سالم خبر : رییس انجمن تغذیه ایران ضمن هشدار نسبت به چهار عارضه مهم ناشی از زیاده‌روی در مصرف شیرینی‌جات، در عین حال بر لزوم پرهیز از مصرف بیش از حد خوراکی‌های رژیمی حاوی شیرین‌کننده‌های مصنوعی تاکید کرد.
دکتر جلال‌الدین رزاز ، درباره شیرین کننده‌های مصنوعی موجود در خوراکی‌های رژیمی مانند نوشابه‌ها و آدامس‌های رژیمی،به ایسنا گفت: این شیرین کننده‌ها در حقیقت مواد شیمیایی و صنعتی هستند که تنها از نظر حس چشایی، شیرین به نظر می‌رسند و در موادی که مورد استفاده قرار می‌گیرند به عنوان شیرینی کننده عمل کرده و باعث ایجاد طعم شیرین در ماده مذکور می‌شوند و این مواد، قند به معنی عمومی نیستند.
وی در ادامه با اشاره به مضرات قند طبیعی گفت: انسان به علت ذائقه طبیعی، میل به مصرف مواد شیرین دارد و با توجه به اینکه تمام مواد قندی دارای انرژی هستند، باعث افزایش دریافت انرژی و اضافه وزن می‌شوند. همچنین وجود مضرات دیگری نظیر پوسیدگی دندان، افزایش مقاومت به انسولین، ایجاد کبد چرب و ... را از مصرف بی‌رویه مواد شیرین قندی به اثبات رسیده است.
رزاز با بیان اینکه ویژگی اصلی شیرین کننده‌های مصنوعی، بدون انرژی بودن آنهاست، افزود: در حقیقت این مواد صرفا طعم شیرین را بدون داشتن هیچگونه کالری ایجاد می‌کنند. در حال حاضر شیرین کننده‌های مختلفی نظیر آسپارتام، ساخارین، نئوتام، سوربیتول، زایلیتول، مانیتول، آسهسولفام، سوکرالوز، سیکلامات و غیره در حال تولید و استفاده شدن در صنایع دارویی و خوراکی بخصوص محصولات رژیمی هستند. هر کدام از این محصولات قدرت شیرین کنندگی متفاوتی نسبت به دیگری دارد.
شیرین کننده‌های مصنوعی بی‌ضررند؟
رییس انجمن تغذیه ایران در رابطه با صحت بی‌ضرر بودن شیرین کننده‌های مصنوعی افزود: تحقیقات مختلفی در این باره صورت گرفته و همچنین تحقیقات زیادی نیز در این زمینه در حال انجام است. اصولا موادی که با سلامت انسان در ارتباط هستند، پیش از مورد استفاده قرار گرفتن، چندین مرحله آزمایش و مطالعه بر روی آنها صورت می‌گیرد و سپس وارد چرخه تولید مواد غذایی می‌شوند، بعد از ورود به چرخه مواد غذایی نیز، بازهم این تحقیقات ادامه می‌یابد.
وی ادامه داد: در مورد قندهای مصنوعی نیز این اتفاق رخ داده است. برای مثال در مطالعات به این نتیجه رسیده‌اند که قند مصنوعی سیکلامات برای انسان مضر است و در نتیجه مصرف آن ممنوع شده است و یا در مورد ساخارین در ابتدا عنوان شده بود که احتمالا باعث سرطان میشود و ممنوع شده بود، ولی پس از تحقیقات، به این نتیجه رسیده‌اند که خطری برای سلامتی ایجاد نمی‌کند و می‌توان مورد استفاده قرار داد.
پرهیز مادران باردار و شیرده از مصرف خوراکی‌های رژیمی
وی افزود: مقدار قابل مصرفی که برای هر کدام از شیرین کننده‌های مصنوعی تعیین شده است، شاید در نگاه اول نشان دهنده ایمن بودن مصرف آنها باشد، اما باید در نظر گرفت که در حال حاضر مواد غذایی صنعتی مختلفی از این مواد استفاده می‌کنند و تجمیع مصرف همه آنها ممکن است دوز مصرفی را بالاتر ببرد. البته تحقیقات در این زمینه همچنان تکمیل نشده است و اطمینان زیادی از ایمن بودن یا نبودن آنها در دست نیست. بر همین اساس برای گروه‌های پر خطر نظیر مادران باردار و شیرده توصیه به عدم مصرف این مواد میشود.
