را باعث افزایش ثبات و کیفیت پروتز متحرک در دهان این بیماران برشمرد.

نحوه و تعداد مجاز برای ایمپلنت در فک بالا و پایین
به گفته وی، در فک پایین این بیماران بین ۲ تا ۴ ایمپلنت و در فک بالا نیز معمولا ۴ ایمپلنت تعبیه می‌شود و روی آن‌ها یک پروتز متحرک قرار می‌گیرد که کاهش عوارض و مشکلات، ثبات بهتر پروتز و کنترل تحلیل استخوان فک از مزایای این روش در مقایسه با پروتزهای متحرک است.

این متخصص پروتزهای دندانی و ایمپلنت خاطرنشان کرد: به منظور ارتقای کیفیت درمان می‌توان با استفاده از ۶ یا ۸ ایمپلنت برای بیمار پروتز ثابت انجام داد که بیشترین شباهت را به وضعیت با دندانی کامل دارد به نحوی که پروتز هیچ حرکتی نخواهد داشت و فرد می‌تواند جویدن با کیفیت بالا را تجربه کند.

ممنوعیت ایمپلنت برای دسته‌ای از بیماران دیابتی
هادی دیابت کنترل‌نشده و مصرف داروهای پوکی استخوان را از موارد ممنوعیت درمان با ایمپلنت برشمرد و یادآور شد که در سایر بیماری‌ها منع مطلقی برای انجام ایمپلنت وجود ندارد.

وی دیابت کنترل‌نشده را باعث افزایش احتمال پس زدن ایمپلنت دانست و گفت: قبل از شروع درمان، میانگین قندخون ۳ ماهه (HBA۱C) بیمار چک می‌شود که باید زیر ۷ باشد. در صورت بالاتر بودن، بیمار باید به پزشک غدد مراجعه کرده و پس از کنترل قند خون درمان ایمپلنت انجام شود.

مصرف دخانیات و پوکی استخوان ریسک ایمپلنت را بالا می‌برد
به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه، پوکی استخوان مانعی برای تجویز ایمپلنت نیست، اما داروهای مربوط به آن ریسک جراحی ایمپلنت را افزایش می دهند. بنابراین با مشورت پزشک معالج باید این داروها ۶ ماه تا ۲ سال قطع شوند و پس از آن جراحی ایمپلنت انجام شود.

هادی تاکید کرد: در بازه زمانی انجام جراحی ایمپلنت تا بهبودی، مصرف داروهای پوکی استخوان باید قطع شود و پس از طی این دوره با هماهنگی پزشک معالج تجویزکننده بیمار می‌تواند مجددا مصرف دارو را ازسر بگیرد.

مدیر گروه پروتزهای دندانی دانشگاه استعمال دخانیات را نیز از دیگر عوامل موثر در افزایش ریسک درمان ایمپلنت دانست و گفت: در زمان طلایی بهبود (۲ هفته قبل و ۲ هفته پس از جراحی) باید استعمال دخانیات ترک شود تا درمان با موفقیت انجام شود.

وی کیفیت و کمیت (بافت و حجم) استخوان فک بیمار را در موفقیت درمان ایمپلنت موثر برشمرد و یادآور شد: در صورت مناسب نبودن استخوان فک، ابتدا باید درمان‌های جانبی (پیوند استخوان) انجام گیرد و پس از بهبود، ایمپلنت انجام می‌شود.

به گفته این متخصص، پیوند استخوان می‌تواند کوچک (استفاده از پودر استخوان) یا وسیع (برداشت استخوان از سایر نقاط بدن بیمار) انجام شود. پیوند وسیع در بیمارانی صورت می‌گیرد که مدتی طولانی از بی‌دندانی آن‌ها گذشته است و هرچه تحلیل استخوان بیشتر باشد، درمان ایمپلنت نیز پیچیده‌تر و مشکل‌تر خواهد بود.

هادی با اشاره به اینکه درمان ایمپلنت ترجیحا باید پس از سن رشد (۱۸ تا ۲۵ سال) در فرد انجام شود، یادآور شد: در برخی افراد و شرایط خاص ممکن است درمان ایمپلنت زودتر انجام شود، اما شرایط بیمار مرتب پیگیری می‌شود.

ضرورت رعایت بهداشت در درمان پروتزهای دندانی
عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به نقش مهم بهداشت دهان و دندان در سلامت افراد یادآور شد که عدم رعایت بهداشت منجر به افزایش پوسیدگی‌های دندانی، کشیدن دندان و در نهایت بی‌دندانی می‌شود.

به گفته وی، افرادی که پروتزهای دندانی پیشرفته (ایمپلنت) دارند، ضمن رعایت بهداشت دهان و دندان، علاوه بر مسواک باید از نخ دندان، سوپرفلات‌ها، دهانشویه‌ها و واترجت‌ها نیز استفاده کنند و هر 6 تا ۱۲ ماه توسط دندانپزشک ویزیت شوند.

هادی به افراد جامعه توصیه کرد که با رعایت بهداشت مناسب و روزانه حداقل 2 بار مسواک زدن (صبح و شب) در حفظ دندان‌های طبیعی خود کوشا باشند.

مسواک زدن از نوع و برند خمیردندان بسیار مهم‌تر است
مدیر گروه پروتزهای دندانی دانشگاه با اشاره به وجود تبلیغات گوناگون درخصوص انواع خمیردندان تاکید کرد: مسواک زدن از نوع و برند خمیردندان بسیار مهم‌تر است.

وی به افراد توصیه کرد: هنگام خرید خمیردندانی را تهیه کنید که مورد تایید وزارت بهداشت و انجمن‌های داخلی و خارجی و حاوی فلوراید باشد تا به تقویت مینای دندان کمک کند. البته افراد دارای دندان‌های حساس می‌توانند از خمیردندان‌های ضدحساسیت استفاده کنند.

هادی با هشدار درباره استفاده از خمیردندان‌های ذغالی گفت: در تبلیغات اعلام می‌کنند که این خمیردندان‌ها باعث سفیدی دندان می‌شود، اما متاسفانه مصرف درازمدت آن‌ها سایش دندان‌ها، ایجاد حساسیت و رنگ گرفتن دندان‌ها را حتی بیش از گذشته به دنبال خواهد داشت./همشهری