زیاده‌روی در مصرف خوراکی‌های رژیمی ممنوع!
این عضو هیوت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه خیلی از مردم فکر می‌کنند چون به این قندها رژیمی می‌گویند، پس مصرف مواد غذایی حاوی آنها محدودیتی ندارد و با خیال راحت آنها را مصرف می‌کنند؛ گفت: مطالعات نشان داده‌اند که استفاده از این مواد بجای قند طبیعی که حاوی انرژی است، می‌تواند تا 500 کیلوکالری از دریافت انرژی افراد بکاهد و همین امر موجب پیشگیری از کاهش وزن افراد می شود. ولی در کنار آن، همانطور که اشاره شد، باید احتیاط در مصرف را داشته باشند.
رزاز در پاسخ به این سوال که آیا دستورالعمل خاصی برای تهیه و تولید این مواد غذایی و اینکه قندهای مصنوعی در چه غذایی به کار روند، وجود دارد؟ گفت: تمام موادی که زیر نظر وزارت بهداشت تولید شده و الگوی سیب سلامت را دارند، تحت نظارت سازمان غذا و دارو بوده و تمامی مواد افزوده شده به مواد غذایی، با تایید و آزمایشات و تعیین مقدار از طرف متولیان امر صورت می‌گیرد و دستورالعمل‌های لازم در این خصوص در مورد میزان استفاده از شیرین کننده‌های مصنوعی به تولید کنندگان ابلاغ میشود و بازرسین این سازمان طی بازدیدهای خود به این امور و رعایت استانداردها از طرف تولید کننده رسیدگی می‌کنند.
توصیه پزشکان برای مصرف خوراکی‌های رژیمی
وی در پایان درباره تایید مصرف مواد غذایی حاوی شیرین کننده‌های مصنوعی از نظر پزشکی و سلامت گفت: در این مورد با در نظر گرفتن جمیع جهات نمی‌توان نظر قطعی داد، همچنان که متولیان امر و محققین نیز به نتیجه قاطعی در خصوص نوع شیرین کننده، دوز مصرفی و ماده‌ای که قرار است شیرین کننده به آن افزوده شود، نرسیده‌اند. تنها پیشنهادی که می‌توان داد، احتیاط در مصرف کردن این مواد و البته رعایت سبک زندگی سالم و اصلاح الگوهای تغذیه‌ای نادرست است.
وی در ادامه با اشاره به مضرات قند طبیعی گفت: انسان به علت ذائقه طبیعی، میل به مصرف مواد شیرین دارد و با توجه به اینکه تمام مواد قندی دارای انرژی هستند، باعث افزایش دریافت انرژی و اضافه وزن می‌شوند. همچنین وجود مضرات دیگری نظیر پوسیدگی دندان، افزایش مقاومت به انسولین، ایجاد کبد چرب و ... را از مصرف بی‌رویه مواد شیرین قندی به اثبات رسیده است.
رزاز با بیان اینکه ویژگی اصلی شیرین کننده‌های مصنوعی، بدون انرژی بودن آنهاست، افزود: در حقیقت این مواد صرفا طعم شیرین را بدون داشتن هیچگونه کالری ایجاد می‌کنند. در حال حاضر شیرین کننده‌های مختلفی نظیر آسپارتام، ساخارین، نئوتام، سوربیتول، زایلیتول، مانیتول، آسهسولفام، سوکرالوز، سیکلامات و غیره در حال تولید و استفاده شدن در صنایع دارویی و خوراکی بخصوص محصولات رژیمی هستند. هر کدام از این محصولات قدرت شیرین کنندگی متفاوتی نسبت به دیگری دارد.
شیرین کننده‌های مصنوعی بی‌ضررند؟
رییس انجمن تغذیه ایران در رابطه با صحت بی‌ضرر بودن شیرین کننده‌های مصنوعی افزود: تحقیقات مختلفی در این باره صورت گرفته و همچنین تحقیقات زیادی نیز در این زمینه در حال انجام است. اصولا موادی که با سلامت انسان در ارتباط هستند، پیش از مورد استفاده قرار گرفتن، چندین مرحله آزمایش و مطالعه بر روی آنها صورت می‌گیرد و سپس وارد چرخه تولید مواد غذایی می‌شوند، بعد از ورود به چرخه مواد غذایی نیز، بازهم این تحقیقات ادامه می‌یابد.
وی ادامه داد: در مورد قندهای مصنوعی نیز این اتفاق رخ داده است. برای مثال در مطالعات به این نتیجه رسیده‌اند که قند مصنوعی سیکلامات برای انسان مضر است و در نتیجه مصرف آن ممنوع شده است و یا در مورد ساخارین در ابتدا عنوان شده بود که احتمالا باعث سرطان میشود و ممنوع شده بود، ولی پس از تحقیقات، به این نتیجه رسیده‌اند که خطری برای سلامتی ایجاد نمی‌کند و می‌توان مورد استفاده قرار داد.
پرهیز مادران باردار و شیرده از مصرف خوراکی‌های رژیمی
وی افزود: مقدار قابل مصرفی که برای هر کدام از شیرین کننده‌های مصنوعی تعیین شده است، شاید در نگاه اول نشان دهنده ایمن بودن مصرف آنها باشد، اما باید در نظر گرفت که در حال حاضر مواد غذایی صنعتی مختلفی از این مواد استفاده می‌کنند و تجمیع مصرف همه آنها ممکن است دوز مصرفی را بالاتر ببرد. البته تحقیقات در این زمینه همچنان تکمیل نشده است و اطمینان زیادی از ایمن بودن یا نبودن آنها در دست نیست. بر همین اساس برای گروه‌های پر خطر نظیر مادران باردار و شیرده توصیه به عدم مصرف این مواد میشود.
زیاده‌روی در مصرف خوراکی‌های رژیمی ممنوع!
این عضو هیوت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه خیلی از مردم فکر می‌کنند چون به این قندها رژیمی می‌گویند، پس مصرف مواد غذایی حاوی آنها محدودیتی ندارد و با خیال راحت آنها را مصرف می‌کنند؛ گفت: مطالعات نشان داده‌اند که استفاده از این مواد بجای قند طبیعی که حاوی انرژی است، می‌تواند تا 500 کیلوکالری از دریافت انرژی افراد بکاهد و همین امر موجب پیشگیری از کاهش وزن افراد می شود. ولی در کنار آن، همانطور که اشاره شد، باید احتیاط در مصرف را داشته باشند.
رزاز در پاسخ به این سوال که آیا دستورالعمل خاصی برای تهیه و تولید این مواد غذایی و اینکه قندهای مصنوعی در چه غذایی به کار روند، وجود دارد؟ گفت: تمام موادی که زیر نظر وزارت بهداشت تولید شده و الگوی سیب سلامت را دارند، تحت نظارت سازمان غذا و دارو بوده و تمامی مواد افزوده شده به مواد غذایی، با تایید و آزمایشات و تعیین مقدار از طرف متولیان امر صورت می‌گیرد و دستورالعمل‌های لازم در این خصوص در مورد میزان استفاده از شیرین کننده‌های مصنوعی به تولید کنندگان ابلاغ میشود و بازرسین این سازمان طی بازدیدهای خود به این امور و رعایت استانداردها از طرف تولید کننده رسیدگی می‌کنند.
توصیه پزشکان برای مصرف خوراکی‌های رژیمی
وی در پایان درباره تایید مصرف مواد غذایی حاوی شیرین کننده‌های مصنوعی از نظر پزشکی و سلامت گفت: در این مورد با در نظر گرفتن جمیع جهات نمی‌توان نظر قطعی داد، همچنان که متولیان امر و محققین نیز به نتیجه قاطعی در خصوص نوع شیرین کننده، دوز مصرفی و ماده‌ای که قرار است شیرین کننده به آن افزوده شود، نرسیده‌اند. تنها پیشنهادی که می‌توان داد، احتیاط در مصرف کردن این مواد و البته رعایت سبک زندگی سالم و اصلاح الگوهای تغذیه‌ای نادرست است.